ଅତ୍ରାତ୍ଯନ୍ତାସଦୁତ୍ପାଦତ୍ଵଂ ସିଦ୍ଧସ୍ଯ ନିଷିଦ୍ଧମ୍. ଯଥା ସ୍ତୋକକାଲାନ୍ଵଯିଷୁ ନାମକର୍ମଵିଶେଷୋଦଯନିର୍ଵୃତ୍ତେଷୁ ଜୀଵସ୍ଯ ଦେଵାଦିପର୍ଯାଯେଷ୍ଵେକସ୍ମିନ୍ ସ୍ଵକାରଣନିଵୃତୌ ନିଵୃତ୍ତେଽଭୂତପୂର୍ଵ ଏଵ ଚାନ୍ଯସ୍ମିନ୍ନୁତ୍ପନ୍ନେ ନାସଦୁତ୍ପତ୍ତିଃ, ତଥା ଦୀର୍ଧକାଲା– ନ୍ଵଯିନି ଜ୍ଞାନାଵରଣାଦିକର୍ମସାମାନ୍ଯୋଦଯନିର୍ଵୃତ୍ତିସଂସାରିତ୍ଵପର୍ଯାଯେ ଭଵ୍ଯସ୍ଯ ସ୍ଵକାରଣନିଵୃତ୍ତୌ ନିଵୃତ୍ତେ ସୁମୁତ୍ପନ୍ନେ ଚାଭୂତପୂର୍ଵେ ସିଦ୍ଧତ୍ଵପର୍ଯାଯେ ନାସଦୁତ୍ପତ୍ତିରିତି. କିଂ ଚ–ଯଥା ଦ୍ରାଘୀଯସି ଵେଣୁଦଣ୍ଡେ ଵ୍ଯଵହିତା– ଵ୍ଯଵହିତଵିଚିତ୍ରଚିତ୍ରକିର୍ମୀରତାଖଚିତାଧସ୍ତନାର୍ଧଭାଗେ ଏକାନ୍ତଵ୍ଯଵହିତସୁଵିଶୁଦ୍ଧୋର୍ଧ୍ଵାର୍ଧଭାଗେଽଵତାରିତା ଦ୍ରଷ୍ଟିଃ ସମନ୍ତତୋ ଵିଚିତ୍ରଚିତ୍ରକିର୍ମୀରତାଵ୍ଯାପ୍ତିଂ ପଶ୍ଯନ୍ତୀ ସମୁନମିନୋତି ତସ୍ଯ ସର୍ଵତ୍ରାଵିଶୁଦ୍ଧତ୍ଵଂ, ତଥା କ୍ଵଚିଦପି ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯେ ଵ୍ଯଵହିତାଵ୍ଯଵହିତଜ୍ଞାନାଵରଣାଦିକର୍ମକିର୍ମୀରତାଖଚିତବହୁତରାଧସ୍ତନଭାଗେ ଏକାନ୍ତ– ଵ୍ଯଵହିତସୁଵିଶୁଦ୍ଧବହୁତରୋର୍ଧ୍ଵଭାଗେଽଵତାରିତା ବୁଦ୍ଧିଃ ସମନ୍ତତୋ ଜ୍ଞାନାଵରଣାଦିକର୍ମକିର୍ମୀରତାଵ୍ଯାପ୍ତି ଵ୍ଯଵସ୍ଯନ୍ତୀ ସମନୁମିନୋତି ତସ୍ଯ ସର୍ଵତ୍ରାଵିଶୁଦ୍ଧତ୍ଵମ୍. ଯଥା ଚ ତତ୍ର ଵେଣୁଦଣ୍ଡେ ଵ୍ଯାପ୍ତିଜ୍ଞାନାଭାସନି– ବନ୍ଧନଵିଚିତ୍ରଚିତ୍ର କିର୍ମୀରତାନ୍ଵଯଃ ତଥା ଚ କ୍ଵଚିଜ୍ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯେ ଜ୍ଞାନାଵର– ----------------------------------------------------------------------------- ଜିସପ୍ରକାର କୁଛ ସମଯ ତକ ଅନ୍ଵଯରୂପସେ [–ସାଥ–ସାଥ] ରହନେ ଵାଲୀ, ନାମକର୍ମଵିଶେଷକେ ଉଦଯସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲୀ ଜୋ ଦେଵାଦିପର୍ଯାଯେଂ ଉନମେଂସେ ଜୀଵକୋ ଏକ ପର୍ଯାଯ ସ୍ଵକାରଣକୀ ନିଵୃତ୍ତି ହୋନେପର ନିଵୃତ୍ତ ହୋ ତଥା ଅନ୍ଯ କୋଈ ଅଭୂତପୂର୍ଵ ପର୍ଯାଯହୀ ଉତ୍ପନ୍ନହୋ, ଵହାଁ ଅସତ୍କୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ନହୀଂ ହୈ; ଉସୀପ୍ରକାର ଦୀର୍ଧ କାଲ ତକ ଅନ୍ଵଯରୂପସେ ରହନେଵାଲୀ, ଜ୍ଞାନଵରଣାଦିକର୍ମସାମାନ୍ଯକେ ଉଦଯସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋନେଵାଲୀ ସଂସାରିତ୍ଵପର୍ଯାଯ ଭଵ୍ଯକୋ ସ୍ଵକାରଣକୀ ନିଵୃତ୍ତି ହୋନେ ପର ନିଵୃତ୍ତ ହୋ ଔର ଅଭୂତପୂର୍ଵ [–ପୂର୍ଵକାଲମେଂ ନହୀଂ ହୁଈ ଐସୀ] ସିଦ୍ଧତ୍ଵପର୍ଯାଯ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋ, ଵହାଁ ଅସତ୍କୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ନହୀଂ ହୈ.
