ଧର୍ମସ୍ଯ ଗତିହେତୁତ୍ଵେ ଦ୍ରଷ୍ଟାଂତୋଽଯମ୍.
ଯ୍ଥୋଦକଂ ସ୍ଵଯମଗଚ୍ଛଦଗମଯଚ୍ଚ ସ୍ଵଯମେଵ ଗଚ୍ଛତାଂ ମତ୍ସ୍ଯାନାମୁଦାସୀନାଵିନାଭୂତସହାଯ– କାରଣମାତ୍ରତ୍ଵେନ ଗମନମନୁଗୃହ୍ଣାତି, ତଥା ଧର୍ମୋଽପି ସ୍ଵଯମଗଚ୍ଛନ୍ ଅଗମଯଂଶ୍ଚ ସ୍ଵଯମେଵ ଗଚ୍ଛତାଂ ଜୀଵପୁଦ୍ଗଲାନାମୁଦାସୀନାଵିନାଭୂତସହାଯକାରଣମାତ୍ରତ୍ଵେନ ଗମନମୁନଗୃହ୍ଣାତି ଇତି..୮୫..
ଠିଦିକିରିଯାଜୁତ୍ତାଣଂ କାରଣଭୂଦଂ ତୁ ପୁଢଵୀଵ.. ୮୬..
ସ୍ଥିତିକ୍ରିଯାଯୁକ୍ତାନାଂ କାରଣଭୂତଂ ତୁ ପୃଥିଵୀଵ.. ୮୬..
-----------------------------------------------------------------------------
ଟୀକାଃ– ଯହ, ଧର୍ମକେ ଗତିହେତୁତ୍ଵକା ଦ୍ରଷ୍ଟାନ୍ତ ହୈ.
ଜିସ ପ୍ରକାର ପାନୀ ସ୍ଵଯଂ ଗମନ ନ କରତା ହୁଆ ଔର [ପରକୋ] ଗମନ ନ କରାତା ହୁଆ, ସ୍ଵଯମେଵ ଗମନ କରତୀ ହୁଈ ମଛଲିଯୋଂକୋ ଉଦାସୀନ ଅଵିନାଭାଵୀ ସହାଯରୂପ କାରଣମାତ୍ରରୂପସେ ଗମନମେଂ ଅନୁଗ୍ରହ କରତା ହୈ, ଉସୀ ପ୍ରକାର ଧର୍ମ [ଧର୍ମାସ୍ତିକାଯ] ଭୀ ସ୍ଵଯଂ ଗମନ ନ କରତା ହୁଆ ଐର [ପରକୋ] ଗମନ ନ କରାତା ହୁଆ, ସ୍ଵଯମେଵ ଗମନ କରତେ ହୁଏ ଜୀଵ–ପୁଦ୍ଗଲୋଂକୋ ଉଦାସୀନ ଅଵିନାଭାଵୀ ସହାଯରୂପ କାରଣମାତ୍ରରୂପସେ ଗମନମେଂ ଅନୁଗ୍ରହ କରତା ହୈ.. ୮୫..
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଯଥା] ଜିସ ପ୍ରକାର [ଧର୍ମଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଭଵତି] ଧର୍ମଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈ [ତଥା] ଉସୀ ପ୍ରକାର [ଅଧର୍ମାଖ୍ଯମ୍ ଦ୍ରଵ୍ଯମ୍] ଅଧର୍ମ ନାମକା ଦ୍ରଵ୍ଯ ଭୀ [ଜାନୀହି] ଜାନୋ; [ତତ୍ ତୁ] ପରନ୍ତୁ ଵହ [ଗତିକ୍ରିଯାଯୁକ୍ତକୋ କାରଣଭୂତ ହୋନେକେ ବଦଲେ] [ସ୍ଥିତିକ୍ରିଯାଯୁକ୍ତାନାମ୍] ସ୍ଥିତିକ୍ରିଯାଯୁକ୍ତକୋ [ପୃଥିଵୀ ଇଵ] ପୃଥ୍ଵୀକୀ ଭାଁତି [କାରଣଭୂତମ୍] କାରଣଭୂତ ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ସ୍ଥିତିକ୍ରିଯାପରିଣତ ଜୀଵ–ପୁଦ୍ଗଲୋଂକୋ ନିମିତ୍ତଭୂତ ହୈ].
-------------------------------------------------------------------------- ଗମନମେଂ ଅନୁଗ୍ରହ କରନା ଅର୍ଥାତ୍ ଗମନମେଂ ଉଦାସୀନ ଅଵିନାଭାଵୀ ସହାଯରୂପ [ନିମିତ୍ତରୂପ] କାରଣମାତ୍ର ହୋନା.
ପଣ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଆ ଛେ ପୃଥ୍ଵୀ ମାଫକ ହେତୁ ଥିତିପରିଣମିତନେ. ୮୬.
୧୩୬