୧୦
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ସ ଏଵ ପଞ୍ଚାସ୍ତିକାଯସମଵାଯୋ ଯାଵାଂସ୍ତାଵାଁଲ୍ଲୋକସ୍ତତଃ ପରମମିତୋଽନନ୍ତୋ ହ୍ଯଲୋକଃ, ସ ତୁ ନାଭାଵମାତ୍ରଂ
କିନ୍ତୁ ତତ୍ସମଵାଯାତିରିକ୍ତପରିମାଣମନନ୍ତକ୍ଷେତ୍ରଂ ଖମାକାଶମିତି.. ୩..
ଜୀଵା ପୁଗ୍ଗଲକାଯା ଧମ୍ମାଧମ୍ମା ତହେଵ ଆଵାସଂ.
ଅତ୍ଥିତ୍ତମ୍ହି ଯ ଣିଯଦା ଅଣଣ୍ଣମଇଯା ଅୁଣମହଂତା.. ୪..
ଜୀଵାଃ ପୁଦ୍ଗଲକାଯା ଧର୍ମୋ ଧର୍ମୌ ତଥୈଵ ଆକାଶମ୍.
ଅସ୍ତିତ୍ଵେ ଚ ନିଯତା ଅନନ୍ଯମଯା ଅଣୁମହାନ୍ତଃ.. ୪..
---------------------------------------------------------------------------------------------
ଅବ, ଉସୀ ଅର୍ଥସମଯକା, ୧ଲୋକ ଔର ଅଲୋକକେ ଭେଦକେ କାରଣ ଦ୍ଵିଵିଧପନା ହୈ. ଵହୀ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସମୂହ
ଜିତନା ହୈ, ଉତନା ଲୋକ ହୈ. ଉସସେ ଆଗେ ଅମାପ ଅର୍ଥାତ ଅନନ୍ତ ଅଲୋକ ହୈ. ଵହ ଅଲୋକ ଅଭାଵମାତ୍ର
ନହୀଂ ହୈ କିନ୍ତୁ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସମୂହ ଜିତନା କ୍ଷେତ୍ର ଛୋଡ଼ କର ଶେଷ ଅନନ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରଵାଲା ଆକାଶ ହୈ [ଅର୍ଥାତ
ଅଲୋକ ଶୂନ୍ଯରୂପ ନହୀଂ ହୈ କିନ୍ଂତୁ ଶୁଦ୍ଧ ଆକାଶଦ୍ରଵ୍ଯରୂପ ହୈ.. ୩..
ଗାଥା ୪
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଜୀଵାଃ] ଜୀଵ, [ପୁଦ୍ଗଲକାଯାଃ] ପୁଦ୍ଗଲକାଯ, [ଧର୍ମାଧର୍ମୌ] ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମ [ତଥା ଏଵ]
ତଥା [ଆକାଶମ୍] ଆକାଶ [ଅସ୍ତିତ୍ଵେ ନିଯତାଃ] ଅସ୍ତିତ୍ଵମେଂ ନିଯତ, [ଅନନ୍ଯମଯାଃ] [ଅସ୍ତିତ୍ଵସେ]
ଅନନ୍ଯମଯ [ଚ] ଔର [ଅଣୁମହାନ୍ତଃ] ଅଣୁମହାନ [ପ୍ରଦେଶସେ ବଡେ଼] ହୈଂ.
--------------------------------------------------------------------------
୧. ‘ଲୋକ୍ଯନ୍ତେ ଦ୍ରଶ୍ଯନ୍ତେ ଜୀଵାଦିପଦାର୍ଥା ଯତ୍ର ସ ଲୋକଃ’ ଅର୍ଥାତ୍ ଜହାଁ ଜୀଵାଦିପଦାର୍ଥ ଦିଖାଈ ଦେତେ ହୈଂ, ଵହ ଲୋକ ହୈ.
ଅଣୁମହାନ=[୧] ପ୍ରଦେଶମେଂ ବଡେ଼ ଅର୍ଥାତ୍ ଅନେକପ୍ରଦେଶୀ; [୨] ଏକପ୍ରଦେଶୀ [ଵ୍ଯକ୍ତି–ଅପେକ୍ଷାସେ] ତଥା ଅନେକପ୍ରଦେଶୀ
[ଶକ୍ତି–ଅପେକ୍ଷାସେ].
ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯ, ପୁଦ୍ଗଲକାଯ, ଧର୍ମ, ଅଧର୍ମ ନେ ଆକାଶ ଏ
ଅସ୍ତିତ୍ଵନିଯତ, ଅନନ୍ଯମଯ ନେ ଅଣୁମହାନ ପଦାର୍ଥ ଛେ. ୪.