ପୁନଶ୍ଚ [ଵିଶେଷ ସମଝାଯା ଜାତା ହୈ.]ଃ–
ଜିସ ପ୍ରକାର ଜିସକା ଵିଚିତ୍ର ଚିତ୍ରୋଂସେ ଚିତ୍ରଵିଚିତ୍ର ନୀଚେକା ଅର୍ଧ ଭାଗ କୁଛ ଢଁକାହୁଆ ଔର କୁଛ ବିନ ଢଁକା ହୋ ତଥା ସୁଵିଶୁଦ୍ଧ [–ଅଚିତ୍ରିତ] ଊପରକା ଅର୍ଧ ଭାଗ ମାତ୍ର ଢଁକା ହୁଆ ହୀ ହୋ ଐସେ ବହୁତ ଲଂବେ ବାଁସ ପର ଦ୍ରଷ୍ଟି ଡାଲନେସେ ଵହ ଦ୍ରଷ୍ଟି ସର୍ଵତ୍ର ଵିଚିତ୍ର ଚତ୍ରୋଂସେ ହୁଏ ଚିତ୍ରଵିଚିତ୍ରପନେକୀ ଵ୍ଯାପ୍ତିକା ନିର୍ଣଯ କରତୀ ହୁଈ ‘ଵହ ବାଁସ ସର୍ଵତ୍ର ଅଵିଶୁଦ୍ଧ ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ସମ୍ପୂର୍ଣ ରଂଗବିରଂଗା ହୈ]’ ଐସା ଅନୁମାନ କରତୀ ହୈ; ଉସୀପ୍ରକାର ଜିସକା ଜ୍ଞାନାଵରଣାଦି କର୍ମୋଂସେ ହୁଆ ଚିତ୍ରଵିଚିତ୍ରତାଯୁକ୍ତ [–ଵିଵିଧ ଵିଭାଵପର୍ଯାଯଵାଲା] ବହୁତ ବଡ଼ା ନୀଚେକା ଭାଗ କୁଛ ଢଁକା ହୁଆ ଔର କୁଛ ବିନ ଢଁକା ହୈ ତଥା ସୁଵିଶୁଦ୍ଧ [ସିଦ୍ଧପର୍ଯାଯଵାଲା], ବହୁତ ବଡ଼ା ଊପରକା ଭାଗ ମାତ୍ର ଢଁକା ହୁଆ ହୀ ହୈ ଐସେ କିସୀ ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ ବୁଦ୍ଧି ଲଗାନେସେ ଵହ ବୁଦ୍ଧି ସର୍ଵତ୍ର ଜ୍ଞାନାଵରଣାଦି କର୍ମସେ ହୁଏ ଚିତ୍ରଵିଚିତ୍ରପନେକୀ ଵ୍ଯାପ୍ତିକା ନିର୍ଣଯ କରତୀ ହୁଈ ‘ଵହ ଜୀଵ ସର୍ଵତ୍ର ଅଵିଶୁଦ୍ଧ ହୈ [ଅର୍ଥାତ୍ ସମ୍ପୂର୍ଣ ସଂସାରପର୍ଯାଯଵାଲା ହୈ]’ ଐସା ଅନୁମାନ କରତୀ ହୈ. ପୁନଶ୍ଚ ଜିସ ପ୍ରକାର ଉସ ବାଁସମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତିଜ୍ଞାନାଭାସକା କାରଣ [ନୀଚେକେ ଖୁଲେ ଭାଗମେଂ] ଵିଚିତ୍ର ଚିତ୍ରୋଂସେ ହୁଏ ଚିତ୍ରଵିଚିତ୍ରପନେକା ଅନ୍ଵଯ [– ସଂତତି, ପ୍ରଵାହ] ହୈ, ଉସୀପ୍ରକାର ଉସ ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତିଜ୍ଞାନାଭାସକା କାରଣ [ନିଚେକେ ଖୁଲେ ଭାଗମେଂ]
୪୨