ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
ਏਵਂ ਜੀਵੋਪਿ ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯੇਣ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪੇਣ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤਾਮਨੁਬਿਭ੍ਰਾਣੋ, ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਗਮਨ– ਸ਼ਕ੍ਤਿਰੂਪੇਣ ਕਰਣਤਾਮਾਤ੍ਮਸਾਤ੍ਕੁਰ੍ਵਨ੍, ਪ੍ਰਾਪ੍ਯਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪੇਣ ਕਰ੍ਮਤਾਂ ਕਲਯਨ੍, ਪੂਰ੍ਵਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯ–ਵ੍ਯਪਾਯੇਪਿ ਧ੍ਰੁਵਤ੍ਵਾਲਂਬਨਾਦੁਪਾਤ੍ਤਾਪਾਦਾਨਤ੍ਵਮ੍, ਉਪਜਾਯਮਾਨਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪਕਰ੍ਮਣਾਸ਼੍ਰੀਯਮਾਣਤ੍ਵਾਦੁਪੋਢ–ਸਂਪ੍ਰਦਾਨਤ੍ਵ;, ਆਧੀਯਮਾਨਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਾਧਾਰਤ੍ਵਾਦ੍ਗ੍ਰੁਹੀਤਾਧਿਕਰਣਤ੍ਵਃ, ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸ਼ਟ੍ਕਾਰਕੀਰੂਪੇਣ ਵ੍ਯਵਤਿਸ਼੍ਠਮਾਨੋ ਨ ਕਾਰਕਾਂਤਰਮਪੇਕ੍ਸ਼ਤੇ. ਅਤਃ ਕਰ੍ਮਣਃ ਕਰ੍ਤੁਰ੍ਨਾਸ੍ਤਿ ਜੀਵਃ ਕਰ੍ਤਾ, ਜੀਵਸ੍ਯ ਕਰ੍ਤੁਰ੍ਨਾਸ੍ਤਿ ਕਰ੍ਮ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨੇਤਿ.. ੬੨.. ----------------------------------------------------------------------------- ਸਂਪ੍ਰਦਾਨਪਨੇਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਔਰ [੬] ਧਾਰਣ ਕਿਯੇ ਹੁਏ ਪਰਿਣਾਮਕਾ ਆਧਾਰ ਹੋਨੇਸੇ ਜਿਸਨੇ ਅਧਿਕਰਣਪਨੇਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਿਯਾ ਹੈ ਐਸਾ – ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸ਼ਟ੍ਕਾਰਕਰੂਪਸੇ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ ਅਨ੍ਯ ਕਾਰਕਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਰਖਤਾ.
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੀਵ ਭੀ [੧] ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪਸੇ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਆਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪਸੇ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਕੋ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, [੨] ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਰੂਪਸੇ ਕਰਣਪਨੇਕੋ ਅਂਗੀਕ੍ਰੁਤ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, [੩] ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ ਐਸੀ ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪਸੇ ਕਰ੍ਮਪਨੇਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, [੪] ਪੂਰ੍ਵ ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਨਾਸ਼ ਹੋਨੇ ਪਰ ਧ੍ਰੁਵਤ੍ਵਕਾ ਅਵਲਮ੍ਬਨ ਕਰਨੇਸੇ ਜਿਸਨੇ ਅਪਾਦਾਨਪਨੇਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਿਯਾ ਹੈ ਐਸਾ, [੫] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇ ਵਾਲੇ ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਕਰ੍ਮ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸਮਾਸ਼੍ਰਿਤ ਹੋਨੇਸੇ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇ ਵਾਲਾ ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਕਾਰ੍ਯ ਅਪਨੇਕੋ ਦਿਯਾ ਜਾਨੇਸੇ] ਸਮ੍ਪ੍ਰਦਾਨਪਨੇਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਔਰ [੬] ਧਾਰਣ ਕੀ ਹੁਈ ਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਆਧਾਰ ਹੋਨੇਸੇ ਜਿਸਨੇ ਅਧਿਕਰਣਪਨੇਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਿਯਾ ਹੈ ਐਸਾ – ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸ਼ਟ੍ਕਾਰਕਰੂਪਸੇ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੁਆ ਅਨ੍ਯ ਕਾਰਕਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਰਖਤਾ.
ਇਸਲਿਯੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਕਰ੍ਮਰੂਪ ਕਰ੍ਤਾਕੋ ਜੀਵ ਕਰ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਔਰ ਜੀਵਰੂਪ ਕਰ੍ਤਾਕੋ ਕਰ੍ਮ ਕਰ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. [ਜਹਾਁ ਕਰ੍ਮ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ ਵਹਾਁ ਜੀਵ ਕਰ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਔਰ ਜਹਾਁ ਜੀਵ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ ਵਹਾਁ ਕਰ੍ਮ ਕਰ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ.]
ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– [੧] ਪੁਦ੍ਗਲ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰਰੂਪਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਕੋ ਕਰਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ; [੨] ਸ੍ਵਯਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲਾ ਹੋਨੇਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਕਰਣ ਹੈ; [੩] ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ – ਪਹੁਁਚਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮ ਕਰ੍ਮ ਹੈ, ਅਥਵਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਸੇ ਸ੍ਵਯਂ ਅਭਿਨ੍ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਕਰ੍ਮ [–ਕਾਰ੍ਯ] ਹੈ; [੪] ਅਪਨੇਮੇਸੇ ਪੂਰ੍ਵ ਪਰਿਣਾਮਕਾ ਵ੍ਯਯ ਕਰਕੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਰੂਪ ਪਰਿਣਾਮ ਕਰਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ਔਰ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪਸੇ ਧ੍ਰੁਵ ਰਹਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਅਪਾਦਾਨ ਹੈ; [੫] ਅਪਨੇਕੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਰੂਪ ਪਰਿਣਾਮ ਦੇਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਸਮ੍ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੈ; [੬] ਅਪਨੇਮੇਂ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਅਪਨੇ ਆਧਾਰਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮ ਕਰਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਅਧਿਕਰਣ ਹੈ.