ଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣାନାମର୍ଥାଂତରଭୂତତ୍ଵେ ଦୋଷୋଽଯମ୍.
ଜ୍ଞାନୀ ଜ୍ଞାନାଦ୍ଯଦ୍ଯର୍ଥାଂତରଭୂତସ୍ତଦା ସ୍ଵକରଣାଂଶମଂତରେଣ ପରଶୁରହିତଦେଵଦତ୍ତଵତ୍କରଣଵ୍ଯାପାରା– ସମର୍ଥତ୍ଵାଦଚେତଯମାନୋଽଚେତନ ଏଵ ସ୍ଯାତ୍. ଜ୍ଞାନଞ୍ଚ ଯଦି ଜ୍ଞାନିନୋଽର୍ଥାଂତରଭୂତଂ ତଦା ତତ୍କର୍ତ୍ରଂଶମଂତରେଣ ଦେଵଦତ୍ତରହିତପରଶୁଵତ୍ତତ୍କର୍ତୃତ୍ଵଵ୍ଯାପାରାସମର୍ଥତ୍ଵାଦଚେତଯମାନମଚେତନମେଵ ସ୍ଯାତ୍. ନ ଚ ଜ୍ଞାନଜ୍ଞାନିନୋ– ର୍ଯୁତସିଦ୍ଧଯୋସ୍ସଂଯୋଗେନ ଚେତନତ୍ଵଂ ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ନିର୍ଵିଶେଷସ୍ଯ ଗୁଣାନାଂ ନିରାଶ୍ରଯାଣାଂ ଶୂନ୍ଯତ୍ଵାଦିତି.. ୪୮..
-----------------------------------------------------------------------------
ଟୀକାଃ– ଦ୍ରଵ୍ଯ ଔର ଗୁଣୋଂକୋ ଅର୍ଥାନ୍ତରପନା ହୋ ତୋ ଯହ [ନିମ୍ନାନୁସାର] ଦୋଷ ଆଯେଗା.
ଯଦି ଜ୍ଞାନୀ [–ଆତ୍ମା] ଜ୍ଞାନସେ ଅର୍ଥାନ୍ତରଭୂତ ହୋ ତୋ [ଆତ୍ମା] ଅପନେ କରଣ–ଅଂଶ ବିନା, କୁଲ୍ହାଡ଼ୀ ରହିତ ଦେଵଦତ୍ତକୀ ଭାଁତି, ୧କରଣକା ଵ୍ଯାପାର କରନେମେଂ ଅସମର୍ଥ ହୋନେସେ ନହୀଂ ଚେତତା [–ଜାନତା] ହୁଆ ଅଚେତନ ହୀ ହୋଗା. ଔର ଯଦି ଜ୍ଞାନ ଜ୍ଞାନୀସେ [–ଆତ୍ମାସେ] ଅର୍ଥାନ୍ତରଭୂତ ହୋ ତୋ ଜ୍ଞାନ ଅପନେ କର୍ତୃ–ଅଂଶକେ ବିନା, ଦେଵଦତ୍ତ ରହିତ କୁଲ୍ହାଡ଼ୀକୀ ଭାଁତି, ଅପନେ ୨କର୍ତାକା ଵ୍ଯାପାର କରନେମେଂ ଅସମର୍ଥ ହୋନେସେ ନହୀଂ ଚେତତା [–ଜାନତା] ହୁଆ ଅଚେତନ ହୀ ହୋଗା. ପୁନଶ୍ଚ, ୩ଯୁତସିଦ୍ଧ ଐସେ ଜ୍ଞାନ ଔର ଜ୍ଞାନୀକୋ [–ଜ୍ଞାନ ଔର ଆତ୍ମାକୋ] ସଂଯୋଗସେ ଚେତନପନା ହୋ ଐସା ଭୀ ନହୀଂ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ନିର୍ଵିଶେଷ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଔର ନିରାଶ୍ରଯ ଗୁଣ ଶୂନ୍ଯ ହୋତେ ହୈଂ.. ୪୮.. --------------------------------------------------------------------------
ଜ୍ଞାନକେ ସାଥ ଯୁକ୍ତ ହୋକର ଆତ୍ମା ‘ଜ୍ଞାନଵାଲା [–ଜ୍ଞାନୀ]’ ହୋତା ହୈ ଐସା ଭୀ ନହୀଂ ହୈ. ଲକଡ଼ୀ ଔର ମନୁଷ୍ଯକୀ
ଭାଁତି ଜ୍ଞାନ ଔର ଆତ୍ମା କଭୀ ପୃଥକ୍ ହୋଂଗେ ହୀ କୈସେ? ଵିଶେଷରହିତ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୋ ହୀ ନହୀଂ ସକତା, ଇସଲିଯେ ଜ୍ଞାନ ରହିତ
ଆତ୍ମା କୈସା? ଔର ଆଶ୍ରଯ ବିନା ଗୁଣ ହୋ ହୀ ନହୀଂ ସକତା, ଇସଲିଯେ ଆତ୍ମାକେ ବିନା ଜ୍ଞାନ କୈସା? ଇସଲିଯେ
‘ଲକଡ଼ୀ’ ଔର ‘ଲକଡ଼ୀଵାଲେ’କୀ ଭାଁତି ‘ଜ୍ଞାନ’ ଔର ‘ଜ୍ଞାନୀ’କା ଯୁତସିଦ୍ଧପନା ଘଟିତ ନହୀଂ ହୋତା.]
୮୮
୧. କରଣକା ଵ୍ଯାପାର = ସାଧନକା କାର୍ଯ. [ଆତ୍ମା କର୍ତା ହୈ ଔର ଜ୍ଞାନ କରଣ ହୈ. ଯଦି ଆତ୍ମା ଜ୍ଞାନସେ ଭିନ୍ନ ହୀ ହୋ ତୋ
ଆତ୍ମା ସାଧନକା ଵ୍ଯାପାର ଅର୍ଥାତ୍ ଜ୍ଞାନକା କାର୍ଯ କରନେମେଂ ଅସମର୍ଥ ହୋନେସେ ଜାନ ନହୀଂ ସକେଗା ଇସଲିଯେ ଆତ୍ମାକୋ
ଅଚେତନତ୍ଵ ଆ ଜାଯେଗା.]
୨. କର୍ତାକା ଵ୍ଯାପାର = କର୍ତାକା କାର୍ଯ. [ଜ୍ଞାନ କରଣ ହୈେ ଔର ଆତ୍ମା କର୍ତା ହୈ. ଯଦି ଜ୍ଞାନ ଆତ୍ମାସେ ଭିନ୍ନ ହୀ ହୋ ତୋ
ଜ୍ଞାନ କର୍ତାକା ଵ୍ଯାପାର ଅର୍ଥାତ୍ ଆତ୍ମାକା କାର୍ଯ କରନେମେଂ ଅସମର୍ଥ ହୋନେସେ ଜାନ ନହୀଂ ସକେଗା ଇସଲିଯେ ଜ୍ଞାନକୋ
ଅଚେତନପନା ଆ ଜାଵେଗା.]
୩. ଯୁତସିଦ୍ଧ = ଜୁଡ଼କର ସିଦ୍ଧ ହୁଏ; ସମଵାଯସେ–ସଂଯୋଗସେ ସିଦ୍ଧ ହୁଏ. [ଜିସ ପ୍ରକାର ଲକଡ଼ୀ ଔର ମନୁଷ୍ଯ ପୃଥକ୍ ହୋନେ