ਅਸ੍ਤਿਕਾਯੋਂ ਔਰ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਨਿਰੂਪਣਕੇ ਪਸ਼੍ਚਾਤ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮੇਂ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਸੂਚਕ ਚੂਲਿਕਾ ਹੈ. ਯਹ ਅਨ੍ਤਿਮ ਅਧਿਕਾਰ, ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਰੂਪੀ ਮਂਦਿਰ ਪਰ ਰਤ੍ਨਕਲਸ਼ ਭਾਁਤਿ ਸ਼ੋਭਾ ਦੇਤਾ ਹੈ. ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰਸਿਕ ਆਤ੍ਮਾਰ੍ਥੀ ਜੀਵੋਂਕਾ ਯਹ ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ. ਇਸ ਅਧਿਕਾਰਕਾ ਰਸਾਸ੍ਵਾਦਨ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਮਾਨੋਂ ਉਨ੍ਹੇਂ ਤ੍ਰੁਪ੍ਤਿ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ. ਇਸਮੇਂ ਮੁਖ੍ਯਤਃ ਵੀਤਰਾਗ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕਾ–ਸ੍ਵਸਮਯਕਾ–ਸ਼ੁਦ੍ਧਮੁਨਿਦਸ਼ਾਕਾ–ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਭਾਵਵਾਹੀ ਮਧੁਰ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਨ ਹੈ, ਤਥਾ ਮੁਨਿਕੋ ਸਰਾਗ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੀ ਦਸ਼ਾਮੇਂ ਆਂਸ਼ਿਕ ਸ਼ੁਦ੍ਧਿਕੇ ਸਾਥ ਸਾਥ ਕੈਸੇ ਸ਼ੁਭ ਭਾਵੋਂਕਾ ਸੁਮੇਲ ਅਵਸ਼੍ਯ ਹੋਤਾ ਹੀ ਹੈ ਉਸਕਾ ਭੀ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਨਿਰ੍ਦੇਸ਼ ਹੈ. ਜਿਨਕੇ ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਵੀਤਰਾਗਤਾਕੀ ਭਾਵਨਾ ਕਾ ਮਂਥਨ ਹੋਤਾ ਰਹਤਾ ਹੈ ਐਸੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾਰ ਔਰ ਟੀਕਾਕਾਰ ਮੁਨੀਂਦ੍ਰੋਂਨੇ ਇਸ ਅਧਿਕਾਰਮੇਂ ਮਾਨੋਂ ਸ਼ਾਂਤ ਵੀਤਰਾਗ ਰਸਕੀ ਸਰਿਤਾ ਪ੍ਰਵਾਹਿਤ ਕੀ ਹੈ. ਧੀਰ ਗਮ੍ਭੀਰ ਗਤਿਸੇ ਬਹਤੀ ਹੁਈ ਉਸ ਸ਼ਾਂਤਰਸਕੀ ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਗਂਗਾਮੇਂ ਸ੍ਨਾਨ ਕਰਨੇਸੇ ਤਤ੍ਤ੍ਵਜਿਜ੍ਞਾਸੁ ਭਾਵੁਕ ਜੀਵ ਸ਼ੀਤਲਤਾਭੀਭੂਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਉਨਕਾ ਹ੍ਰੁਦਯ ਸ਼ਾਂਤ–ਸ਼ਾਂਤ ਹੋਕਰ ਮੁਨਿਯੋਂਕੀ ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵਮੂਲਕ ਸਹਜਸ਼ੁਦ੍ਧ ਉਦਾਸੀਨ ਦਸ਼ਾਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਬਹੁਮਾਨਪੂਰ੍ਵਕ ਨਮਿਤ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਇਸ ਅਧਿਕਾਰ ਪਰ ਮਨਨ ਕਰਨੇਸੇ ਸੁਪਾਤ੍ਰ ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁ ਜੀਵੋਂ ਕੋ ਸਮਝਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਆਸ਼੍ਰਯਸੇ ਸਹਜ ਦਸ਼ਾਕਾ ਅਂਸ਼ ਪ੍ਰਗਟ ਕਿਯੇ ਬਿਨਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਉਪਾਯਕਾ ਅਂਸ਼ ਭੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ.
