୭୮
ଵହୀ ପୂର୍ଵୋକ୍ତ ଆତ୍ମା, ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନାଵରଣକା କ୍ଷଯୋପଶମ ହୋନେ ପର, ମୂର୍ତ–ଅମୂର୍ତ ଵସ୍ତୁକୋ ପରୋକ୍ଷରୂପସେ ଜୋ ଜାନତା ହୈ ଉସେ ଜ୍ଞାନୀ ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନ କହତେ ହୈଂ. ଵହ ଲବ୍ଧିରୂପ ଔର ଭାଵନାରୂପ ହୈେ ତଥା ଉପଯୋଗରୂପ ଔର ନଯରୂପ ହୈ. ‘ଉପଯୋଗ’ ଶବ୍ଦସେ ଯହାଁ ଵସ୍ତୁକୋ ଗ୍ରହଣ କରନେଵାଲା ପ୍ରମାଣ ସମଝନା ଚାହିଯେ ଅର୍ଥାତ୍ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଵସ୍ତୁକୋ ଜାନନେଵାଲା ଜ୍ଞାନ ସମଝନା ଚାହିଯେ ଔର ‘ନଯ’ ଶବ୍ଦସେ ଵସ୍ତୁକେ [ଗୁଣପର୍ଯାଯରୂପ] ଏକ ଦେଶକୋ ଗ୍ରହଣ କରନେଵାଲା ଐସା ଜ୍ଞାତାକା ଅଭିପ୍ରାଯ ସମଝନା ଚାହିଯେ. [ଯହାଁ ଐସା ତାତ୍ପର୍ଯ ଗ୍ରହଣ କରନା ଚାହିଯେ କି ଵିଶୁଦ୍ଧଜ୍ଞାନଦର୍ଶନ ଜିସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ ଐସେ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ ସମ୍ଯକ୍ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ–ଜ୍ଞାନ–ଅନୁଚରଣରୂପ ଅଭେଦରତ୍ନତ୍ରଯାତ୍ମକ ଜୋ ଭାଵଶ୍ରୁତ ଵହୀ ଉପାଦେଯଭୂତ ପରମାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକା ସାଧକ ହୋନେସେ ନିଶ୍ଚଯସେ ଉପାଦେଯ ହୈ କିନ୍ତୁ ଉସକେ ସାଧନଭୂତ ବହିରଂଗ ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନ ତୋ ଵ୍ଯଵହାରସେ ଉପାଦେଯ ହୈ.]
ଯହ ଆତ୍ମା, ଅଵଧିଜ୍ଞାନାଵରଣକା କ୍ଷଯୋପଶମ ହୋନେ ପର, ମୂର୍ତ ଵସ୍ତୁକୋ ଜୋ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷରୂପସେ ଜାନତା ହୈ ଵହ ଅଵଧିଜ୍ଞାନ ହୈ. ଵହ ଅଵଧିଜ୍ଞାନ ଲବ୍ଧିରୂପ ତଥା ଉପଯୋଗରୂପ ଐସା ଦୋ ପ୍ରକାରକା ଜାନନା. ଅଥଵା ଅଵଧିଜ୍ଞାନ ଦେଶାଵଧି, ପରମାଵଧି ଔର ସର୍ଵାଵଧି ଐସେ ଭେଦୋଂ ଦ୍ଵାରା ତୀନ ପ୍ରକାରସେ ହୈ. ଉସମେଂ, ପରମାଵଧି ଔର ସର୍ଵାଵଧି ଚୈତନ୍ଯକେ ଉଛଲନେସେ ଭରପୂର ଆନନ୍ଦରୂପ ପରମସୁଖାମୃତକେ ରସାସ୍ଵାଦରୂପ ସମରସୀଭାଵସେ ପରିଣତ ଚରମଦେହୀ ତପୋଧନୋଂକୋ ହୋତା ହୈ. ତୀନୋଂ ପ୍ରକାରକେ ଅଵଧିଜ୍ଞାନ ନିଶ୍ଚଯସେ ଵିଶିଷ୍ଟ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵାଦି ଗୁଣସେ ହୋତେ ହୈଂ. ଦେଵୋଂ ଔର ନାରକୋଂକେ ହୋନେଵାଲେ ଭଵପ୍ରତ୍ଯଯୀ ଜୋ ଅଵଧିଜ୍ଞାନ ଵହ ନିଯମସେ ଦେଶାଵଧି ହୀ ହୋତା ହୈ.
ଯହ ଆତ୍ମା, ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନାଵରଣକା କ୍ଷଯୋପଶମ ହୋନେ ପର, ପରମନୋଗତ ମୂର୍ତ ଵସ୍ତୁକୋ ଜୋ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷରୂପସେ ଜାନତା ହୈ ଵହ ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନ ହୈ. ଋଜୁମତି ଔର ଵିପୁଲମତି ଐସେ ଭେଦୋଂ ଦ୍ଵାରା ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନ ଦୋ ପ୍ରକାରକା ହୈ. ଵହାଁ, ଵିପୁଲମତି ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନ ପରକେ ମନଵଚନକାଯ ସମ୍ବନ୍ଧୀ ପଦାର୍ଥୋଂକୋ, ଵକ୍ର ତଥା ଅଵକ୍ର ଦୋନୋଂକୋ, ଜାନତା ହୈ ଔର ଋଜୁମତି ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନ ତୋ ଋଜୁକୋ [ଅଵକ୍ରକୋ] ହୀ ଜାନତା ହୈ. ନିର୍ଵିକାର ଆତ୍ମାକୀ ଉପଲବ୍ଧି ଔର ଭାଵନା ସହିତ ଚରମଦେହୀ ମୁନିଯୋଂକୋ ଵିପୁଲମତି ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନ ହୋତା ହୈ. ଯହ ଦୋନୋଂ ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନ ଵୀତରାଗ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ ସମ୍ଯକ୍ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ–ଜ୍ଞାନ–ଅନୁଷ୍ଠାନକୀ ଭାଵନା ସହିତ, ପନ୍ଦ୍ରହ ପ୍ରମାଦ ରହିତ ଅପ୍ରମତ୍ତ ମୁନିକୋ ଉପଯୋଗମେଂ–ଵିଶୁଦ୍ଧ ପରିଣାମମେଂ–ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତେ ହୈଂ. ଯହାଁ ମନଃପର୍ଯଯଜ୍ଞାନକେ ଉତ୍ପାଦକାଲମେଂ ହୀ ଅପ୍ରମତ୍ତପନେକା ନିଯମ ହୈ, ଫିର ପ୍ରମତ୍ତପନେମେଂ ଭୀ ଵହ ସଂଭଵିତ ହୋତା ହୈ.