୫୦
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ସମଓ ଣିମିସୋ କଟ୍ଠା କଲା ଯ ଣାଲୀ ତଦୋ ଦିଵାରତ୍ତୀ.
ମାସୋଦୁଅଯଣସଂଵଚ୍ଛରୋ ତ୍ତି କାଲୋ ପରାଯତ୍ତୋ.. ୨୫..
ସମଯୋ ନିମିଷଃ କାଷ୍ଠା କଲା ଚ ନାଲୀ ତତୋ ଦିଵାରାତ୍ର.
ମାସର୍ତ୍ଵଯନସଂଵତ୍ସରମିତି କାଲଃ ପରାଯତ୍ତ.. ୨୫..
ଅତ୍ର ଵ୍ଯଵହାରକାଲସ୍ଯ କଥଂଚିତ୍ପରାଯତ୍ତତ୍ଵଂ ଦ୍ଯୋତିତମ୍.
ପରମାଣୁପ୍ରଚଲନାଯତ୍ତଃ ସମଯଃ. ନଯନପୁଟଘଟନାଯତ୍ତୋ ନିମିଷଃ. ତତ୍ସଂଖ୍ଯାଵିଶେଷତଃ କାଷ୍ଠା କଲା ନାଲୀ
-----------------------------------------------------------------------------
ଉତ୍ତରଃ– ଜିସ ପ୍ରକାର ଲଟକତୀ ହୁଈ ଲମ୍ବୀ ଡୋରୀକୋ, ଲମ୍ବେ ବାଁସକୋ ଯା କୁମ୍ହାରକେ ଚାକକୋ ଏକ ହୀ
ସ୍ଥାନ ପର ସ୍ପର୍ଶ କରନେ ପର ସର୍ଵତ୍ର ଚଲନ ହୋତା ହୈ, ଜିସ ପ୍ରକାର ମନୋଜ୍ଞ ସ୍ପର୍ଶନେନ୍ଦ୍ରିଯଵିଷଯକା ଅଥଵା
ରସନେନ୍ଦ୍ରିଯଵିଷଯକା ଶରୀରକେ ଏକ ହୀ ଭାଗମେଂ ସ୍ପର୍ଶ ହୋନେ ପର ଭୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଆତ୍ମାମେଂ ସୁଖାନୁଭଵ ହୋତା ହୈ
ଔର ଜିସ ପ୍ରକାର ସର୍ପଦଂଶ ଯା ଵ୍ରଣ [ଘାଵ] ଆଦି ଶରୀରକେ ଏକ ହୀ ଭାଗମେଂ ହୋନେ ପର ଭୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଆତ୍ମାମେଂ
ଦୁଃଖଵେଦନା ହୋତୀ ହୈ, ଉସୀ ପ୍ରକାର କାଲଦ୍ରଵ୍ଯ ଲୋକାକାଶମେଂ ହୀ ହୋନେ ପର ଭୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଆକାଶମେଂ ପରିଣତି
ହୋତୀ ହୈ କ୍ଯୋଂକି ଆକାଶ ଅଖଣ୍ଡ ଏକ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୈ.
ଯହାଁ ଯହ ବାତ ମୁଖ୍ଯତଃ ଧ୍ଯାନମେଂ ରଖନା ଚାହିଯେ କି କାଲ କିସୀ ଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ପରିଣମିତ ନହୀଂ କରତା,
ସମ୍ପୂର୍ଣ ସ୍ଵତଂତ୍ରତାସେ ସ୍ଵଯମେଵ ପରିଣମିତ ହୋନେଵାଲେ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକୋ ଵହ ବାହ୍ଯନିମିତ୍ତମାତ୍ର ହୈ .
ଇସ ପ୍ରକାର ନିଶ୍ଚଯକାଲକା ସ୍ଵରୂପ ଦର୍ଶାଯା ଗଯା.. ୨୪..
ଗାଥା ୨୫
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ସମଯଃ] ସମଯ, [ନିମିଷଃ] ନିମେଷ, [କାଷ୍ଠା] କାଷ୍ଠା, [କଲା ଚ] କଲା, [ନାଲୀ]
ଘଡ଼ୀ, [ତତଃ ଦିଵାରାତ୍ରଃ] ଅହୋରାତ୍ର, [–ଦିଵସ], [ମାସର୍ତ୍ଵଯନସଂଵତ୍ସରମ୍] ମାସ, ଋତୁ, ଅଯନ ଔର ଵର୍ଷ
– [ଇତି କାଲଃ] ଐସା ଜୋ କାଲ [ଅର୍ଥାତ୍ ଵ୍ଯଵହାରକାଲ] [ପରାଯତ୍ତଃ] ଵହ ପରାଶ୍ରିତ ହୈ.
ଟୀକାଃ– ଯହାଁ ଵ୍ଯଵହାରକାଲକା କଥଂଚିତ୍ ପରାଶ୍ରିତପନା ଦର୍ଶାଯା ହୈ.
ପରମାଣୁକେ ଗମନକେ ଆଶ୍ରିତ ସମଯ ହୈ; ଆଂଖକେ ମିଚନେକେ ଆଶ୍ରିତ ନିମେଷ ହୈ; ଉସକୀ [–ନିମେଷକୀ]
ଅମୁକ ସଂଖ୍ଯାସେ କାଷ୍ଠା, କଲା ଔର ଘଡ଼ୀ ହୋତୀ ହୈ; ସୂର୍ଯକେ ଗମନକେ ଆଶ୍ରିତ ଅହୋରାତ୍ର ହୋତା ହୈ; ଔର
ଉସକୀ [–ଅହୋରାତ୍ରକୀ] ଅମୁକ ସଂଖ୍ଯାସେ ମାସ, ଋତୁ, ଅଯନ ଔର ଵର୍ଷ ହୋତେ ହୈଂ. –ଐସା ଵ୍ଯଵହାରକାଲ