കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ] ഷഡ്ദ്രവ്യ–പംചാസ്തികായവര്ണന
[
൬൧
പാണേഹിം ചദുഹിം ജീവദി ജീവിസ്സദി ജോ ഹു ജീവിദോ പുവ്വം.
സോ ജീവോ പാണാ പുണ ബലമിംദിയമാഉ ഉസ്സാസോ.. ൩൦..
പ്രാണൈശ്ചതുര്ഭിര്ജീവതി ജീവിഷ്യതി യഃ ഖലു ജീവിതഃ പൂര്വമ്.
സ ജീവഃ പ്രാണാഃ പുനര്ബലമിന്ദ്രിയമായുരുച്ഛവാസഃ.. ൩൦..
ജീവത്വഗുണവ്യാഖ്യേയമ്.
-----------------------------------------------------------------------------
ആത്മാ സമസ്ത ജ്ഞേയകോ ജാനതാ ഹൈ. ഐസീ സര്വജ്ഞദശാ ഇസ ക്ഷേത്രമേം ഇസ കാലമേം [അര്ഥാത് ഇസ ക്ഷേത്രമേം ഇസ
കാലമേം ജന്മ ലേനേ വാലേ ജീവോംകോ ] പ്രാപ്ത നഹീം ഹോതീ തഥാപി സര്വജ്ഞത്വശക്തിവാലേ നിജ ആത്മാകാ സ്പഷ്ട
അനുഭവ ഇസ ക്ഷേത്രമേം ഇസ കാലമേം ഭീ ഹോ സകതാ ഹൈ.
യഹ ശാസ്ത്ര അധ്യാത്മ ശാസ്ത്ര ഹോനേസേ യഹാ
സര്വജ്ഞസിദ്ധികാ വിസ്താര നഹീം കിയാ ഗയാ ഹൈ; ജിജ്ഞാസുകോ
വഹ അന്യ ശാസ്ത്രോമേം ദേഖ ലേനാ ചാഹിയേ.. ൨൯..
ഗാഥാ ൩൦
അന്വയാര്ഥഃ– [യഃ ഖലു] ജോ [ചതുര്ഭിഃ പ്രാണൈഃ] ചാര പ്രാണോംസേ [ജീവതി] ജീതാ ഹൈ, [ജീവിഷ്യതി]
ജിയേഗാ ഔര [ജീവിതഃ പൂര്വമ്] പൂര്വകാലമേം ജീതാ ഥാ, [സഃ ജീവഃ] വഹ ജീവ ഹൈ; [പുനഃ പ്രാണാഃ] ഔര
പ്രാണ [ഇന്ദ്രിയമ്] ഇന്ദ്രിയ, [ബലമ്] ബല, [ആയുഃ] ആയു തഥാ [ഉച്ഛവാസഃ] ഉച്ഛ്വാസ ഹൈ.
ടീകാഃ– യഹ, ജീവത്വഗുണകീ വ്യാഖ്യാ ഹൈ.
പ്രാണ ഇന്ദ്രിയ, ബല, ആയു ഔര ഉച്ഛ്വാസസ്വരൂപ ഹൈ. ഉനമേം [–പ്രാണോംമേം], ചിത്സാമാന്യരൂപ
അന്വയവാലേ വേ ഭാവപ്രാണ ഹൈ ഔര പുദ്ഗലസാമാന്യരൂപ അന്വയവാലേ വേ ദ്രവ്യപ്രാണ ഹൈം. ഉന ദോനോം പ്രാണോംകോ
ത്രികാല അച്ഛിന്ന–സംതാനരൂപസേ [അടൂട ധാരാസേ] ധാരണ കരതാ ഹൈ ഇസലിയേ സംസാരീകോ ജീവത്വ ഹൈ.
മുക്തകോ [സിദ്ധകോ] തോ കേവല ഭാവപ്രാണ ഹീ ധാരണ ഹോനേസേ ജീവത്വ ഹൈ ഐസാ സമഝനാ.. ൩൦..
--------------------------------------------------------------------------
ജിന പ്രാണോംമേം ചിത്സാമാന്യരൂപ അന്വയ ഹോതാ ഹൈ വേ ഭാവപ്രാണ ഹൈം അര്ഥാത് ജിന പ്രാണോംമേം സദൈവ ‘ചിത്സാമാന്യ,
ചിത്സാമാന്യ, ചിത്സാമാന്യ’ ഐസീ ഏകരൂപതാ–സദ്രശതാ ഹോതീ ഹൈ വേേ ഭാവപ്രാണ ഹൈം. [ജിന പ്രാണോംമേം സദൈവ
‘പുദ്ഗലസാമാന്യ, പുദ്ഗലസാമാന്യ, പുദ്ഗലസാമാന്യ ’ ഐസീ ഏകരൂപതാ–സദ്രശതാ ഹോതീ ഹൈ വേ ദ്രവ്യപ്രാണ ഹൈം.]
ജേ ചാര പ്രാണേ ജീവതോ പൂര്വേ, ജീവേ ഛേ, ജീവശേ,
തേ ജീവ ഛേ; നേ പ്രാണ ഇന്ദ്രിയ–ആയു–ബല–ഉച്ഛ്വാസ ഛേ. ൩൦.