କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯ–ପଂଚାସ୍ତିକାଯଵର୍ଣନ
[
୭
ସମଣମୁହୁଗ୍ଗଦମଟ୍ଠଂ ଚଦୁଗ୍ଗଦିଣିଵାରଣଂ ସଣିଵ୍ଵାଣଂ.
ଏସୋ ପଣମିଯ ସିରସା ସମଯମିଯଂ ସଣହ ଵୋଚ୍ଛାମି.. ୨..
ଶ୍ରମଣମୁଖୋଦ୍ଗତାର୍ଥଂ ଚତୁର୍ଗତିନିଵାରଣଂ ସନିର୍ଵାଣମ୍.
ଏଷ ପ୍ରଣମ୍ଯ ଶିରସା ସମଯମିମଂ ଶୃଣୁତ ଵକ୍ଷ୍ଯାମି.. ୨..
ସମଯୋ ହ୍ଯାଗମଃ. ତସ୍ଯ ପ୍ରଣାମପୂର୍ଵକମାତ୍ମନାଭିଧାନମତ୍ର ପ୍ରତିଜ୍ଞାତମ୍. ଯୁଜ୍ଯତେ ହି ସ ପ୍ରଣନ୍ତୁମଭିଧାତୁଂ
ଚାପ୍ତୋପଦିଷ୍ଠତ୍ଵେ ସତି ସଫଲତ୍ଵାତ୍. ତତ୍ରାପ୍ତୋପଦିଷ୍ଟତ୍ଵମସ୍ଯ ଶ୍ରମଣମୁଖୋଦ୍ଗତାର୍ଥତ୍ତ୍ଵାତ୍. ଶ୍ରମଣା ହି ମହାଶ୍ରମଣାଃ
ସର୍ଵଜ୍ଞଵୀତରାଗାଃ. ଅର୍ଥଃ ପୁନରନେକଶବ୍ଦସଂବନ୍ଧେନାଭିଧୀଯମାନୋ ଵସ୍ତୁତଯୈକୋଽଭିଧେଯ. ସଫଲତ୍ଵଂ ତୁ ଚତସୃଣାଂ
---------------------------------------------------------------------------------------------
ଗାଥା ୨
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଶ୍ରମଣମୁଖୋଦ୍ଗତାର୍ଥେ] ଶ୍ରମଣକେ ମୁଖସେ ନିକଲେ ହୁଏ ଅର୍ଥମଯ [–ସର୍ଵଜ୍ଞ ମହାମୁନିକେ
ମୁଖସେ କହେ ଗଯେ ପଦାର୍ଥୋଂକା କଥନ କରନେଵାଲେ], [ଚତୁର୍ଗତିନିଵାରଣଂ] ଚାର ଗତିକା ନିଵାରଣ କରନେଵାଲେ
ଔର [ସନିର୍ଵାଣମ୍] ନିର୍ଵାଣ ସହିତ [–ନିର୍ଵାଣକେ କାରଣଭୂତ] – [ଇମଂ ସମଯଂ] ଐସେ ଇସ ସମଯକୋ
[ଶିରସା ପ୍ରଣମ୍ଯ] ଶିରସା ନମନ କରକେ [ଏଷଵକ୍ଷ୍ଯାମି] ମୈଂ ଉସକା କଥନ କରତା ହୂଁ; [ଶ୍ରୃଣୁତ] ଵହ
ଶ୍ରଵଣ କରୋ.
ଟୀକାଃ– ସମଯ ଅର୍ଥାତ ଆଗମ; ଉସେ ପ୍ରଣାମ କରକେ ସ୍ଵଯଂ ଉସକା କଥନ କରେଂଗେ ଐସୀ ଯହାଁ
[ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵନେ] ପ୍ରତିଜ୍ଞା କୀ ହୈ. ଵହ [ସମଯ] ପ୍ରଣାମ କରନେ ଏଵଂ କଥନ କରନେ ଯୋଗ୍ଯ
ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଵହ ଆପ୍ତ ଦ୍ଵାରା ଉପଦିଷ୍ଟ ହୋନେସେ ସଫଲ ହୈ. ଵହାଁ, ଉସକା ଆପ୍ତ ଦ୍ଵାରା ଉପଦିଷ୍ଟପନା ଇସଲିଏ
ହୈ କି ଜିସସେ ଵହ ‘ଶ୍ରମଣକେ ମୁଖସେ ନିକଲା ହୁଆ ଅର୍ଥମଯ’ ହୈ. ‘ଶ୍ରମଣ’ ଅର୍ଥାତ୍ ମହାଶ୍ରମଣ–
ସର୍ଵଜ୍ଞଵୀତରାଗଦେଵ; ଔର ‘ଅର୍ଥ’ ଅର୍ଥାତ୍ ଅନେକ ଶବ୍ଦୋଂକେ ସମ୍ବନ୍ଧସେ କହା ଜାନେଵାଲା, ଵସ୍ତୁରୂପସେ ଏକ ଐସା
ପଦାର୍ଥ. ପୁନଶ୍ଚ ଉସକୀ [–ସମଯକୀ] ସଫଲତା ଇସଲିଏ ହୈ କି ଜିସସେ ଵହ ସମଯ
--------------------------------------------------------------------------
ଆପ୍ତ = ଵିଶ୍ଵାସପାତ୍ର; ପ୍ରମାଣଭୂତ; ଯଥାର୍ଥ ଵକ୍ତା. [ସର୍ଵଜ୍ଞଦେଵ ସମସ୍ତ ଵିଶ୍ଵକୋ ପ୍ରତି ସମଯ ସଂପୂର୍ଣରୂପସେ ଜାନ ରହେ
ହୈଂ ଔର ଵେ ଵୀତରାଗ [ମୋହରାଗଦ୍ଵେଷରହିତ] ହୋନେକେ କାରଣ ଉନ୍ହେଂ ଅସତ୍ଯ କହନେକା ଲେଶମାତ୍ର ପ୍ରଯୋଜନ ନହୀଂ ରହା ହୈ;
ଇସଲିଏ ଵୀତରାଗ–ସର୍ଵଜ୍ଞଦେଵ ସଚମୁଚ ଆପ୍ତ ହୈଂ. ଐସେ ଆପ୍ତ ଦ୍ଵାରା ଆଗମ ଉପଦିଷ୍ଟ ହୋନେସେ ଵହ [ଆଗମ] ସଫଲ
ହୈଂ.]
ଆ ସମଯନେ ଶିରନମନପୂର୍ଵକ ଭାଖୁଂ ଛୁଂ ସୂଣଜୋ ତମେ;
ଜିନଵଦନନିର୍ଗତ–ଅର୍ଥମଯ, ଚଉଗତିହରଣ, ଶିଵହେତୁ ଛେ. ୨.