୬୮
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ସିଦ୍ଧାନାଂ ଜୀଵତ୍ଵଦେହମାତ୍ରତ୍ଵଵ୍ଯଵସ୍ଥେଯମ୍.
ସିଦ୍ଧାନାଂ ହିଂ ଦ୍ରଵ୍ଯପ୍ରାଣଧାରଣାତ୍ମକୋ ମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵୋ ନାସ୍ତି. ନ ଚ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ
ସର୍ଵଥାଭାଵୋଽସ୍ତି ଭାଵପ୍ରାଣଧାରଣାତ୍ମକସ୍ଯ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ ମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ସଦ୍ଭାଵାତ୍. ନ ଚ ତେଷାଂ ଶରୀରେଣ ସହ
ନୀରକ୍ଷୀରଯୋରିଵୈକ୍ଯେନ ଵୃତ୍ତିଃ, ଯତସ୍ତେ ତତ୍ସଂପର୍କହେତୁଭୂତକଷାଯଯୋଗଵିପ୍ରଯୋଗାଦତୀ–
ତାନଂତରଶରୀରମାତ୍ରାଵଗାହପରିଣତତ୍ଵେଽପ୍ଯତ୍ଯଂତଭିନ୍ନଦେହାଃ. ଵାଚାଂ ଗୋଚରମତୀତଶ୍ଚ ତନ୍ମହିମା, ଯତସ୍ତେ
ଲୌକିକପ୍ରାଣଧାରଣମଂତରେଣ ଶରୀରସଂବଂଧମଂତରେଣ ଚ ପରିପ୍ରାପ୍ତନିରୁପାଧିସ୍ଵରୂପାଃ ସତତଂ ପ୍ରତ–ପଂତୀତି..୩୫..
ଣ କୁଦୋଚି ଵି ଉପ୍ପଣ୍ଣୋ ଜମ୍ହା କଜ୍ଜଂ ଣ ତେଣ ସୋ ସିଦ୍ଧୋ.
ଉପ୍ପାଦେଦି ଣ କିଂଚି ଵି କାରଣମଵି ତେଣ ଣ ସ ହୋଦି.. ୩୬..
-----------------------------------------------------------------------------
ଟୀକାଃ– ଯହ ସିଦ୍ଧୋଂକେ [ସିଦ୍ଧଭଗଵନ୍ତୋଂକେ] ଜୀଵତ୍ଵ ଔର ଦେହପ୍ରମାଣତ୍ଵକୀ ଵ୍ଯଵସ୍ଥା ହୈ.
ସିଦ୍ଧୋଂକୋ ଵାସ୍ତଵମେଂ ଦ୍ରଵ୍ଯପ୍ରାଣକେ ଧାରଣସ୍ଵରୂପ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵ ମୁଖ୍ଯରୂପସେ ନହୀଂ ହୈ; [ଉନ୍ହେଂ]
ଜୀଵସ୍ଵଭାଵକା ସର୍ଵଥା ଅଭାଵ ଭୀ ନହୀଂ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଭାଵପ୍ରାଣକେ ଧାରଣସ୍ଵରୂପ ଜୀଵସ୍ଵଭାଵକା ମୁଖ୍ଯରୂପସେ
ସଦ୍ଭାଵ ହୈ. ଔର ଉନ୍ହେଂ ଶରୀରକେ ସାଥ, ନୀରକ୍ଷୀରକୀ ଭାଁତି, ଏକରୂପ ୧ଵୃତ୍ତି ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି
ଶରୀରସଂଯୋଗସେ ହେତୁଭୂତ କଷାଯ ଔର ଯୋଗକା ଵିଯୋଗ ହୁଆ ହୈ ଇସଲିଯେ ଵେ ୨ଅତୀତ ଅନନ୍ତର ଶରୀରପ୍ରମାଣ
ଅଵଗାହରୂପ ପରିଣତ ହୋନେ ପର ଭୀ ଅତ୍ଯଂତ ଦେହରହିତ ହୈଂ. ଔର ୩ଵଚନଗୋଚରାତୀତ ଉନକୀ ମହିମା ହୈ; କ୍ଯୋଂକି
ଲୌକିକ ପ୍ରାଣକେ ଧାରଣ ବିନା ଔର ଶରୀରକେ ସମ୍ବନ୍ଧ ବିନା, ସଂପୂର୍ଣରୂପସେ ପ୍ରାପ୍ତ କିଯେ ହୁଏ ନିରୁପାଧି ସ୍ଵରୂପ
ଦ୍ଵାରା ଵେ ସତତ ପ୍ରତପତେ ହୈଂ [–ପ୍ରତାପଵନ୍ତ ଵର୍ତତେ ହୈଂ].. ୩୫..
--------------------------------------------------------------------------
୧. ଵୃତ୍ତି = ଵର୍ତନ; ଅସ୍ତିତ୍ଵ.
୨. ଅତୀତ ଅନନ୍ତର = ଭୂତ କାଲକା ସବସେ ଅନ୍ତିମ; ଚରମ. [ସିଦ୍ଧଭଗଵନ୍ତୋଂକୀ ଅଵଗାହନା ଚରମଶରୀରପ୍ରମାଣ ହୋନେ କେ
କାରଣ ଉସ ଅନ୍ତିମ ଶରୀରକୀ ଅପେକ୍ଷା ଲେକର ଉନ୍ହେଂ ‘ଦେହପ୍ରମାଣପନା’ କହା ଜା ସକତା ହୈ ତଥାପି, ଵାସ୍ତଵମେଂ ଵେ
ଅତ୍ଯନ୍ତ ଦେହରହିତ ହୈଂ.]
୩. ଵଚନଗୋଚରାତୀତ = ଵଚନଗୋଚରତାକୋ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ; ଵଚନଵିଷଯାତୀତ; ଵଚନ–ଅଗୋଚର.
ଊପଜେ ନହୀଂ କୋ କାରଣେ ତେ ସିଦ୍ଧ ତେଥୀ ନ କାର୍ଯ ଛେ,
ଉପଜାଵତା ନଥୀ କାଂଈ ପଣ ତେଥୀ ନ କାରଣ ପଣ ଠରେ. ୩୬.