କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ନଵପଦାର୍ଥପୂର୍ଵକ–ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରପଂଚଵର୍ଣନ
ଅଥ ନିର୍ଜରାପଦାର୍ଥଵ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍.
କମ୍ମାଣଂ ଣିଜ୍ଜରଣଂ ବହୁଗାଣଂ
କର୍ମଣାଂ ନିର୍ଜରଣଂ ବହୁକାନାଂ କରୋତି ସ ନିଯତମ୍.. ୧୪୪..
ନିର୍ଜରାସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ୍.
ଶୁଭାଶୁଭପରିଣାମନିରୋଧଃ ସଂଵରଃ, ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗୋ ଯୋଗଃ. ତାଭ୍ଯାଂ ଯୁକ୍ତସ୍ତପୋଭିରନଶନାଵମୌଦର୍ଯ– ଵୃତ୍ତିପରିସଂଖ୍ଯାନରସପରିତ୍ଯାଗଵିଵିକ୍ତଶଯ୍ଯାସନକାଯକ୍ଲେଶାଦିଭେଦାଦ୍ବହିରଙ୍ଗୈଃ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଵିନଯଵୈଯାଵୃତ୍ତ୍ଯ– ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯଵ୍ଯୁତ୍ସର୍ଗଧ୍ଯାନଭେଦାଦନ୍ତରଙ୍ଗୈଶ୍ଚ ବହୁଵିଧୈର୍ଯଶ୍ଚେଷ୍ଟତେ ସ ଖଲୁ -----------------------------------------------------------------------------
ଅବ ନିର୍ଜରାପଦାର୍ଥକା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ ହୈ.
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ସଂଵରଯୋଗାଭ୍ଯାମ୍ ଯୁକ୍ତଃ] ସଂଵର ଔର ଯୋଗସେ [ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗସେ] ଯୁକ୍ତ ଐସା [ଯଃ] ଜୋ ଜୀଵ [ବହୁଵିଧୈଃ ତପୋଭିଃ ଚେଷ୍ଟତେ] ବହୁଵିଧ ତପୋଂ ସହିତ ପ୍ରଵର୍ତତା ହୈ, [ସଃ] ଵହ [ନିଯତମ୍] ନିଯମସେ [ବହୁକାନାମ୍ କର୍ମଣାମ୍] ଅନେକ କର୍ମୋଂକୀ [ନିର୍ଜରଣଂ କରୋତି] ନିର୍ଜରା କରତା ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହ, ନିର୍ଜରାକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ.
ସଂଵର ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଭାଶୁଭ ପରିଣାମକା ନିରୋଧ, ଔର ଯୋଗ ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗ; ଉନସେ [–ସଂଵର ଔର ଯୋଗସେ] ଯୁକ୍ତ ଐସା ଜୋ [ପୁରୁଷ], ଅନଶନ, ଅଵମୌଦର୍ଯ, ଵୃତ୍ତିପରିସଂଖ୍ଯାନ, ରସପରିତ୍ଯାଗ, ଵିଵିକ୍ତଶଯ୍ଯାସନ ତଥା କାଯକ୍ଲେଶାଦି ଭେଦୋଂଵାଲେ ବହିରଂଗ ତପୋଂ ସହିତ ଔର ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତ, ଵିନଯ, ଵୈଯାଵୃତ୍ତ୍ଯ, ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯ, ଵ୍ଯୁତ୍ସର୍ଗ ଔର ଧ୍ଯାନ ଐସେ ଭେଦୋଂଵାଲେ ଅଂତରଂଗ ତପୋଂ ସହିତ–ଇସ ପ୍ରକାର ବହୁଵିଧ ୧ତପୋଂ ସହିତ -------------------------------------------------------------------------
ଉସମେଂ ଵର୍ତତା ହୁଆ ଶୁଦ୍ଧିରୂପ ଅଂଶ ଵହ ନିଶ୍ଚଯ–ତପ ହୈ ଔର ଶୁଭପନେରୂପ ଅଂଶକୋ ଵ୍ଯଵହାର–ତପ କହା ଜାତା ହୈ. [ମିଥ୍ଯାଦ୍ରଷ୍ଟିକୋ ନିଶ୍ଚଯ–
ଯଥାର୍ଥ ତପକା ସଦ୍ଭାଵ ହୀ ନହୀଂ ହୈ, ଵହାଁ ଉନ ଶୁଭ ଭାଵୋଂମେଂ ଆରୋପ କିସକା କିଯା ଜାଵେ?]
ଜେ ଯୋଗ–ସଂଵରଯୁକ୍ତ ଜୀଵ ବହୁଵିଧ ତପୋ ସହ ପରିଣମେ,
ତେନେ ନିଯମଥୀ ନିର୍ଜରା ବହୁ କର୍ମ କେରୀ ଥାଯ ଛେ. ୧୪୪.