ଗନ୍ଧଵର୍ଣପୃଗ୍ଥଭୂତପୁଦ୍ଗଲଵଦ୍ଗୁଣୈର୍ଵିନା ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ନ ସଂଭଵତି. ତତୋ ଦ୍ରଵ୍ଯଗୁଣାନାମପ୍ଯାଦେଶଵଶାତ୍ କଥଂଚିଦ୍ଭେଦେଽପ୍ଯେକାସ୍ତିତ୍ଵନିଯତତ୍ଵାଦନ୍ଯୋନ୍ଯାଜହଦ୍ଵୃତ୍ତୀନାଂ ଵସ୍ତୁତ୍ଵେନାଭେଦ ଇତି.. ୧୩..
ସିଯ ଅତ୍ଥି ଣତ୍ଥି ଉହଯଂ ଅଵ୍ଵତ୍ତଵ୍ଵଂ ପୁଣୋ ଯ ତତ୍ତିଦଯଂ.
ଦଵ୍ଵଂ ଖୁ ସତଭଂଗଂ ଆଦେସଵସେଣ ସଂଭଵଦି.. ୧୪..
ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଖଲୁ ସପ୍ତଭଙ୍ଗମାଦେଶଵଶେନ ସମ୍ଭଵତି.. ୧୪..
ଅତ୍ର ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯାଦେଶଵଶେନୋକ୍ତା ସପ୍ତଭଙ୍ଗୀ. ସ୍ଯାଦସ୍ତି ଦ୍ରଵ୍ଯଂ, ସ୍ଯାନ୍ନାସ୍ତି ଦ୍ରଵ୍ଯଂ, ସ୍ଯାଦସ୍ତି ଚ ନାସ୍ତି ଚ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ, ସ୍ଯାଦଵକ୍ତଵ୍ଯଂ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ, ସ୍ଯାଦସ୍ତି ଚାଵକ୍ତଵ୍ଯଂ ଚ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ, ସ୍ଯାନ୍ନାସ୍ତି ଚାଵକ୍ତଵ୍ଯଂ ଚ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ, ସ୍ଯାଦସ୍ତି ଚ ନାସ୍ତି ଚାଵକ୍ତଵ୍ଯଂ ଚ ଦ୍ରଵ୍ଯମିତି. ଅତ୍ର ସର୍ଵଥାତ୍ଵନିଷେଧକୋ ----------------------------------------------------------------------------- ନହୀଂ ହୋତା. ଇସଲିଯେ, ଦ୍ରଵ୍ଯ ଔର ଗୁଣୋଂକା ଆଦେଶଵଶାତ୍ କଥଂଚିତ ଭେଦ ହୈ ତଥାପି, ଵେ ଏକ ଅସ୍ତିତ୍ଵମେଂ ନିଯତ ହୋନେକେ କାରଣ ଅନ୍ଯୋନ୍ଯଵୃତ୍ତି ନହୀଂ ଛୋଡ଼ତେ ଇସଲିଏ ଵସ୍ତୁରୂପସେ ଉନକା ଭୀ ଅଭେଦ ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଔର ପର୍ଯାଯୋଂକୀ ଭାଁତି ଦ୍ରଵ୍ଯ ଔର ଗୁଣୋଂକା ଭୀ ଵସ୍ତୁରୂପସେ ଅଭେଦ ହୈ].. ୧୩..
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ଦ୍ରଵ୍ଯଂ] ଦ୍ରଵ୍ଯ [ଆଦେଶଵଶେନ] ଆଦେଶଵଶାତ୍ [–କଥନକେ ଵଶ] [ଖୁଲ] ଵାସ୍ତଵମେଂ [ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି] ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି, [ନାସ୍ତି] ସ୍ଯାତ୍ ନାସ୍ତି, [ଉଭଯମ୍] ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି–ନାସ୍ତି, [ଅଵକ୍ତଵ୍ଯମ୍] ସ୍ଯାତ୍ ଅଵକ୍ତଵ୍ଯ [ପୁନଃ ଚ] ଔର ଫିର [ତତ୍ତ୍ରିତଯମ୍] ଅଵକ୍ତଵ୍ଯତାଯୁକ୍ତ ତୀନ ଭଂଗଵାଲା [– ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି–ଅଵକ୍ତଵ୍ଯ, ସ୍ଯାତ୍ ନାସ୍ତି–ଅଵକ୍ତଵ୍ଯ ଔର ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି–ନାସ୍ତି–ଅଵକ୍ତଵ୍ଯ] [–ସପ୍ତଧଙ୍ଗମ୍] ଇସପ୍ରକାର ସାତ ଭଂଗଵାଲା [ସମ୍ଭଵତି] ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହାଁ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଆଦେଶକେ ଵଶ ସପ୍ତଭଂଗୀ କହୀ ହୈ.
[୧] ଦ୍ରଵ୍ଯ ‘ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି’ ହୈ; [୨] ଦ୍ରଵ୍ଯ ‘ସ୍ଯାତ୍ ନାସ୍ତି’ ହୈ; [୩] ଦ୍ରଵ୍ଯ ‘ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି ଔର ନାସ୍ତି’ ହୈ; [୪] ଦ୍ରଵ୍ଯ ‘ସ୍ଯାତ୍ ଅଵକ୍ତଵ୍ଯ’ ହୈେ; [୫] ଦ୍ରଵ୍ଯ ‘ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି ଔର ଅଵକ୍ତଵ୍ଯ’ ହୈ; [୬] ଦ୍ରଵ୍ଯ ‘ସ୍ଯାତ୍ ନାସ୍ତି ଔର ଅଵକ୍ତଵ୍ଯ’ ହୈ; [୭] ଦ୍ରଵ୍ଯ ‘ସ୍ଯାତ୍ ଅସ୍ତି, ନାସ୍ତି ଔର ଅଵକ୍ତଵ୍ଯ’ ହୈ. --------------------------------------------------------------------------
ଆଦେଶଵଶ ତେ ସାତ ଭଂଗେ ଯୁକ୍ତ ସର୍ଵେ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଛେ. ୧୪.
୩୨