୩୮
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ପ୍ରତିସମଯସଂଭଵଦଗୁରୁଲଘୁଗୁଣହାନିଵୃଦ୍ଧିନିର୍ଵୃତ୍ତସ୍ଵଭାଵପର୍ଯାଯସଂତତ୍ଯଵିଚ୍ଛେଦକେନୈକେନ ସୋପାଧିନା
ମନୁଷ୍ଯତ୍ଵଲକ୍ଷଣେନ ପର୍ଯାଯେଣ ଵିନଶ୍ଯତି ଜୀଵଃ, ତଥାଵିଧେନ ଦେଵତ୍ଵଲକ୍ଷଣେନ ନାରକତିର୍ଯକ୍ତ୍ଵଲକ୍ଷଣେନ ଵାନ୍ଯେନ
ପର୍ଯାଯେଣୋତ୍ପଦ୍ଯତେ. ନ ଚ ମନୁଷ୍ଯତ୍ଵେନ ନାଶେ ଜୀଵତ୍ଵେନାପି ନଶ୍ଯତି, ଦେଵତ୍ଵାଦିନୋତ୍ପାଦେ ଜୀଵତ୍ଵେନାପ୍ଯୁତ୍ପଦ୍ଯତେଃ
କିଂ ତୁ ସଦୁଚ୍ଛେଦମସଦୁତ୍ପାଦମନ୍ତରେଣୈଵ ତଥା ଵିଵର୍ତତ ଇତି..୧୭..
ସୋ ଚେଵ ଜାଦି ମରଣଂ ଜାଦି ଣ ଣଠ୍ଠୋ ଣ ଚେଵ ଉପ୍ପଣ୍ଣୋ.
ଉପ୍ପଣ୍ଣୋ ଯ ଵିଣଟ୍ଠୋ ଦେଵୋ ମଣୁସୁ ତ୍ତି ପଜ୍ଜାଓ.. ୧୮..
ସ ଚ ଏଵ ଯାତି ମରଣଂ ଯାତି ନ ନଷ୍ଟୋ ନ ଚୈଵୋତ୍ପନ୍ନଃ.
ଉତ୍ପନ୍ନଶ୍ଚ ଵିନଷ୍ଟୋ ଦେଵୋ ମନୁଷ୍ଯ ଇତି ପର୍ଯାଯଃ.. ୧୮..
ଅତ୍ର କଥଂଚିଦ୍ଵଯଯୋତ୍ପାଦଵତ୍ତ୍ଵେଽପି ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ସଦାଵିନଷ୍ଟାନୁତ୍ପନ୍ନତ୍ଵଂ ଖ୍ଯାପିତମ୍.
ଯଦେଵ ପୂର୍ଵୋତ୍ତରପର୍ଯାଯଵିଵେକସଂପର୍କାପାଦିତାମୁଭଯୀମଵସ୍ଥାମାତ୍ମସାତ୍କୁର୍ଵାଣମୁଚ୍ଛିଦ୍ଯମାନମୁତ୍ପଦ୍ଯ–ମାନଂ ଚ
-----------------------------------------------------------------------------
ପ୍ରତିସମଯ ହୋନେଵାଲୀ ଅଗୁରୁଲଧୁଗୁଣକୀ ହାନିଵୃଦ୍ଧିସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲୀ ସ୍ଵଭାଵପର୍ଯାଯୋଂକୀ ସଂତତିକା
ଵିଚ୍ଛେଦ ନ କରନେଵାଲୀ ଏକ ସୋପାଧିକ ମନୁଷ୍ଯତ୍ଵସ୍ଵରୂପ ପର୍ଯାଯସେ ଜୀଵ ଵିନାଶକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ ଔର
ତଥାଵିଧ [–ସ୍ଵଭାଵପର୍ଯାଯୋଂକେ ପ୍ରଵାହକୋ ନ ତୋଡ଼ନେଵାଲୀ ସୋପାଧିକ] ଦେଵତ୍ଵସ୍ଵରୂପ, ନାରକତ୍ଵସ୍ଵରୂପ ଯା
ତିର୍ଯଂଚତ୍ଵସ୍ଵରୂପ ଅନ୍ଯ ପର୍ଯାଯସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ. ଵହାଁ ଐସା ନହୀଂ ହୈ କି ମନୁଷ୍ଯପତ୍ଵସେ ଵିନଷ୍ଟ ହୋନେପର
ଜୀଵତ୍ଵସେ ଭୀ ନଷ୍ଟ ହୋତା ହୈ ଔର ଦେଵତ୍ଵସେ ଆଦିସେ ଉତ୍ପାଦ ହୋନେପର ଜୀଵତ୍ଵ ଭୀ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ, କିନ୍ତୁ
ସତ୍କେ ଉଚ୍ଛେଦ ଔର ଅସତ୍କେ ଉତ୍ପାଦ ବିନା ହୀ ତଦନୁସାର ଵିଵର୍ତନ [–ପରିଵର୍ତନ, ପରିଣମନ] କରତା ହୈ..
୧୭..
ଗାଥା ୧୮
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ସଃ ଚ ଏଵ] ଵହୀ [ଯାତି] ଜନ୍ମ ଲେତା ହୈ ଔର [ମରଣଂଯାତି] ମୃତ୍ଯୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ
ତଥାପି [ନ ଏଵ ଉତ୍ପନ୍ନଃ] ଵହ ଉତ୍ପନ୍ନ ନହୀଂ ହୋତା [ଚ] ଔର [ନ ନଷ୍ଟଃ] ନଷ୍ଟ ନହୀଂ ହୋତା; [ଦେଵଃ
ମନୁଷ୍ଯଃ] ଦେଵ, ମୁନଷ୍ଯ [ଇତି ପର୍ଯାଯଃ] ଐସୀ ପର୍ଯାଯ [ଉତ୍ପନ୍ନଃ] ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତୀ ହୈ [ଚ] ଔର [ଵିନଷ୍ଟଃ]
ଵିନଷ୍ଟ ହୋତୀ ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହାଁ, ଦ୍ରଵ୍ଯ କଥଂଚିତ୍ ଵ୍ଯଯ ଔର ଉତ୍ପାଦଵାଲା ହୋନେପର ଭୀ ଉସକା ସଦା ଅଵିନଷ୍ଟପନା ଔର
ଅନୁତ୍ପନ୍ନପନା କହା ହୈ.
--------------------------------------------------------------------------
ଜନ୍ମେ ମରେ ଛେ ତେ ଜ, ତୋପଣ ନାଶ–ଉଦ୍ଭଵ ନଵ ଲହେ;
ସୁର–ମାନଵାଦିକ ପର୍ଯଯୋ ଉତ୍ପନ୍ନ ନେ ଲଯ ଥାଯ ଛେ. ୧୮.