କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ନଵପଦାର୍ଥପୂର୍ଵକ–ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରପଂଚଵର୍ଣନ
[
୨୫୧
ତସ୍ମାନ୍ନିର୍ଵୃତ୍ତିକାମୋ ରାଗଂ ସର୍ଵତ୍ର କରୋତୁ ମା କିଞ୍ଚିତ୍.
ସ ତେନ ଵୀତରାଗୋ ଭଵ୍ଯୋ ଭଵସାଗରଂ ତରତି.. ୧୭୨..
ସାକ୍ଷାନ୍ମୋକ୍ଷମାର୍ଗସାରସୂଚନଦ୍ଵାରେଣ ଶାସ୍ତ୍ରତାତ୍ପର୍ଯୋପସଂହାରୋଽଯମ୍.
ସାକ୍ଷାନ୍ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପୁରସ୍ସରୋ ହି ଵୀତରାଗତ୍ଵମ୍. ତତଃ ଖଲ୍ଵର୍ହଦାଦିଗତମପି ରାଗଂ ଚନ୍ଦନନଗ–
ସଙ୍ଗତମଗ୍ନିମିଵ ସୁରଲୋକାଦିକ୍ଲେଶପ୍ରାପ୍ତ୍ଯାଽତ୍ଯନ୍ତମନ୍ତର୍ଦାହାଯ କଲ୍ପମାନମାକଲଯ୍ଯ ସାକ୍ଷାନ୍ମୋକ୍ଷକାମୋ
ମହାଜନଃ ସମସ୍ତଵିଷଯମପି ରାଗମୁତ୍ସୃଜ୍ଯାତ୍ଯନ୍ତଵୀତରାଗୋ ଭୂତ୍ଵା ସମୁଚ୍ଛଲଜ୍ଜ୍ଵଲଦ୍ଦୁଃଖସୌଖ୍ଯକଲ୍ଲୋଲଂ
କର୍ମାଗ୍ନିତପ୍ତକଲକଲୋଦଭାରପ୍ରାଗ୍ଭାରଭଯଙ୍କରଂ ଭଵସାଗରମୁତ୍ତୀର୍ଯ, ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵରୂପପରମାମୃତସମୁଦ୍ରମଧ୍ଯାସ୍ଯ ସଦ୍ଯୋ
ନିର୍ଵାତି..
ସାକ୍ଷାତ୍ମୋକ୍ଷମାର୍ଗମେଂ ଅଗ୍ରସର ସଚମୁଚ ଵୀତରାଗତା ହୈ. ଇସଲିଏ ଵାସ୍ତଵମେଂ ୧ଅର୍ହଂତାଦିଗତ ରାଗକୋ ଭୀ,
ଚଂଦନଵୃକ୍ଷସଂଗତ ଅଗ୍ନିକୀ ଭାଁତି, ଦେଵଲୋକାଦିକେ କ୍ଲେଶକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଅତ୍ଯନ୍ତ ଅନ୍ତର୍ଦାହକା କାରଣ
ସମଝକର, ସାକ୍ଷାତ୍ ମୋକ୍ଷକା ଅଭିଲାଷୀ ମହାଜନ ସଭୀ କୀ ଓରସେ ରାଗକୋ ଛୋଡ଼କର, ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵୀତରାଗ
ହୋକର, ଜିସମେଂ ଉବଲତୀ ହୁଈ ଦୁଃଖସୁଖକୀ କଲ୍ଲୋଲେଂ ଊଛଲତୀ ହୈ ଔର ଜୋ କର୍ମାଗ୍ନି ଦ୍ଵାରା ତପ୍ତ, ଖଲବଲାତେ
ଜଲସମୂହକୀ ଅତିଶଯତାସେ ଭଯଂକର ହୈ ଐସେ ଭଵସାଗରକୋ ପାର ଉତରକର, ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵରୂପ ପରମାମୃତସମୁଦ୍ରକୋ
ଅଵଗାହକର, ଶୀଘ୍ର ନିର୍ଵାଣକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ.
ଅଲଂ ଵିସ୍ତରେଣ. ସ୍ଵସ୍ତି ସାକ୍ଷାନ୍ମୋକ୍ଷମାର୍ଗସାରତ୍ଵେନ ଶାସ୍ତ୍ରତାତ୍ପର୍ଯଭୂତାଯ ଵୀତରାଗ ତ୍ଵାଯେତି.
-----------------------------------------------------------------------------
ଗାଥା ୧୭୨
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ତସ୍ମାତ୍] ଇସଲିଏ [ନିର୍ଵୃତ୍ତିକାମଃ] ମୋକ୍ଷାଭିଲାଷୀ ଜୀଵ [ସର୍ଵତ୍ର] ସର୍ଵତ୍ର [କିଞ୍ଚିତ୍
ରାଗଂ] କିଂଚିତ୍ ଭୀ ରାଗ [ମା କରୋତୁ] ନ କରୋ; [ତେନ] ଐସା କରନେସେ [ସଃ ଭଵ୍ଯଃ] ଵହ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵ
[ଵୀତରାଗଃ] ଵୀତରାଗ ହୋକର [ଭଵସାଗରଂ ତରତି] ଭଵସାଗରକୋ ତରତା ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହ, ସାକ୍ଷାତ୍ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକେ ସାର–ସୂଚନ ଦ୍ଵାରା ଶାସ୍ତ୍ରତାତ୍ପର୍ଯରୂପ ଉପସଂହାର ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ଯହାଁ
ସାକ୍ଷାତ୍ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ସାର କ୍ଯା ହୈ ଉସକେ କଥନ ଦ୍ଵାରା ଶାସ୍ତ୍ରକା ତାତ୍ପର୍ଯ କହନେରୂପ ଉପସଂହାର କିଯା ହୈ].
–ଵିସ୍ତାରସେ ବସ ହୋ. ଜଯଵନ୍ତ ଵର୍ତେ ଵୀତରାଗତା ଜୋ କି ସାକ୍ଷାତ୍ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ସାର ହୋନେସେ
ଶାସ୍ତ୍ରତାତ୍ପର୍ଯଭୂତ ହୈ.
-------------------------------------------------------------------------
୧. ଅର୍ହଂଂତାଦିଗତ ରାଗ = ଅର୍ହଂଂତାଦିକୀ ଓରକା ରାଗ; ଅର୍ହଂତାଦିଵିଷଯକ ରାଗ; ଅର୍ହଂତାଦିକା ରାଗ. [ଜିସ ପ୍ରକାର
ଚଂଦନଵୃକ୍ଷକୀ ଅଗ୍ନି ଭୀ ଉଗ୍ରରୂପସେ ଜଲାତୀ ହୈ, ଉସୀ ପ୍ରକାର ଅର୍ହଂଂତାଦିକା ରାଗ ଭୀ ଦେଵଲୋକାଦିକେ କ୍ଲେଶକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ଦ୍ଵାରା
ଅତ୍ଯନ୍ତ ଅନ୍ତରଂଗ ଜଲନକା କାରଣ ହୋତା ହୈ.]