କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ନଵପଦାର୍ଥପୂର୍ଵକ–ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରପଂଚଵର୍ଣନ
[
୨୧୭
ଅଥ ମୋକ୍ଷପଦାର୍ଥଵ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍.
ହେଦୁମଭାଵେ ଣିଯମା ଜାଯଦି ଣାଣିସ୍ସ ଆସଵଣିରୋଧୋ.
ଆସଵଭାଵେଣ ଵିଣା ଜାଯଦି କମ୍ମସ୍ସ ଦୁ ଣିରୋଧୋ.. ୧୫୦..
ପ୍ରାପ୍ନୋତୀନ୍ଦ୍ରିଯରହିତମଵ୍ଯାବାଧଂ ସୁଖମନନ୍ତମ୍.. ୧୫୧..
କମ୍ମସ୍ସାଭାଵେଣ ଯ ସଵ୍ଵଣ୍ହୂ ସଵ୍ଵଲୋଗଦରିସୀ ଯ.
ପାଵଦି ଇଂଦିଯରହିଦଂ ଅଵ୍ଵାବାହଂ ସୁହମଣଂତଂ.. ୧୫୧..
ହେତ୍ଵଭାଵେ ନିଯମାଜ୍ଜାଯତେ ଜ୍ଞାନିନଃ ଆସ୍ରଵନିରୋଧଃ.
ଆସ୍ରଵଭାଵେନ ଵିନା ଜାଯତେ କର୍ମଣସ୍ତୁ ନିରୋଧଃ.. ୧୫୦..
କର୍ମଣାମଭାଵେନ ଚ ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵଲୋକଦର୍ଶୀ ଚ.
ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମମୋକ୍ଷହେତୁପରମସଂଵରରୂପେଣ ଭାଵମୋକ୍ଷସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ୍.
-----------------------------------------------------------------------------
ଅବ ମୋକ୍ଷପଦାର୍ଥକା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ ହୈ.
ଗାଥା ୧୫୦–୧୫୧
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ହେତ୍ଵଭାଵେ] [ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷରୂପ] ହେତୁକା ଅଭାଵ ହୋନେସେ [ଜ୍ଞାନିନଃ] ଜ୍ଞାନୀକୋ
[ନିଯମାତ୍] ନିଯମସେ [ଆସ୍ରଵନିରୋଧଃ ଜାଯତେ] ଆସ୍ରଵକା ନିରୋଧ ହୋତା ହୈ [ତୁ] ଔର [ଆସ୍ରଵଭାଵେନ
ଵିନା] ଆସ୍ରଵଭାଵକେ ଅଭାଵମେଂ [କର୍ମଣଃ ନିରୋଧଃ ଜାଯତେ] କର୍ମକା ନିରୋଧ ହୋତା ହୈ. [ଚ] ଔର [କର୍ମଣାମ୍
ଅଭାଵେନ] କର୍ମୋଂକା ଅଭାଵ ହୋନେସେ ଵହ [ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵଲୋକଦର୍ଶୀ ଚ] ସର୍ଵଜ୍ଞ ଔର ସର୍ଵଲୋକଦର୍ଶୀ ହୋତା ହୁଆ
[ଇନ୍ଦ୍ରିଯରହିତମ୍] ଇନ୍ଦ୍ରିଯରହିତ, [ଅଵ୍ଯାବାଧମ୍] ଅଵ୍ଯାବାଧ, [ଅନନ୍ତମ୍ ସୁଖମ୍ ପ୍ରାପ୍ନୋତି] ଅନନ୍ତ ସୁଖକୋ
ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ.
-------------------------------------------------------------------------
ଟୀକାଃ– ଯହ, ୧ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମମୋକ୍ଷକେ ହେତୁଭୂତ ପରମ–ସଂଵରରୂପସେ ଭାଵମୋକ୍ଷକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ.
୧. ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମମୋକ୍ଷ=ଦ୍ରଵ୍ଯକର୍ମକା ସର୍ଵଥା ଛୂଟ ଜାନାଃ ଦ୍ରଵ୍ଯମୋକ୍ଷ [ଯହାଁ ଭାଵମୋକ୍ଷକା ସ୍ଵରୂପ ଦ୍ରଵ୍ଯମୋକ୍ଷକେ ନିମିତ୍ତଭୂତ ପରମ–
ସଂଵରରୂପସେ ଦର୍ଶାଯା ହୈ.]
ହେତୁ–ଅଭାଵେ ନିଯମଥୀ ଆସ୍ରଵନିରୋଧନ ଜ୍ଞାନୀନେ,
ଆସରଵଭାଵ–ଅଭାଵମାଂ କର୍ମୋ ତଣୁଂ ରୋଧନ ବନେ; ୧୫୦.
କର୍ମୋ–ଅଭାଵେ ସର୍ଵଜ୍ଞାନୀ ସର୍ଵଦର୍ଶୀ ଥାଯ ଛେ,
ନେ ଅକ୍ଷରହିତ, ଅନଂତ, ଅଵ୍ଯାବାଧ ସୁଖନେ ତେ ଲହେ. ୧୫୧.