୮
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ନାରକତିର୍ଯଗ୍ମନୁଷ୍ଯଦେଵତ୍ଵଲକ୍ଷଣାନାଂ ଗତୀନାଂ ନିଵାରଣତ୍ଵାତ୍ ପାରତଂକ୍ର୍ଯନିଵୃତ୍ତିଲକ୍ଷଣସ୍ଯ ନିର୍ଵାଣସ୍ଯ
ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵୋପଲମ୍ଭରୂପସ୍ଯ ପରମ୍ପରଯା କାରଣତ୍ଵାତ୍ ସ୍ଵାତଂକ୍ର୍ଯପ୍ରାପ୍ତିଲକ୍ଷଣସ୍ଯ ଚ ଫଲସ୍ଯ ସଦ୍ଭାଵାଦିତି..
୨..
ସମଵାଓ ପଂଚଣ୍ହଂ ସମଉ ତ୍ତି ଜିଣୁତ୍ତମେହିଂ ପଣ୍ଣତ୍ତଂ.
ସୋ ଚେଵ ହଵଦି ଲୋଓ ତତ୍ତୋ ଅମିଓ ଅଲୋଓ ଖଂ.. ୩..
ସମଵାଦଃ ସମଵାଯୋ ଵା ପଂଚାନାଂ ସମଯ ଇତି ଜିନୋତ୍ତମୈଃ ପ୍ରଜ୍ଞପ୍ତମ୍.
ସ ଚ ଏଵ ଭଵତି ଲୋକସ୍ତତୋଽମିତୋଽଲୋକଃ ଖମ୍.. ୩..
---------------------------------------------------------------------------------------------
[୧] ‘ନାରକତ୍ଵ’ ତିର୍ଯଚତ୍ଵ, ମନୁଷ୍ଯତ୍ଵ ତଥା ଦେଵତ୍ଵସ୍ଵରୂପ ଚାର ଗତିଯୋଂକା ନିଵାରଣ’ କରନେ କେ
କାରଣ ଔର [୨] ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୀ ଉପଲବ୍ଧିରୂପ ‘ନିର୍ଵାଣକା ପରମ୍ପରାସେ କାରଣ’ ହୋନେକେ କାରଣ [୧]
ପରତଂତ୍ରତାନିଵୃତି ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ ଔର [୨] ସ୍ଵତଂତ୍ରତାପ୍ରାପ୍ତି ଜିସକା ଲକ୍ଷଣ ହୈ –– ଐସେ ୧ଫଲ
ସହିତ ହୈ.
ଭାଵାର୍ଥଃ– ଵୀତରାଗସର୍ଵଜ୍ଞ ମହାଶ୍ରମଣକେ ମୁଖସେ ନୀକଲେ ହୁଏ ଶବ୍ଦସମଯକୋ କୋଈ ଆସନ୍ନଭଵ୍ଯ ପୁରୁଷ
ସୁନକର, ଉସ ଶବ୍ଦସମଯକେ ଵାଚ୍ଯଭୂତ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସ୍ଵରୂପ ଅର୍ଥ ସମଯକୋ ଜାନତା ହୈ ଔର ଉସମେଂ ଆଜାନେ
ଵାଲେ ଶୁଦ୍ଧଜୀଵାସ୍ତିକାଯସ୍ଵରୂପ ଅର୍ଥମେଂ [ପଦାର୍ଥମେଂ] ଵୀତରାଗ ନିର୍ଵିକଲ୍ପ ସମାଧି ଦ୍ଵାରା ସ୍ଥିତ ରହକର ଚାର
ଗତିକା ନିଵାରଣ କରକେ, ନିର୍ଵାଣ ପ୍ରାପ୍ତ କରକେ, ସ୍ଵାତ୍ମୋତ୍ପନ୍ନ, ଅନାକୁଲତାଲକ୍ଷଣ, ଅନନ୍ତ ସୁଖକୋ ପ୍ରାପ୍ତ
କରତା ହୈ. ଇସ କାରଣସେ ଦ୍ରଵ୍ଯାଗମରୂପ ଶବ୍ଦସମଯ ନମସ୍କାର କରନେ ତଥା ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନ କରନେ ଯୋଗ୍ଯ ହୈ..୨..
ଗାଥା ୩
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ପଂଚାନାଂ ସମଵାଦଃ] ପାଁଚ ଅସ୍ତିକାଯକା ସମଭାଵପୂର୍ଵକ ନିରୂପଣ [ଵା] ଅଥଵା [ସମଵାଯଃ]
--------------------------------------------------------------------------
ମୂଲ ଗାଥାମେଂ ‘ସମଵାଓ’ ଶବ୍ଦ ହୈେ; ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାମେଂ ଉସକା ଅର୍ଥ ‘ସମଵାଦଃ’ ଭୀ ହୋତା ହୈ ଔର ‘ ସମଵାଯଃ’ ଭୀ
ହୋତା ହୈ.
୧. ଚାର ଗତିକା ନିଵାରଣ [ଅର୍ଥାତ୍ ପରତନ୍ତ୍ରତାକୀ ନିଵୃତି] ଔର ନିର୍ଵାଣକୀ ଉତ୍ପତ୍ତି [ଅର୍ଥାତ୍ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତାକୀ ପ୍ରାପ୍ତି]
ଵହ ସମଯକା ଫଲ ହୈ.
ସମଵାଦ ଵା ସମଵାଯ ପାଂଚ ତଣୋ ସମଯ– ଭାଖ୍ଯୁଂ ଜିନେ;
ତେ ଲୋକ ଛେ, ଆଗଳ ଅମାପ ଅଲୋକ ଆଭସ୍ଵରୂପ ଛେ. ୩.