ସ୍ପୃଷ୍ଟେଷୁ ତେଷୁ ଜାଯତେ ଶବ୍ଦ ଉତ୍ପାଦିକୋ ନିଯତଃ.. ୭୯..
ଶବ୍ଦସ୍ଯ ପଦ୍ଗଲସ୍କଂଧପର୍ଯାଯତ୍ଵଖ୍ଯାପନମେତତ୍.
ଇହ ହି ବାହ୍ଯଶ୍ରଵଣେନ୍ଦ୍ରିଯାଵଲମ୍ବିତୋ ଭାଵେନ୍ଦ୍ରିଯପରିଚ୍ଛେଦ୍ଯୋ ଧ୍ଵନିଃ ଶବ୍ଦଃ. ସ ଖଲୁ ସ୍ଵ– ରୂପେଣାନଂତପରମାଣୂନାମେକସ୍କଂଧୋ ନାମ ପର୍ଯାଯଃ. ବହିରଙ୍ଗସାଧନୀଭୂତମହାସ୍କଂଧେଭ୍ଯଃ ତଥାଵିଧପରିଣାମେନ ସମୁତ୍ପଦ୍ଯମାନତ୍ଵାତ୍ ସ୍କଂଧପ୍ରଭଵଃ, ଯତୋ ହି ପରସ୍ପରାଭିହତେଷୁ ମହାସ୍କଂଧେଷୁ ଶବ୍ଦଃ ସମୁପଜାଯତେ. -----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଶବ୍ଦଃ ସ୍କଂଧପ୍ରଭଵଃ] ଶବ୍ଦ ସ୍କଂଧଜନ୍ଯ ହୈ. [ସ୍କଂଧଃ ପରମାଣୁସଙ୍ଗସଙ୍ଗାତଃ] ସ୍କଂଧ ପରମାଣୁଦଲକା ସଂଘାତ ହୈ, [ତେଷୁ ସ୍ପୃଷ୍ଟେଷୁ] ଔର ଵେ ସ୍କଂଧ ସ୍ପର୍ଶିତ ହୋନେସେ– ଟକରାନେସେ [ଶବ୍ଦଃ ଜାଯତେ] ଶବ୍ଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ; [ନିଯତଃ ଉତ୍ପାଦିକଃ] ଇସ ପ୍ରକାର ଵହ [ଶବ୍ଦ] ନିଯତରୂପସେ ଉତ୍ପାଦ୍ଯ ହୈଂ.
ଟୀକାଃ– ଶବ୍ଦ ପୁଦ୍ଗଲସ୍କଂଧପର୍ଯାଯ ହୈ ଐସା ଯହାଁ ଦର୍ଶାଯା ହୈ.
ଇସ ଲୋକମେଂ, ବାହ୍ଯ ଶ୍ରଵଣେନ୍ଦ୍ରିଯ ଦ୍ଵାରା ୧ଅଵଲମ୍ବିତ ଭାଵେନ୍ଦ୍ରିଯ ଦ୍ଵାରା ଜାନନେ–ଯୋଗ୍ଯ ଐସୀ ଜୋ ଧ୍ଵନି ଵହ ଶବ୍ଦ ହୈ. ଵହ [ଶବ୍ଦ] ଵାସ୍ତଵମେଂ ସ୍ଵରୂପସେ ଅନନ୍ତ ପରମାଣୁଓଂକେ ଏକସ୍କଂଧରୂପ ପର୍ଯାଯ ହୈ. ବହିରଂଗ ସାଧନଭୂତ [–ବାହ୍ଯ କାରଣଭୂତ] ମହାସ୍କନ୍ଧୋଂ ଦ୍ଵାରା ତଥାଵିଧ ପରିଣାମରୂପ [ଶବ୍ଦପରିଣାମରୂପ] ଉତ୍ପନ୍ନ --------------------------------------------------------------------------
ସ୍କଂଧାଭିଧାତେ ଶବ୍ଦ ଊପଜେ, ନିଯମଥୀ ଉତ୍ପାଦ୍ଯ ଛେ. ୭୯.
୧୨୬
୧. ଶବ୍ଦ ଶ୍ରଵଣେଂଦ୍ରିଯକା ଵିଷଯ ହୈ ଇସଲିଯେ ଵହ ମୂର୍ତ ହୈ. କୁଛ ଲୋଗ ମାନତେ ହୈଂ ତଦନୁସାର ଶବ୍ଦ ଆକାଶକା ଗୁଣ ନହୀଂ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଅମୂର୍ତ ଆକାଶକା ଅମୂର୍ତ ଗୁଣ ଇନ୍ଦ୍ରିଯକା ଵିଷଯ ନହୀଂଂ ହୋ ସକତା.