୧୬୮
ଅଥ ଜୀଵପଦାର୍ଥାନାଂ ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ପ୍ରପଞ୍ଚଯତି.
ଉଵଓଗଲକ୍ଖଣା ଵି ଯ ଦେହାଦେହପ୍ପଵୀଚାରା.. ୧୦୯..
ଉପଯୋଗଲକ୍ଷଣା ଅପି ଚ ଦେହାଦେହପ୍ରଵୀଚାରାଃ.. ୧୦୯..
ଜୀଵସ୍ଯରୂପୋଦ୍ଦେଶୋଽଯମ୍.
ଜୀଵାଃ ହି ଦ୍ଵିଵିଧାଃ, ସଂସାରସ୍ଥା ଅଶୁଦ୍ଧା ନିର୍ଵୃତ୍ତାଃ ଶୁଦ୍ଧାଶ୍ଚ. ତେ ଖଲୂଭଯେଽପି ଚେତନା–ସ୍ଵଭାଵାଃ, ଚେତନାପରିଣାମଲକ୍ଷଣେନୋପଯୋଗେନ ଲକ୍ଷଣୀଯାଃ. ତତ୍ର ସଂସାରସ୍ଥା ଦେହପ୍ରଵୀଚାରାଃ, ନିର୍ଵୃତ୍ତା ଅଦେହପ୍ରଵୀଚାରା ଇତି.. ୧୦୯.. -----------------------------------------------------------------------------
ଅବ ଜୀଵପଦାର୍ଥକା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ ଵିସ୍ତାରପୂର୍ଵକ କିଯା ଜାତା ହୈ.
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଜୀଵାଃ ଦ୍ଵିଵିଧାଃ] ଜୀଵ ଦୋ ପ୍ରକାରକେ ହୈଂ; [ସଂସାରସ୍ଥାଃ ନିର୍ଵୃତ୍ତାଃ] ସଂସାରୀ ଔର ସିଦ୍ଧ. [ଚେତନାତ୍ମକାଃ] ଵେ ଚେତନାତ୍ମକ [–ଚେତନାସ୍ଵଭାଵଵାଲେ] [ଅପି ଚ] ତଥା [ଉପଯୋଗଲକ୍ଷଣାଃ] ଉପଯୋଗଲକ୍ଷଣଵାଲେ ହୈଂ. [ଦେହାଦେହପ୍ରଵୀଚାରାଃ] ସଂସାରୀ ଜୀଵ ଦେହମେଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଅର୍ଥାତ୍ ଦେହସହିତ ହୈଂ ଔର ସିଦ୍ଧ ଜୀଵ ଦେହମେଂ ନହୀଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଅର୍ଥାତ୍ ଦେହରହିତ ହୈଂ.
ଟୀକାଃ– ଯହ, ଜୀଵକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ.
ଜୀଵ ଦୋ ପ୍ରକାରକେ ହୈଂଃ – [୧] ସଂସାରୀ ଅର୍ଥାତ୍ ଅଶୁଦ୍ଧ, ଔର [୨] ସିଦ୍ଧ ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଦ୍ଧ. ଵେ ଦୋନୋଂ ଵାସ୍ତଵମେଂ ଚେତନାସ୍ଵଭାଵଵାଲେ ହୈଂ ଔର ଚେତନାପରିଣାମସ୍ଵରୂପ ଉପଯୋଗ ଦ୍ଵାରା ଲକ୍ଷିତ ହୋନେଯୋଗ୍ଯ [– ପହିଚାନେଜାନେଯୋଗ୍ଯ] ହୈଂ. ଉନମେଂ, ସଂସାରୀ ଜୀଵ ଦେହମେଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଅର୍ଥାତ୍ ଦେହସହିତ ହୈଂ ଔର ସିଦ୍ଧ ଜୀଵ ଦେହମେଂ ନହୀଂ ଵର୍ତନେଵାଲେ ଅର୍ଥାତ୍ ଦେହରହିତ ହୈଂ.. ୧୦୯.. -------------------------------------------------------------------------- ଚେତନାକା ପରିଣାମ ସୋ ଉପଯୋଗ. ଵହ ଉପଯୋଗ ଜୀଵରୂପୀ ଲକ୍ଷ୍ଯକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ.
ଉପଯୋଗଲକ୍ଷଣ ଉଭଯ; ଏକ ସଦେହ, ଏକ ଅଦେହ ଛେ. ୧୦୯.