କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ଷଡ୍ଦ୍ରଵ୍ଯ–ପଂଚାସ୍ତିକାଯଵର୍ଣନ
ଅଗୁରୁଲହୁଗୋ ଅମୁତ୍ତୋ ଵଟ୍ଟଣଲକ୍ଖୋ ଯ କାଲୋ ତ୍ତି.. ୨୪..
ଅଗୁରୁଲଘୁକୋ ଅମୂର୍ତୋ ଵର୍ତନଲକ୍ଷଣଶ୍ଚ କାଲ ଇତି.. ୨୪..
-----------------------------------------------------------------------------
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [କାଲଃ ଇତି] କାଲ [ନିଶ୍ଚଯକାଲ] [ଵ୍ଯପଗତପଞ୍ଚଵର୍ଣରସଃ] ପାଁଚ ଵର୍ଣ ଔର ପାଁଚ ରସ ରହିତ, [ଵ୍ଯପଗତଦ୍ଵିଗନ୍ଧାଷ୍ଟସ୍ପର୍ଶଃ ଚ] ଦୋ ଗଂଧ ଔର ଆଠ ସ୍ପର୍ଶ ରହିତ, [ଅଗୁରୁଲଘୁକଃ ] ଅଗୁରୁଲଘୁ, [ଅମୂର୍ତଃ] ଅମୂର୍ତ [ଚ] ଔର [ଵର୍ତନଲକ୍ଷଣଃ] ଵର୍ତନାଲକ୍ଷଣଵାଲା ହୈ.
ଭାଵାର୍ଥଃ– ଯହାଁ ନିଶ୍ଚଯକାଲକା ସ୍ଵରୂପ କହା ହୈ.
ଲୋକାକାଶକେ ପ୍ରତ୍ଯେକ ପ୍ରଦେଶମେଂ ଏକ–ଏକ କାଲାଣୁ [କାଲଦ୍ରଵ୍ଯ] ସ୍ଥିତ ହୈ. ଵହ କାଲାଣୁ [କାଲଦ୍ରଵ୍ଯ] ସୋ ନିଶ୍ଚଯକାଲ ହୈ. ଅଲୋକାକାଶମେଂ କାଲାଣୁ [କାଲଦ୍ରଵ୍ଯ] ନହୀଂ ହୈ.
ଵହ କାଲ [ନିଶ୍ଚଯକାଲ] ଵର୍ଣ–ଗଂଧ–ରସ–ସ୍ପର୍ଶ ରହିତ ହୈ, ଵର୍ଣାଦି ରହିତ ହୋନେସେ ଅମୂର୍ତ ହୈ ଔର ଅମୂର୍ତ ହୋନେସେ ସୂକ୍ଷ୍ମ, ଅତନ୍ଦ୍ରିଯଜ୍ଞାନଗ୍ରାହ୍ଯ ହୈ. ଔର ଵହ ଷଟ୍ଗୁଣହାନିଵୃଦ୍ଧିସହିତ ଅଗୁରୁଲଘୁତ୍ଵସ୍ଵଭାଵଵାଲା ହୈ. କାଲକା ଲକ୍ଷଣ ଵର୍ତନାହେତୁତ୍ଵ ହୈ; ଅର୍ଥାତ୍ ଜିସ ପ୍ରକାର ଶୀତଋତୁମେଂ ସ୍ଵଯଂ ଅଧ୍ଯଯନକ୍ରିଯା କରତେ ହୁଏ ପୁରୁଷକୋ ଅଗ୍ନି ସହକାରୀ [–ବହିରଂଗ ନିମିତ୍ତ] ହୈ ଔର ଜିସ ପ୍ରକାର ସ୍ଵଯଂ ଘୁମନେ କୀ କ୍ରିଯା କରତେ ହୁଏ କୁମ୍ଭାରକେ ଚାକକୋ ନୀଚେକୀ କୀଲୀ ସହକାରୀ ହୈ ଉସୀ ପ୍ରକାର ନିଶ୍ଚଯସେ ସ୍ଵଯମେଵ ପରିଣାମକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ଜୀଵ– ପୁଦ୍ଗଲାଦି ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୋ [ଵ୍ଯଵହାରସେ] କାଲାଣୁରୂପ ନିଶ୍ଚଯକାଲ ବହିରଂଗ ନିମିତ୍ତ ହୈ.
ପ୍ରଶ୍ନଃ– ଅଲୋକମେଂ କାଲଦ୍ରଵ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ ଵହାଁ ଆକାଶକୀ ପରିଣତି କିସ ପ୍ରକାର ହୋ ସକତୀ ହୈ? -------------------------------------------------------------------------- ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵନେ ଇସ ୨୪ଵୀଂ ଗାଥାକୀ ଟୀକା ଲିଖୀ ନହୀଂ ହୈ ଇସଲିଏ ଅନୁଵାଦମେଂ ଅନ୍ଵଯାର୍ଥକେ ବାଦ ତୁରନ୍ତ
ରସଵର୍ଣପଂଚକ ସ୍ପର୍ଶ–ଅଷ୍ଟକ, ଗଂଧଯୁଗଲ ଵିହୀନ ଛେ,
ଛେ ମୂର୍ତିହୀନ, ଅଗୁରୁଲଘୁକ ଛେ, କାଳ ଵର୍ତନଲିଂଗ ଛେ. ୨୪.