ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਸੁਖਦੁਃਖਰੂਪਾਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮਾਨਾਂ ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣੇਸ਼੍ਟਾ–ਨਿਸ਼੍ਟਵਿਸ਼ਯਾਣਾਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰਤ੍ਵਾਤ੍ਪੁਦ੍ਗਲਕਾਯਾਃ ਸੁਖਦੁਃਖਰੂਪਂ ਫਲਂ ਪ੍ਰਯਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਜੀਵਾਸ਼੍ਚ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰਭੁਤਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਨਿਰ੍ਵਰ੍ਤਿਤਸੁਖਦੁਃਖਰੂਪਾਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮਾਨਾਂ ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ----------------------------------------------------------------------------- ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰ ਹੋਨੇਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ, ਔਰ ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯੋਂਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰ ਹੋਨੇਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਸੁਖਦੁਃਖਰੂਪ ਫਲ ਦੇਤੇ ਹੈਂ; ਤਥਾ ਜੀਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰਭੂਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਸੇ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਸੁਖਦੁਃਖਰੂਪ ਆਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮੋਂਕੋ ਭੋਕ੍ਤਾ ਹੋਨੇਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ, ਔਰ [ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰਭੂਤ] ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਕੇ ਉਦਯਸੇ ਸਮ੍ਪਾਦਿਤ ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯੋਂਕੇ ਭੋਕ੍ਤਾ ਹੋਨੇਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ, ਉਸਪ੍ਰਕਾਰਕਾ [ਸੁਖਦੁਃਖਰੂਪ] ਫਲ ਭੋਗਤੇ ਹੈਂ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮਰੂਪ ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟਾ ਵਿਸ਼ਯਰੂਪ ਫਲ ਭੋਗਤੇ ਹੈਂ]. -------------------------------------------------------------------------- [੧] ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮੋਂਮੇਂ ਤਥਾ [੨] ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯੋਂਕੇ ਸਂਯੋਗਮੇਂ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਨ
ਵਿਸ਼ਯਰੂਪ ਫਲ ‘ਦੇਨੇਵਾਲਾ’ ’’ [ਉਪਚਾਰਸੇ] ਕਹਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ. ਅਬ, [੧] ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮ ਤੋ ਜੀਵਕੀ
ਅਪਨੀ ਹੀ ਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਹੋਨੇਸੇ ਜੀਵ ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮਕੋ ਤੋ ‘ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ’ ਭੋਗਤਾ ਹੈਂ, ਔਰ ਇਸਲਿਯੇ
ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮਮੇਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਵਰ੍ਤਤੇ ਹੁਏ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮੋਂਮੇਂ ਭੀ [–ਜਿਨ੍ਹੇਂਂ ‘‘ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮਰੂਪ ਫਲ
ਦੇਨੇਵਾਲਾ’’ ਕਹਾ ਥਾ ਉਨਮੇਂ ਭੀ] ਉਸ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਐਸਾ ਕਹਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈੇ ਕਿ ‘‘ਵੇ ਜੀਵਕੋ ‘ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ’
ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮਰੂਪ ਫਲ ਦੇਤੇ ਹੈਂ;’’ ਤਥਾ [੨] ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯ ਤੋ ਜੀਵਸੇ ਬਿਲਕੁਲ ਭਿਨ੍ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਜੀਵ ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ
ਵਿਸ਼ਯੋਂਕੋ ਤੋ ‘ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ’ ਭੋਗਤਾ ਹੈਂ, ਔਰ ਇਸਲਿਯੇ ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯੋਂਮੇਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਵਰ੍ਤਤੇ ਹੁਏ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮੋਂਮੇਂ
ਭੀ [–ਜਿਨ੍ਹੇਂਂ ‘‘ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯਰੂਪ ਫਲ ਦੇਨੇਵਾਲਾ ’’ ਕਹਾ ਥਾ ਉਨਮੇਂ ਭੀ ] ਉਸ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਐਸਾ ਕਹਾ ਜਾ
ਸਕਤਾ ਹੈੇ ਕਿ ‘‘ਵੇ ਜੀਵਕੋ ‘ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ’ ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯਰੂਪ ਫਲ ਦੇਤੇ ਹੈਂ.’’
ਜੀਵਸੇ ਬਿਲ੍ਕੁਲ ਭਿਨ੍ਨ ਹੈਂ.’ ਪਰਨ੍ਤੁ ਯਹਾਁ ਕਹੇ ਹੁਏ ਨਿਸ਼੍ਚਯਰੂਪਸੇ ਭਂਗਸੇ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਯੇ ਕਿ ‘ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ
ਕਰ੍ਮ ਜੀਵਕੋ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਫਲ ਦੇਤਾ ਹੈ ਔਰ ਜੀਵ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਕਰ੍ਮਕੇ ਦਿਯੇ ਹੁਏ ਫਲਕੋ ਭੋਗਤਾ ਹੈ.’
ਭੋਗੇ ਤੋ ਦੋਨੋਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਏਕ ਹੋ ਜਾਯੇਂ. ਯਹਾਁ ਯਹ ਧ੍ਯਾਨ ਰਖਨਾ ਖਾਸ ਆਵਸ਼੍ਯਕ ਹੈ ਕਿ ਟੀਕਾਕੇ ਪਹਲੇ ਪੈਰੇਮੇਂ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ
ਗਾਥਾਕੇ ਕਥਨਕਾ ਸਾਰ ਕਹਤੇ ਹੁਏ ਸ਼੍ਰੀ ਟੀਕਾਕਾਰ ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਜੀਵਕੋ ਕਰ੍ਮ ਦ੍ਵਾਰਾ ਦਿਯੇ ਗਯੇ ਫਲਕਾ
ਉਪਭੋਗ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਹੀ ਕਹਾ ਹੈ, ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਨਹੀਂ.
ਸੁਖਦੁਃਖਕੇ ਦੋ ਅਰ੍ਥ ਹੋਤੇ ਹੈਃ [੧] ਸੁਖਦੁਃਖਪਰਿਣਾਮ, ਔਰ [੨] ਈਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ ਵਿਸ਼ਯ. ਜਹਾਁ ‘ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ’ ਕਹਾ ਹੈ ਵਹਾਁ
ਐਸਾ ਅਰ੍ਥ ਸਮਝਨਾ ਚਹਿਯੇ.
੧੧੨