୨୧୬
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଦିଦ୍ରଵ୍ଯପର୍ଯାଯାଣାମପି ବହିରଙ୍ଗକାରଣଦ୍ଯୋତନମେତତ୍.
ତନ୍ତ୍ରାନ୍ତରେ କିଲାଷ୍ଟଵିକଲ୍ପକର୍ମକାରଣତ୍ଵେନ ବନ୍ଧହେତୁର୍ଦ୍ରଵ୍ଯହେତୁରୂପଶ୍ଚତୁର୍ଵିକଲ୍ପଃ ପ୍ରୋକ୍ତଃ ମିଥ୍ଯା–
ତ୍ଵାସଂଯମକଷାଯଯୋଗା ଇତି. ତେଷାମପି ଜୀଵଭାଵଭୂତା ରାଗାଦଯୋ ବନ୍ଧହେତୁତ୍ଵସ୍ଯ ହେତଵଃ, ଯତୋ
ରାଗାଦିଭାଵାନାମଭାଵେ ଦ୍ରଵ୍ଯମିଥ୍ଯାତ୍ଵାସଂଯମକଷାଯଯୋଗସଦ୍ଭାଵେଽପି ଜୀଵା ନ ବଧ୍ଯନ୍ତେ. ତତୋ ରାଗା–
ଦୀନାମନ୍ତରଙ୍ଗତ୍ଵାନ୍ନିଶ୍ଚଯେନ ବନ୍ଧହେତୁତ୍ଵମଵସେଯମିତି.. ୧୪୯..
–ଇତି ବନ୍ଧପଦାର୍ଥଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ସମାପ୍ତମ୍.
-----------------------------------------------------------------------------
ଟୀକାଃ– ଯହ, ମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଦି ଦ୍ରଵ୍ଯପର୍ଯାଯୋଂକୋ [–ଦ୍ରଵ୍ଯମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଦି ପୁଦ୍ଗଲପର୍ଯାଯୋଂକୋ] ଭୀ [ବଂଧକେ]
ବହିରଂଗ–କାରଣପନେକା ପ୍ରକାଶନ ହୈ.
୧
ଗ୍ରଂଥାନ୍ତରମେଂ [ଅନ୍ଯ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ] ମିଥ୍ଯାତ୍ଵ, ଅସଂଯମ, କଷାଯ ଔର ଯୋଗ ଇନ ଚାର ପ୍ରକାରକେ
ଦ୍ରଵ୍ଯହେତୁଓଂକୋ [ଦ୍ରଵ୍ଯପ୍ରତ୍ଯଯୋଂକୋ] ଆଠ ପ୍ରକାରକେ କର୍ମୋଂକେ କାରଣରୂପସେ ବନ୍ଧହେତୁ କହେ ହୈଂ. ଉନ୍ହେଂ ଭୀ
ବନ୍ଧହେତୁପନେକେ ହେତୁ ଜୀଵଭାଵଭୂତ ରାଗାଦିକ ହୈଂ; କ୍ଯୋଂକି ୨ରାଗାଦିଭାଵୋଂକା ଅଭାଵ ହୋନେ ପର ଦ୍ରଵ୍ଯମିଥ୍ଯାତ୍ଵ,
ଦ୍ରଵ୍ଯ–ଅସଂଯମ, ଦ୍ରଵ୍ଯକଷାଯ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯଯୋଗକେ ସଦ୍ଭାଵମେଂ ଭୀ ଜୀଵ ବଂଧତେ ନହୀଂ ହୈଂ. ଇସଲିଯେ ରାଗାଦିଭାଵୋଂକୋ
ଅଂତରଂଗ ବନ୍ଧହେତୁପନା ହୋନେକେ କାରଣ ୩ନିଶ୍ଚଯସେ ବନ୍ଧହେତୁପନା ହୈ ଐସା ନିର୍ଣଯ କରନା.. ୧୪୯..
ଇସ ପ୍ରକାର ବଂଧପଦାର୍ଥକା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ ସମାପ୍ତ ହୁଆ.
-------------------------------------------------------------------------
୧. ପ୍ରକାଶନ=ପ୍ରସିଦ୍ଧ କରନା; ସମଝନା; ଦର୍ଶାନା.
୨. ଜୀଵଗତ ରାଗାଦିରୂପ ଭାଵପ୍ରତ୍ଯଯୋଂକା ଅଭାଵ ହୋନେ ପର ଦ୍ରଵ୍ଯପ୍ରତ୍ଯଯୋଂକେ ଵିଦ୍ଯମାନପନେମେଂ ଭୀ ଜୀଵ ବଂଧତେ ନହୀଂ ହୈଂ. ଯଦି
ଜୀଵଗତ ରାଗାଦିଭାଵୋଂକେ ଅଭାଵମେଂ ଭୀ ଦ୍ରଵ୍ଯପ୍ରତ୍ଯଯୋଂକେ ଉଦଯମାତ୍ରସେ ବନ୍ଧ ହୋ ତୋ ସର୍ଵଦା ବନ୍ଧ ହୀ ରହେ [–ମୋକ୍ଷକା
ଅଵକାଶ ହୀ ନ ରହେ], କ୍ଯୋଂକି ସଂସାରୀଯୋଂକୋ ସଦୈଵ କର୍ମୋଦଯକା ଵିଦ୍ଯମାନପନା ହୋତା ହୈ.
୩. ଉଦଯଗତ ଦ୍ରଵ୍ଯମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଦି ପ୍ରତ୍ଯଯୋଂକୀ ଭାଁତି ରାଗାଦିଭାଵ ନଵୀନ କର୍ମବନ୍ଧମେଂ ମାତ୍ର ବହିରଂଗ ନିମିତ୍ତ ନହୀଂ ହୈ କିନ୍ତୁ ଵେ
ତୋ ନଵୀନ କର୍ମବନ୍ଧମେଂ ‘ଅଂତରଂଗ ନିମିତ୍ତ’ ହୈଂ ଇସଲିଯେ ଉନ୍ହେଂ ‘ନିଶ୍ଚଯସେ ବନ୍ଧହେତୁ’ କହେ ହୈଂ.