୨୧୪
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ଜୋଗଣିମିତ୍ତଂ ଗହଣଂ ଜୋଗୋ ମଣଵଯଣକାଯସଂଭୂଦୋ.
ଭାଵଣିମିତ୍ତୋ ବଂଧୋ ଭାଵୋ ରଦିରାଗଦୋସମୋହଜୁଦୋ.. ୧୪୮..
ଯୋଗନିମିତ୍ତଂ ଗ୍ରହଣଂ ଯୋଗୋ ମନୋଵଚନକାଯସଂଭୂତଃ.
ଭାଵନିମିତ୍ତୋ ବନ୍ଧୋ ଭାଵୋ ରତିରାଗଦ୍ଵେଷମୋହଯୁତଃ.. ୧୪୮..
ବହିରଙ୍ଗାନ୍ତରଙ୍ଗବନ୍ଧକାରଣାଖ୍ଯାନମେତତ୍.
ଗ୍ରହଣଂ ହି କର୍ମପୁଦ୍ଗଲାନାଂ ଜୀଵପ୍ରଦେଶଵର୍ତିକର୍ମସ୍କନ୍ଧାନୁପ୍ରଵେଶଃ. ତତ୍ ଖଲୁ ଯୋଗନିମିତ୍ତମ୍. ଯୋଗୋ
ଵାଙ୍ମନଃକାଯକର୍ମଵର୍ଗଣାଲମ୍ବନ ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶପରିସ୍ପନ୍ଦଃ. ବନ୍ଧସ୍ତୁ କର୍ମପୁଦ୍ଗଲାନାଂ ଵିଶିଷ୍ଟ–
ଶକ୍ତିପରିଣାମେନାଵସ୍ଥାନମ୍. ସ ପୁନର୍ଜୀଵଭାଵନିମିତ୍ତଃ. ଜୀଵଭାଵଃ ପୁନା ରତିରାଗଦ୍ଵେଷମୋହଯୁତଃ,
-----------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------
ଗାଥା ୧୪୮
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଯୋଗନିମିତ୍ତଂ ଗ୍ରହଣମ୍] ଗ୍ରହଣକା [–କର୍ମଗ୍ରହଣକା] ନିମିତ୍ତ ଯୋଗ ହୈ; [ଯୋଗଃ
ମନୋଵଚନକାଯସଂଭୂତଃ] ଯୋଗ ମନଵଚନକାଯଜନିତ [ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶପରିସ୍ପଂଦ] ହୈ. [ଭାଵନିମିତ୍ତଃ ବନ୍ଧଃ] ବନ୍ଧକା
ନିମିତ୍ତ ଭାଵ ହୈ; [ଭାଵଃ ରତିରାଗଦ୍ଵେଷମୋହଯୁତଃ] ଭାଵ ରତିରାଗଦ୍ଵେଷମୋହସେ ଯୁକ୍ତ [ଆତ୍ମପରିଣାମ] ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହ, ବନ୍ଧକେ ବହିରଂଗ କାରଣ ଔର ଅନ୍ତରଂଗ କାରଣକା କଥନ ହୈ.
ଗ୍ରହଣ ଅର୍ଥାତ୍ କର୍ମପୁଦ୍ଗଲୋଂକା ଜୀଵପ୍ରଦେଶଵର୍ତୀ [–ଜୀଵକେ ପ୍ରଦେଶୋଂକେ ସାଥ ଏକ କ୍ଷେତ୍ରମେଂ ସ୍ଥିତ]
କର୍ମସ୍କନ୍ଧୋମେଂ ପ୍ରଵେଶ; ଉସକା ନିମିତ୍ତ ଯୋଗ ହୈ. ଯୋଗ ଅର୍ଥାତ୍ ଵଚନଵର୍ଗଣା, ମନୋଵର୍ଗଣା, କାଯଵର୍ଗଣା ଔର
କର୍ମଵର୍ଗଣାକା ଜିସମେଂ ଆଲମ୍ବନ ହୋତା ହୈ ଐସା ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶୋଂକା ପରିସ୍ପନ୍ଦ [ଅର୍ଥାତ୍ ଜୀଵକେ ପ୍ରଦେଶୋଂକା
କଂପନ.
ବଂଧ ଅର୍ଥାତ୍ କର୍ମପୁଦ୍ଗଲୋଂକା ଵିଶିଷ୍ଟ ଶକ୍ତିରୂପ ପରିଣାମ ସହିତ ସ୍ଥିତ ରହନା [ଅର୍ଥାତ୍
କର୍ମପୁଦ୍ଗଲୋଂକା ଅମୁକ ଅନୁଭାଗରୂପ ଶକ୍ତି ସହିତ ଅମୁକ କାଲ ତକ ଟିକନା]; ଉସକା ନିମିତ୍ତ ଜୀଵଭାଵ
ହୈେ. ଜୀଵଭାଵ ରତିରାଗଦ୍ଵେଷମୋହଯୁକ୍ତ [ପରିଣାମ] ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ମୋହନୀଯକେ ଵିପାକସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲା ଵିକାର
ହୈ.
ଛେ ଯୋଗହେତୁକ ଗ୍ରହଣ, ମନଵଚକାଯ–ଆଶ୍ରିତ ଯୋଗ ଛେ;
ଛେ ଭାଵହେତୁକ ବଂଧ, ନେ ମୋହାଦିସଂଯୁତ ଭାଵ ଛେ. ୧୪୮.