ଗଦିକିରିଯାଜୁତ୍ତାଣଂ କାରଣଭୂଦଂ ସଯମକଜ୍ଜଂ.. ୮୪..
ଗତିକ୍ରିଯାଯୁକ୍ତାନାଂ କାରଣଭୂତଃ ସ୍ଵଯମକାର୍ଯଃ.. ୮୪..
ଧର୍ମସ୍ଯୈଵାଵଶିଷ୍ଟସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ୍.
ଅପି ଚ ଧର୍ମଃ ଅଗୁରୁଲଘୁଭିର୍ଗୁଣୈରଗୁରୁଲଘୁତ୍ଵାଭିଧାନସ୍ଯ ସ୍ଵରୂପପ୍ରତିଷ୍ଠତ୍ଵନିବଂଧନସ୍ଯ ସ୍ଵଭାଵ– ସ୍ଯାଵିଭାଗପରିଚ୍ଛେଦୈଃ ପ୍ରତିସମଯସଂଭଵତ୍ଷଟ୍ସ୍ଥାନପତିତଵୃଦ୍ଧିହାନିଭିରନଂତୈଃ ସଦା ପରିଣତତ୍ଵାଦୁତ୍ପାଦ– ଵ୍ଯଯଵତ୍ତ୍ଵେଽପି ସ୍ଵରୂପାଦପ୍ରଚ୍ଯଵନାନ୍ନିତ୍ଯଃ. ଗତିକ୍ରିଯାପରିଣତାନାମୁଦା– -----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଅନଂତଃ ତୈଃ ଅଗୁରୁକଲଘୁକୈଃ] ଵହ [ଧର୍ମାସ୍ତିକାଯ] ଅନନ୍ତ ଐସେ ଜୋ ଅଗୁରୁଲଘୁ [ଗୁଣ, ଅଂଶ] ଉନ–ରୂପ [ସଦା ପରିଣତଃ] ସଦୈଵ ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ, [ନିତ୍ଯଃ] ନିତ୍ଯ ହୈ, [ଗତିକ୍ରିଯାଯୁକ୍ତାନାଂ] ଗତିକ୍ରିଯାଯୁକ୍ତକୋ [କାରଣଭୂତଃ] କାରଣଭୂତ [ନିମିତ୍ତରୂପ] ହୈ ଔର [ସ୍ଵଯମ୍ ଅକାର୍ଯଃ] ସ୍ଵଯଂ ଅକାର୍ଯ ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହ, ଧର୍ମକେ ହୀ ଶେଷ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ.
ପୁନଶ୍ଚ, ଧର୍ମ [ଧର୍ମାସ୍ତିକାଯ] ଅଗୁରୁଲଘୁ ୧ଗୁଣୋଂରୂପସେ ଅର୍ଥାତ୍ ଅଗୁରୁଲଘୁତ୍ଵ ନାମକା ଜୋ ସ୍ଵରୂପପ୍ରତିଷ୍ଠତ୍ଵକେ କାରଣଭୂତ ସ୍ଵଭାଵ ଉସକେ ଅଵିଭାଗ ପରିଚ୍ଛେଦୋଂରୂପସେ – ଜୋ କି ପ୍ରତିସମଯ ହୋନେଵାଲୀ --------------------------------------------------------------------------
ଜେ ଅଗୁରୁଲଧୁକ ଅନନ୍ତ ତେ–ରୂପ ସର୍ଵଦା ଏ ପରିଣମେ,
ଛେ ନିତ୍ଯ, ଆପ ଅକାର୍ଯ ଛେ, ଗତିପରିଣମିତନେ ହେତୁ ଛେ. ୮୪.
୧୩୪
୨ଷଟ୍ସ୍ଥାନପତିତ ଵୃଦ୍ଧିହାନିଵାଲେ ଅନନ୍ତ ହୈଂ ଉନକେ ରୂପସେ – ସଦା ପରିଣମିତ ହୋନେସେ ଉତ୍ପାଦଵ୍ଯଯଵାଲା ହୈ,
୧. ଗୁଣ=ଅଂଶ; ଅଵିଭାଗ ପରିଚ୍ଛେଦ [ସର୍ଵ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୀ ଭାଁତି ଧର୍ମାସ୍ତିକାଯମେଂ ଅଗୁରୁଲଘୁତ୍ଵ ନାମକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ. ଵହ ସ୍ଵଭାଵ
ଧର୍ମାସ୍ତିକାଯକୋ ସ୍ଵରୂପପ୍ରତିଷ୍ଠତ୍ଵକେ [ଅର୍ଥାତ୍ ସ୍ଵରୂପମେଂ ରହନେକେ] କାରଣଭୂତ ହୈ. ଉସକେ ଅଵିଭାଗ ପରିଚ୍ଛେଦୋଂକୋ ଯହାଁ
ଅଗୁରୁଲଘୁ ଗୁଣ [–ଅଂଶ] କହେ ହୈଂ.]
୨. ଷଟ୍ସ୍ଥାନପତିତ ଵୃଦ୍ଧିହାନି=ଛହ ସ୍ଥାନମେଂ ସମାଵେଶ ପାନେଵାଲୀ ଵୃଦ୍ଧିହାନି; ଷଟ୍ଗୁଣ ଵୃଦ୍ଧିହାନି. [ଅଗୁରୁଲଘୁତ୍ଵସ୍ଵଭାଵକେ ଅନନ୍ତ ଅଂଶୋଂମେଂ ସ୍ଵଭାଵସେ ହୀ ପ୍ରତିସମଯ ଷଟ୍ଗୁଣ ଵୃଦ୍ଧିହାନି ହୋତୀ ରହତୀ ହୈ.]