କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯ–ପଂଚାସ୍ତିକାଯଵର୍ଣନ
ଅଥ ଚୂଲିକା.
ମୁତ୍ତଂ ପୁଗ୍ଗଲଦଵ୍ଵଂ ଜୀଵୋ ଖଲୁ ଚେଦଣୋ ତେସୁ.. ୯୭..
ମୂର୍ତଂ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଜୀଵଃ ଖଲୁ ଚେତନସ୍ତେଷୁ.. ୯୭..
ଅତ୍ର ଦ୍ରଵ୍ଯାଣାଂ ମୂର୍ତାମୂର୍ତତ୍ଵଂ ଚେତନାଚେତନତ୍ଵଂ ଚୋକ୍ତମ୍.
ସ୍ପର୍ଶରସଗଂଧଵର୍ଣସଦ୍ଭାଵସ୍ଵଭାଵଂ ମୂର୍ତଂ, ସ୍ପର୍ଶରସଗଂଧଵର୍ଣାଭାଵସ୍ଵଭାଵମମୂର୍ତମ୍. ଚୈତନ୍ଯସଦ୍ଭାଵ–ସ୍ଵଭାଵଂ ଚେତନଂ, ଚୈତନ୍ଯାଭାଵସ୍ଵଭାଵମଚେତନମ୍. ତତ୍ରାମୂର୍ତମାକାଶଂ, ଅମୂର୍ତଃ କାଲଃ, ଅମୂର୍ତଃ ସ୍ଵରୂପେଣ ଜୀଵଃ ପରରୂପାଵେଶାନ୍ମୂର୍ତୋଽପି ଅମୂର୍ତୋ ଧର୍ମଃ ଅମୂର୍ତାଽଧର୍ମଃ, ମୂର୍ତଃ ପୁଦ୍ଗଲ ଏଵୈକ ଇତି. ଅଚେତନମାକାଶଂ, -----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଆକାଶକାଲଜୀଵାଃ] ଆକାଶ, କାଲ ଜୀଵ, [ଧର୍ମାଧର୍ମୌ ଚ] ଧର୍ମ ଔର ଅଧର୍ମ [ମୂର୍ତିପରିହୀନାଃ] ଅମୂର୍ତ ହୈ, [ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯଂ ମୂର୍ତଂ] ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯ ମୂର୍ତ ହୈ. [ତେଷୁ] ଉନମେଂ [ଜୀଵଃ] ଜୀଵ [ଖଲୁ] ଵାସ୍ତଵମେଂ [ଚେତନଃ] ଚେତନ ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହାଁ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକା ମୂର୍ତୋମୂର୍ତପନା [–ମୂର୍ତପନା ଅଥଵା ଅମୂର୍ତପନା] ଔର ଚେତନାଚେତନପନା [– ଚେତନପନା ଅଥଵା ଅଚେତନପନା] କହା ଗଯା ହୈ.
ସ୍ପର୍ଶ–ରସ–ଗଂଧ–ଵର୍ଣକା ସଦ୍ଭାଵ ଜିସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ ଵହ ମୂର୍ତ ହୈ; ସ୍ପର୍ଶ–ରସ–ଗଂଧ–ଵର୍ଣକା ଅଭାଵ ଜିସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ ଵହ ଅମୂର୍ତ ହୈ. ଚୈତନ୍ଯକା ସଦ୍ଭାଵ ଜିସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ ଵହ ଚେତନ ହୈ; ଚୈତନ୍ଯକା ଅଭାଵ ଜିସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ ଵହ ଅଚେତନ ହୈ. ଵହାଁ ଆକାଶ ଅମୂର୍ତ ହୈ, କାଲ ଅମୂର୍ତ ହୈ, ଜୀଵ ସ୍ଵରୂପସେ ଅମୂର୍ତ ହୈ, -------------------------------------------------------------------------- ୧. ଚୂଲିକା=ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ଜିସକା କଥନ ନ ହୁଆ ହୋ ଉସକା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ କରନା ଅଥଵା ଜିସକା କଥନ ହୋ ଚୁକା ହୋ ଉସକା
ଛେ ମୂର୍ତ ପୁଦ୍ଗଲଦ୍ରଵ୍ଯଃ ତେମାଂ ଜୀଵ ଛେ ଚେତନ ଖରେ. ୯୭.