କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯ–ପଂଚାସ୍ତିକାଯଵର୍ଣନ
[
୩୭
ଦଧାନୋ ଦ୍ଵେଧୋପଯୋଗଶ୍ଚ. ପର୍ଯାଯାସ୍ତ୍ଵଗୁରୁଲଘୁଗୁଣହାନିଵୃଦ୍ଧିନିର୍ଵୃତ୍ତାଃ ଶୁଦ୍ଧାଃ, ସୂତ୍ରୋପାତ୍ତାସ୍ତୁ ସୁରନାରକ–
ତିର୍ଯଙ୍ମନୁଷ୍ଲକ୍ଷଣାଃ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସମ୍ବନ୍ଧନିର୍ଵୃତ୍ତତ୍ଵାଦଶୁଦ୍ଧାଶ୍ଚେତି.. ୧୬..
ମଣୁସତ୍ତଣେଣ ଣଠ୍ଠୋ ଦେହୀ ଦେଵୋ ହଵେଦି ଇଦରୋ ଵା.
ଉଭଯତ୍ଥ ଜୀଵଭାଵୋ ଣ ଣସ୍ସଦି ଣ ଜାଯଦେ ଅଣ୍ଣୋ.. ୧୭..
ମନୁଷ୍ଯତ୍ଵେନ ନଷ୍ଟୋ ଦେହୀ ଦେଵୋ ଭଵତୀତରୋ ଵା.
ଉଭଯତ୍ର ଜୀଵଭାଵୋ ନ ନଶ୍ଯତି ନ ଜାଯତେଽନ୍ଯଃ.. ୧୭..
ଇଦଂ ଭାଵନାଶାଭାଵୋତ୍ପାଦନିଷେଧୋଦାହରଣମ୍.
-----------------------------------------------------------------------------
ଅଶୁଦ୍ଧତାକେ କାରଣ ସକଲତା–ଵିକଲତା ଧାରଣ କରନେଵାଲା, ଦୋ ପ୍ରକାରକା ଉପଯୋଗ ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ଜୀଵକେ
ଗୁଣୋଂ ଶୁଦ୍ଧ–ଅଶୁଦ୍ଧ ଚେତନା ତଥା ଦୋ ପ୍ରକାରକେ ଉପଯୋଗ ହୈଂ].
ଜୀଵକୀ ପର୍ଯାଯେଂ ଇସପ୍ରକାର ହୈଂଃ–– ଅଗୁରୁଲଘୁଗୁଣକୀ ହାନିଵୃଦ୍ଧିସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ପର୍ଯାଯେଂ ଶୁଦ୍ଧ ପର୍ଯାଯେଂ ହୈଂ ଔର
ସୁତ୍ରମେଂ [–ଇସ ଗାଥାମେଂ] କହୀ ହୁଈ, ଦେଵ–ନାରକ–ତିର୍ଯଂଚ–ମନୁଷ୍ଯସ୍ଵରୂପ ପର୍ଯାଯେଂ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସମ୍ବନ୍ଧସେ ଉତ୍ପନ୍ନ
ହୋତୀ ହୈ ଇସଲିଯେ ଅଶୁଦ୍ଧ ପର୍ଯାଯେଂ ହୈଂ.. ୧୬..
ଗାଥା ୧୭
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ମନୁଷ୍ଯତ୍ଵେନ] ମନୁଷ୍ଯପତ୍ଵସେ [ନଷ୍ଟଃ] ନଷ୍ଟ ହୁଆ [ଦେହୀ] ଦେହୀ [ଜୀଵ]
[ଦେଵଃ ଵା ଇତରଃ] ଦେଵ ଅଥଵା ଅନ୍ଯ [ଭଵତି] ହୋତା ହୈ; [ଉଭଯତ୍ର] ଉନ ଦୋନୋଂମେଂ [ଜୀଵଭାଵଃ] ଜୀଵଭାଵ
[ନ ନଶ୍ଯତି] ନଷ୍ଟ ନହୀଂ ହୋତା ଔର [ଅନ୍ଯଃ] ଦୂସରା ଜୀଵଭାଵ [ନ ଜାଯତେ] ଉତ୍ପନ୍ନ ନହୀଂ ହୋତା.
ଟୀକାଃ– ‘ଭାଵକା ନାଶ ନହୀଂ ହୋତା ଔର ଅଭାଵକା ଉତ୍ପାଦ ନହୀଂ ହୋତା’ ଉସକା ଯହ ଉଦାହରଣ ହୈ.
--------------------------------------------------------------------------
ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକନଯସେ ଗୁଣ ଭୀ ପରିଣାମୀ ହୈଂ. [ଦଖିଯେ, ୧୫ ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା.]
ମନୁଜତ୍ଵଥୀ ଵ୍ଯଯ ପାମୀନେ ଦେଵାଦି ଦେହୀ ଥାଯ ଛେ;
ତ୍ଯାଂ ଜୀଵଭାଵ ନ ନାଶ ପାମେ, ଅନ୍ଯ ନହି ଉଦ୍ଭଵ ଲହେ. ୧୭.