ଇଦଂ ସିଦ୍ଧସ୍ଯ ନିରୁପାଧିଜ୍ଞାନଦର୍ଶନସୁଖସମର୍ଥନମ୍. ଆତ୍ମା ହି ଜ୍ଞାନଦର୍ଶନସୁଖସ୍ଵଭାଵଃ ସଂସାରାଵସ୍ଥାଯାମନାଦିକର୍ମକ୍ଲ୍ରୁେଶସଂକୋଚିତାତ୍ମଶକ୍ତିଃ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସଂପର୍କେଣ କ୍ରମେଣ କିଂଚିତ୍ କିଂଚିଜ୍ଜାନାତି ପଶ୍ଯତି, ପରପ୍ରତ୍ଯଯଂ ମୂର୍ତସଂବଦ୍ଧଂ ସଵ୍ଯାବାଧଂ ସାଂତଂ ସୁଖମନୁଭଵତି ଚ. ଯଦା ତ୍ଵସ୍ଯ କର୍ମକ୍ଲ୍ରୁେଶାଃ ସାମସ୍ତ୍ଯେନ ପ୍ରଣଶ୍ଯନ୍ତି, ତଦାଽନର୍ଗଲାସଂକୁଚିତାତ୍ମ– ଶକ୍ତିରସହାଯଃ ସ୍ଵଯମେଵ ଯୁଗପତ୍ସମଗ୍ରଂ ଜାନାତି ପଶ୍ଯତି, ସ୍ଵପ୍ରତ୍ଯଯମମୂର୍ତସଂବଦ୍ଧମଵ୍ଯାବାଧମନଂତଂ ସୁଖ ମନୁଭଵତି ଚ. ତତଃ ସିଦ୍ଧସ୍ଯ ସମସ୍ତଂ ସ୍ଵଯମେଵ ଜାନତଃ ପଶ୍ଯତଃ, ସୁଖମନୁଭଵତଶ୍ଚ ସ୍ଵଂ, ନ ପରେଣ ପ୍ରଯୋଜନମିତି.. ୨୯.. -----------------------------------------------------------------------------
ଭାଵାର୍ଥଃ– ସିଦ୍ଧଭଗଵାନ [ତଥା କେଵଲୀଭଗଵାନ] ସ୍ଵଯମେଵ ସର୍ଵଜ୍ଞତ୍ଵାଦିରୂପସେ ପରିଣମିତ ହୋତେ ହୈଂ; ଉନକେ ଉସ ପରିଣମନମେଂ ଲେଶମାତ୍ର ଭୀ [ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଦି] ପରକା ଆଲମ୍ବନ ନହୀଂ ହୈ.
ଯହାଁ କୋଈ ସର୍ଵଜ୍ଞକା ନିଷେଧ କରନେଵାଲା ଜୀଵ କହେ କି– ‘ସର୍ଵଜ୍ଞ ହୈ ହୀ ନହୀଂ, କ୍ଯୋଂକି ଦେଖନେମେଂ ନହୀଂ ଆତେ,’ ତୋ ଉସେ ନିମ୍ନୋକ୍ତାନୁସାର ସମଝାତେ ହୈଂଃ–
ହେ ଭାଈ! ଯଦି ତୁମ କହତେ ହୋ କି ‘ସର୍ଵଜ୍ଞ ନହୀଂ ହୈ,’ ତୋ ହମ ପୂଛତେ ହୈଂ କି ସର୍ଵଜ୍ଞ କହାଁ ନହୀଂ ହୈ? ଇସ କ୍ଷେତ୍ରମେଂ ଔର ଇସ କାଲମେଂ ଅଥଵା ତୀନୋଂ ଲୋକମେଂ ଔର ତୀନୋଂ କାଲମେଂ? ଯଦି ‘ଇସ କ୍ଷେତ୍ରମେଂ ଔର ଇସ କାଲମେଂ ସର୍ଵଜ୍ଞ ନହୀଂ ହୈ’ ଐସା କହୋ, ତୋ ଵହ ସଂମତ ହୀ ହୈ. କିନ୍ତୁ ଯଦି ‘ ତୀନୋଂ ଲୋକମେଂ ଔର ତୀନୋଂ କାଲମେଂ ସର୍ଵଜ୍ଞ ନହୀଂ ହୈ ’ ଐସା କହୋ ତୋ ହମ ପୂଛତେ ହୈଂ କି ଵହ ତୁମନେ କୈସେ ଜାନା? ଯ୍ଦି ତୀନୋଂ ଲୋକକୋ ଔର ତୀନୋଂ କାଲକୋ ସର୍ଵଜ୍ଞ ରହିତ ତୁମନେ ଦେଖ–ଜାନ ଲିଯା ତୋ ତୁମ୍ହୀଂ ସର୍ଵଜ୍ଞ ହୋ ଗଯେ, କ୍ଯୋଂକି ଜୋ ତୀନ ଲୋକ ଔର ତୀନ କାଲକୋ ଜାନେ ଵହୀ ସର୍ଵଜ୍ଞ ହୈ. ଔର ଯଦି ସର୍ଵଜ୍ଞ ରହିତ ତୀନୋଂ ଲୋକ ଔର ତୀନୋଂ କାଲକୋ ତୁମନେ ନହୀଂ ଦେଖା–ଜାନା ହୈ ତୋ ଫିର ‘ ତୀନ ଲୋକ ଔର ତୀନ କାଲମେଂ ସର୍ଵଜ୍ଞ ନହୀଂ ହୈ ’ ଐସା ତୁମ କୈସେ କହ ସକତେ ହୋ? ଇସ ପ୍ରକାର ସିଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ କି ତୁମ୍ହାରା କିଯା ହୁଆ ସର୍ଵଜ୍ଞକା ନିଷେଧ ଯୋଗ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ.
ହେ ଭାଈ! ଆତ୍ମା ଏକ ପଦାର୍ଥ ହୈେ ଔର ଜ୍ଞାନ ଉସକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ; ଇସଲିଯେ ଉସ ଜ୍ଞାନକା ସମ୍ପୂର୍ଣ ଵିକାସ ହୋନେ ପର ଐସା କୁଛ ନହୀଂ ରହତା କି ଜୋ ଉସ ଜ୍ଞାନମେଂ ଅଜ୍ଞାତ ରହେ. ଜିସ ପ୍ରକାର ପରିପୂର୍ଣ ଉଷ୍ଣତାରୂପ ପରିଣମିତ ଅଗ୍ନି ସମସ୍ତ ଦାହ୍ଯକୋ ଜଲାତୀ ହୈ, ଉସୀ ପ୍ରକାର ପରିପୂର୍ଣ ଜ୍ଞାନରୂପ ପରିଣମିତ
୬୦