വിണ്ണാണമവിണ്ണാണം ണ വി ജുജ്ജദി അസദി സബ്ഭാവേ.. ൩൭..
വിജ്ഞാനമവിജ്ഞാനം നാപി യുജ്യതേ അസതി സദ്ഭാവേ.. ൩൭..
അത്ര ജീവാഭാവോ മുക്തിരിതി നിരസ്തമ്.
ദ്രവ്യം ദ്രവ്യതയാ ശാശ്വതമിതി, നിത്യേ ദ്രവ്യേ പര്യായാണാം പ്രതിസമയമുച്ഛേദ ഇതി, ദ്രവ്യസ്യ സര്വദാ അഭൂതപര്യായൈഃ ഭാവ്യമിതി, ദ്രവ്യസ്യ സര്വദാ ഭൂതപര്യായൈരഭാവ്യമിതി, ദ്രവ്യമന്യദ്രവ്യൈഃ സദാ ശൂന്യമിതി, ദ്രവ്യം സ്വദ്രവ്യേണ സദാശൂന്യമിതി, ക്വചിജ്ജീവദ്രവ്യേനംതം ജ്ഞാനം ക്വചിത്സാംതം ജ്ഞാനമിതി, ക്വചിജ്ജീവദ്രവ്യേനംതം ക്വചിത്സാംതമജ്ഞാനമിതി–ഏതദന്യഥാ–
-----------------------------------------------------------------------------
അന്വയാര്ഥഃ– [സദ്ഭാവേ അസതി] യദി [മോക്ഷമേം ജീവകാ] സദ്ഭാവ ന ഹോ തോ [ശാശ്വതമ്] ശാശ്വത, [അഥ ഉച്ഛേദഃ] നാശവംത, [ഭവ്യമ്] ഭവ്യ [–ഹോനേയോഗ്യ], [അഭവ്യമ് ച] അഭവ്യ [–ന ഹോനേയോഗ്യ], [ശൂന്യമ്] ശൂന്യ, [ഇതരത് ച] അശൂന്യ, [വിജ്ഞാനമ്] വിജ്ഞാന ഔര [അവിജ്ഞാനമ്] അവിജ്ഞാന [ന അപി യുജ്യതേ] [ജീവദ്രവ്യമേം] ഘടിത നഹീം ഹോ സകതേ. [ഇസലിയേ മോക്ഷമേം ജീവകാ സദ്ഭാവ ഹൈ ഹീ.]
ടീകാഃ– യഹാ , ‘ജീവകാ അഭാവ സോ മുക്തി ഹൈ’ ഇസ ബാതകാ ഖണ്ഡന കിയാ ഹൈ.
[൧] ദ്രവ്യ ദ്രവ്യരൂപസേ ശാശ്വത ഹൈ, [൨] നിത്യ ദ്രവ്യമേം പര്യായോംകാ പ്രതി സമയ നാശ ഹോതാ ഹൈ, [൩] ദ്രവ്യ സര്വദാ അഭൂത പര്യായരൂസപേ ഭാവ്യ [–ഹോനേയോഗ്യ, പരിണമിത ഹോനേയോഗ്യ] ഹൈ, [൪] ദ്രവ്യ സര്വദാ ഭൂത പര്യായരൂപസേ അഭാവ്യ [–ന ഹോനേയോഗ്യ] ഹൈ, [൫] ദ്രവ്യ അന്യ ദ്രവ്യോം സേ സദാ ശൂന്യ ഹൈ, [൬] ദ്രവ്യ സ്വദ്രവ്യസേ സദാ അശൂന്യ ഹൈ, [൭] ൧ികസീ ജീവദ്രവ്യമേം അനന്ത ജ്ഞാന ഔര കിസീമേം സാന്ത ജ്ഞാന ഹൈ, [൮] ൨ ികസീ --------------------------------------------------------------------------
വിജ്ഞാന, അണവിജ്ഞാന, ശൂന്യ, അശൂന്യ–ഏ കംഈ നവ ഘടേ. ൩൭.
൭൦
൧. ജിസേ സമ്യക്ത്വസേ ച്യുത നഹീം ഹോനാ ഹൈ ഐസേ സമ്യക്ത്വീ ജീവകോ അനന്ത ജ്ഞാന ഹൈ ഔര ജിസേ സമ്യക്ത്വസേ ച്യുത ഹോനാ ഹൈ ഐസേ സമ്യക്ത്വീ ജീവകേ സാന്ത ജ്ഞാന ഹൈ.
൨. അഭവ്യ ജീവകോ അനന്ത അജ്ഞാന ഹൈ ഔര ജിസേ കിസീ കാല ഭീ ജ്ഞാന ഹോതാ ഹൈ ഐസേ അജ്ഞാനീ ഭവ്യ ജീവകോ സാന്ത അജ്ഞാന ഹൈ.