୨୨୮
ସ୍ଵଚରିତପ୍ରଵୃତ୍ତସ୍ଵରୂପାଖ୍ଯାନମେତତ୍. ଯଃ ଖଲୁ ନିରୁପରାଗୋପଯୋଗତ୍ଵାତ୍ସର୍ଵସଙ୍ଗମୁକ୍ତଃ ପରଦ୍ରଵ୍ଯଵ୍ଯାଵୃତ୍ତୋପଯୋଗତ୍ଵାଦନନ୍ଯମନାଃ ଆତ୍ମାନଂ ସ୍ଵଭାଵେନ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନରୂପେଣ ଜାନାତି ପଶ୍ଯତି ନିଯତମଵସ୍ଥିତତ୍ଵେନ, ସ ଖଲୁ ସ୍ଵକଂ ଚରିତଂ ଚରତି ଜୀଵଃ. ଯତୋ ହି ଦ୍ରଶିଜ୍ଞପ୍ତିସ୍ଵରୂପେ ପୁରୁଷେ ତନ୍ମାତ୍ରତ୍ଵେନ ଵର୍ତନଂ ସ୍ଵଚରିତମିତି.. ୧୫୮.. -----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଯଃ] ଜୋ [ସର୍ଵସଙ୍ଗମୁକ୍ତଃ] ସର୍ଵସଂଗମୁକ୍ତ ଔର [ଅନନ୍ଯମନାଃ] ଅନନ୍ଯମନଵାଲା ଵର୍ତତା ହୁଆ [ଆତ୍ମାନଂ] ଆତ୍ମାକୋ [ସ୍ଵଭାଵେନ] [ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନରୂପ] ସ୍ଵଭାଵ ଦ୍ଵାରା [ନିଯତଂ] ନିଯତରୂପସେ [– ସ୍ଥିରତାପୂର୍ଵକ] [ଜାନାତି ପଶ୍ଯତି] ଜାନତା–ଦେଖତା ହୈ, [ସଃ ଜୀଵଃ] ଵହ ଜୀଵ [ସ୍ଵକଚରିତଂ] ସ୍ଵଚାରିତ୍ର [ଚରିତ] ଆଚରତା ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହ, ସ୍ଵଚାରିତ୍ରମେଂ ପ୍ରଵର୍ତନ କରନେଵାଲେକେ ସ୍ଵରୂପକା କଥନ ହୈ.
ପରଦ୍ରଵ୍ଯସେ ଵ୍ଯାଵୃତ୍ତ ଉପଯୋଗଵାଲା ହୋନେକେ କାରଣ ଅନନ୍ଯମନଵାଲା ଵର୍ତତା ହୁଆ, ଆତ୍ମାକୋ ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନରୂପ ------------------------------------------------------------------------- ୧. ନିରୁପରାଗ=ଉପରାଗ ରହିତ; ନିର୍ମଳ; ଅଵିକାରୀ; ଶୁଦ୍ଧ [ନିରୁପରାଗ ଉପଯୋଗଵାଲା ଜୀଵ ସମସ୍ତ ବାହ୍ଯ–ଅଭ୍ଯଂତର ସଂଗସେ ଶୂନ୍ଯ ହୈ ତଥାପି ନିଃସଂଗ ପରମାତ୍ମାକୀ ଭାଵନା ଦ୍ଵାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ସୁନ୍ଦର ଆନନ୍ଦସ୍ଯନ୍ଦୀ ପରମାନନ୍ଦସ୍ଵରୂପ ସୁଖସୁଧାରସକେ ଆସ୍ଵାଦସେ, ପୂର୍ଣ–କଲଶକୀ ଭାଁତି, ସର୍ଵ ଆତ୍ମପ୍ରଦେଶମେଂ ଭରପୂର ହୋତା ହୈ.] ୨. ଆଵୃତ୍ତ=ଵିମୁଖ ହୁଆ; ପୃଥକ ହୁଆ; ନିଵୃତ୍ତ ହୁଆ ; ନିଵୃତ୍ତ; ଭିନ୍ନ. ୩. ଅନନ୍ଯମନଵାଲା=ଜିସକୀ ପରିଣତି ଅନ୍ଯ ପ୍ରତି ନହୀଂ ଜାତୀ ଐସା. [ମନ=ଚିତ୍ତ; ପରିଣତି; ଭାଵ]
ସୌ–ସଂଗମୁକ୍ତ ଅନନ୍ଯଚିତ୍ତ ସ୍ଵଭାଵଥୀ ନିଜ ଆତ୍ମନେ