ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
ਕਰ੍ਮਜੀਵਯੋਰਨ੍ਯੋਨ੍ਯਾਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵੇਨ੍ਯਦਤ੍ਤਫਲਾਨ੍ਯੋਪਭੋਗਲਕ੍ਸ਼ਣਦੂਸ਼ਣਪੁਰਃਸਰਃ ਪੂਰ੍ਵਪਕ੍ਸ਼ੋਯਮ੍..੬੩.. ਅਥ ਸਿਦ੍ਧਾਂਤਸੁਤ੍ਰਾਣਿ–
-----------------------------------------------------------------------------
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯਦਿ] ਯਦਿ [ਕਰ੍ਮ] ਕਰ੍ਮ [ਕਰ੍ਮ ਕਰੋਤਿ] ਕਰ੍ਮਕੋ ਕਰੇ ਔਰ [ਸਃ ਆਤ੍ਮਾ] ਆਤ੍ਮਾ [ਆਤ੍ਮਾਨਮ੍ ਕਰੋਤਿ] ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਕਰੇ ਤੋ [ਕਰ੍ਮ] ਕਰ੍ਮ [ਫਲਮ੍ ਕਥਂ ਦਦਾਤਿ] ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਫਲ ਕ੍ਯੋਂ ਦੇਗਾ [ਚ] ਔਰ [ਆਤ੍ਮਾ] ਆਤ੍ਮਾ [ਤਸ੍ਯ ਫਲਂ ਭੁਡ੍ਕ੍ਤੇ] ਉਸਕਾ ਫਲ ਕ੍ਯੋਂ ਭੋਗੇਗਾ?
ਟੀਕਾਃ– ਯਦਿ ਕਰ੍ਮ ਔਰ ਜੀਵਕੋ ਅਨ੍ਯੋਨ੍ਯ ਅਕਰ੍ਤਾਪਨਾ ਹੋ, ਤੋ ‘ਅਨ੍ਯਕਾ ਦਿਯਾ ਹੁਆ ਫਲ ਅਨ੍ਯ ਭੋਗੇ’ ਐਸਾ ਪ੍ਰਸਂਗ ਆਯੇਗਾ; – ਐਸਾ ਦੋਸ਼ ਬਤਲਾਕਰ ਯਹਾਁ ਪੂਰ੍ਵਪਕ੍ਸ਼ ਉਪਸ੍ਥਿਤ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਮੇਂ ਕਹਾ ਹੈ ਕਿ [ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ] ਕਰ੍ਮ ਜੀਵਕੋ ਫਲ ਦੇਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਜੀਵ [ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ] ਕਰ੍ਮਕਾ ਫਲ ਭੋਗਤਾ ਹੈ. ਅਬ ਯਦਿ ਜੀਵ ਕਰ੍ਮਕੋ ਕਰਤਾ ਹੀ ਨ ਹੋ ਤੋ ਜੀਵਸੇ ਨਹੀਂ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਕਰ੍ਮ ਜੀਵਕੋ ਫਲ ਕ੍ਯੋਂ ਦੇਗਾ ਔਰ ਜੀਵ ਅਪਨੇਸੇ ਨਹੀਂ ਕਿਯੇ ਗਯੇ ਕਰ੍ਮਕੇ ਫਲਕੋੇ ਕ੍ਯੋਂ ਭੋਗੇਗਾ? ਜੀਵਸੇ ਨਹੀਂ ਕਿਯਾ ਕਰ੍ਮ ਜੀਵਕੋ ਫਲ ਦੇ ਔਰ ਜੀਵ ਉਸ ਫਲਕੋ ਭੋਗੇ ਯਹ ਕਿਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨ੍ਯਾਯਯੁਕ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ.
-------------------------------------------------------------------------- ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰਮੇਂ ੧੬੮ ਵੀਂ ਗਾਥਾ ਇਸ ਗਾਥਾਸੇ ਮਿਲਤੀ ਹੈ.
ਅਵਗਾਢ ਗਾਢ ਭਰੇਲ ਛੇ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਪੁਦ੍ਗਲਕਾਯਥੀ
ਆ ਲੋਕ ਬਾਦਰ–ਸੁਕ੍ਸ਼੍ਮਥੀ, ਵਿਧਵਿਧ ਅਨਂਤਾਨਂਤਥੀ. ੬੪.