୭୦
] ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ
[ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ
ସସ୍ସଦମଧ ଉଚ୍ଛେଦଂ ଭଵ୍ଵମଭଵ୍ଵଂ ଚ ସୁଣ୍ଣମିଦରଂ ଚ.
ଵିଣ୍ଣାଣମଵିଣ୍ଣାଣଂ ଣ ଵି ଜୁଜ୍ଜଦି ଅସଦି ସବ୍ଭାଵେ.. ୩୭..
ଶାଶ୍ଵତମଥୋଚ୍ଛେଦୋ ଭଵ୍ଯମଭଵ୍ଯଂ ଚ ଶୂନ୍ଯମିତରଚ୍ଚ.
ଵିଜ୍ଞାନମଵିଜ୍ଞାନଂ ନାପି ଯୁଜ୍ଯତେ ଅସତି ସଦ୍ଭାଵେ.. ୩୭..
ଅତ୍ର ଜୀଵାଭାଵୋ ମୁକ୍ତିରିତି ନିରସ୍ତମ୍.
ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଦ୍ରଵ୍ଯତଯା ଶାଶ୍ଵତମିତି, ନିତ୍ଯେ ଦ୍ରଵ୍ଯେ ପର୍ଯାଯାଣାଂ ପ୍ରତିସମଯମୁଚ୍ଛେଦ ଇତି, ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ସର୍ଵଦା
ଅଭୂତପର୍ଯାଯୈଃ ଭାଵ୍ଯମିତି, ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ସର୍ଵଦା ଭୂତପର୍ଯାଯୈରଭାଵ୍ଯମିତି, ଦ୍ରଵ୍ଯମନ୍ଯଦ୍ରଵ୍ଯୈଃ ସଦା ଶୂନ୍ଯମିତି, ଦ୍ରଵ୍ଯଂ
ସ୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯେଣ ସଦାଽଶୂନ୍ଯମିତି, କ୍ଵଚିଜ୍ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯେଽନଂତଂ ଜ୍ଞାନଂ କ୍ଵଚିତ୍ସାଂତଂ ଜ୍ଞାନମିତି, କ୍ଵଚିଜ୍ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯେଽନଂତଂ
କ୍ଵଚିତ୍ସାଂତମଜ୍ଞାନମିତି–ଏତଦନ୍ଯଥା–
-----------------------------------------------------------------------------
ଗାଥା ୩୭
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥଃ– [ସଦ୍ଭାଵେ ଅସତି] ଯଦି [ମୋକ୍ଷମେଂ ଜୀଵକା] ସଦ୍ଭାଵ ନ ହୋ ତୋ [ଶାଶ୍ଵତମ୍] ଶାଶ୍ଵତ,
[ଅଥ ଉଚ୍ଛେଦଃ] ନାଶଵଂତ, [ଭଵ୍ଯମ୍] ଭଵ୍ଯ [–ହୋନେଯୋଗ୍ଯ], [ଅଭଵ୍ଯମ୍ ଚ] ଅଭଵ୍ଯ [–ନ ହୋନେଯୋଗ୍ଯ],
[ଶୂନ୍ଯମ୍] ଶୂନ୍ଯ, [ଇତରତ୍ ଚ] ଅଶୂନ୍ଯ, [ଵିଜ୍ଞାନମ୍] ଵିଜ୍ଞାନ ଔର [ଅଵିଜ୍ଞାନମ୍] ଅଵିଜ୍ଞାନ [ନ ଅପି
ଯୁଜ୍ଯତେ] [ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ] ଘଟିତ ନହୀଂ ହୋ ସକତେ. [ଇସଲିଯେ ମୋକ୍ଷମେଂ ଜୀଵକା ସଦ୍ଭାଵ ହୈ ହୀ.]
ଟୀକାଃ– ଯହାଁ, ‘ଜୀଵକା ଅଭାଵ ସୋ ମୁକ୍ତି ହୈ’ ଇସ ବାତକା ଖଣ୍ଡନ କିଯା ହୈ.
[୧] ଦ୍ରଵ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯରୂପସେ ଶାଶ୍ଵତ ହୈ, [୨] ନିତ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ ପର୍ଯାଯୋଂକା ପ୍ରତି ସମଯ ନାଶ ହୋତା ହୈ, [୩]
ଦ୍ରଵ୍ଯ ସର୍ଵଦା ଅଭୂତ ପର୍ଯାଯରୂସପେ ଭାଵ୍ଯ [–ହୋନେଯୋଗ୍ଯ, ପରିଣମିତ ହୋନେଯୋଗ୍ଯ] ହୈ, [୪] ଦ୍ରଵ୍ଯ ସର୍ଵଦା ଭୂତ
ପର୍ଯାଯରୂପସେ ଅଭାଵ୍ଯ [–ନ ହୋନେଯୋଗ୍ଯ] ହୈ, [୫] ଦ୍ରଵ୍ଯ ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂ ସେ ସଦା ଶୂନ୍ଯ ହୈ, [୬] ଦ୍ରଵ୍ଯ
ସ୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯସେ ସଦା ଅଶୂନ୍ଯ ହୈ, [୭] ୧ିକସୀ ଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ ଅନନ୍ତ ଜ୍ଞାନ ଔର କିସୀମେଂ ସାନ୍ତ ଜ୍ଞାନ ହୈ, [୮] ୨
ିକସୀ
--------------------------------------------------------------------------
୧. ଜିସେ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵସେ ଚ୍ଯୁତ ନହୀଂ ହୋନା ହୈ ଐସେ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵୀ ଜୀଵକୋ ଅନନ୍ତ ଜ୍ଞାନ ହୈ ଔର ଜିସେ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵସେ ଚ୍ଯୁତ ହୋନା
ହୈ ଐସେ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵୀ ଜୀଵକେ ସାନ୍ତ ଜ୍ଞାନ ହୈ.
୨. ଅଭଵ୍ଯ ଜୀଵକୋ ଅନନ୍ତ ଅଜ୍ଞାନ ହୈ ଔର ଜିସେ କିସୀ କାଲ ଭୀ ଜ୍ଞାନ ହୋତା ହୈ ଐସେ ଅଜ୍ଞାନୀ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵକୋ ସାନ୍ତ
ଅଜ୍ଞାନ ହୈ.
ସଦ୍ଭାଵ ଜୋ ନହି ହୋଯ ତୋ ଧ୍ରୁଵ, ନାଶ, ଭଵ୍ଯ, ଅଭଵ୍ଯ ନେ
ଵିଜ୍ଞାନ, ଅଣଵିଜ୍ଞାନ, ଶୂନ୍ଯ, ଅଶୂନ୍ଯ–ଏ କଂଈ ନଵ ଘଟେ. ୩୭.