ਕਾਨਜੀਸ੍ਵਾਮੀ) ਕੋ ਅਪਾਰ ਭਕ੍ਤਿ ਹੈ. ਵੇ ਅਨੇਕੋਂ ਬਾਰ ਕਹਤੇ ਹੈ ਕਿ –‘‘ਸ਼੍ਰੀ ਸਮਯਸਾਰ, ਨਿਯਮਸਾਰ, ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ, ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ ਆਦਿ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਕੀ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਗਾਥਾਮੇਂ ਦਿਵ੍ਯਧ੍ਵਨਿਕਾ ਸਂਦੇਸ਼ ਹੈ. ਇਨ ਗਾਥਾਓਂਮੇਂ ਇਤਨੀ ਅਪਾਰ ਗਹਰਾਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸੇ ਮਾਪਤੇ ਹੁਏ ਅਪਨੀ ਹੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਕਾ ਮਾਪ ਨਿਕਲ ਆਤਾ ਹੈ. ਇਨ ਸਾਰਗਂਭੀਰ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੇ ਰਚਯਿਤਾ ਪਰਮ ਕ੍ਰੁਪਾਲੁ ਅਚਾਰ੍ਯਭਗਵਾਨਕੀ ਕੋਈ ਪਰਮ ਅਲੌਕਿਕ ਸਾਮਰ੍ਥ੍ਯ ਹੈ. ਪਰਮ ਅਦ੍ਭੂਤ ਸਾਤਿਸ਼ਯ ਅਂਤਰ੍ਬਾਹ੍ਯ ਯੋਗੋਂਕੇ ਬਿਨਾ ਇਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੀ ਰਚਨਾ ਸ਼ਕਯ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਇਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੀ ਵਾਣੀ ਤਰਤੇ ਹੁਏ ਪੁਰੁਸ਼ਕੀ ਵਾਣੀ ਹੈ ਐਸਾ ਹਮ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟਜਾਨਤੇ ਹੈਂ. ਇਨਕੀ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਗਾਥਾ ਛਠ੍ਠੇ–ਸਾਤਵੇਂ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਮੇਂ ਝੁਲਨੇਵਾਲੇ ਮਹਾਮੁਨੀਕੇ ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵਮੇਂਸੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਈ ਹੈ. ਇਨ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਕੇ ਰਚਯਿਤਾ ਭਗਵਾਨ ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵ ਮਹਾਵਿਦੇਹਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਵੀਤਰਾਗ ਸ਼੍ਰੀ ਸੀਮਂਧਰਭਗਵਾਨਕੇ ਸਮਵਸਰਣਮੇਂ ਗਯੇ ਥੇ ਔਰ ਵੇ ਵਹਾਁ ਆਠ ਦਿਨ ਤਕ ਰਹੇ ਥੇ ਯਹ ਬਾਤ ਯਥਾਤਥ੍ਯ ਹੈ, ਅਕ੍ਸ਼ਰਸ਼ਃ ਸਤ੍ਯ ਹੈ, ਪ੍ਰਮਾਣਸਿਦ੍ਧ ਹੈ. ਉਨ ਪਰਮੋਪਕਾਰੀ ਆਚਾਰ੍ਯਭਗਵਾਨ ਦ੍ਵਾਰਾ ਰਚੇ ਗਯੇ ਸਮਯਸਾਰਾਦਿ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਂਮੇਂ ਤੀਰ੍ਥਂਕਰਦੇਵਕੀ ਊਁ ਕਾਰਧ੍ਵਨਿਮੇਂਸੇ ਨੀਕਲਾ ਹੁਆ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ.’’
ਇਸ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮੇਂ ਭਗਵਾਨ ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰੁਤ ਗਾਥਾਓਂ ਪਰ ਸਮਯਆਖ੍ਯਾ ਨਾਮਕ ਸਂਸ੍ਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਕੇ ਲੇਖਕ (ਲਗਭਗ ਵਿਕ੍ਰਮ ਸਂਵਤਕੀ ੧੦ ਵੀਂ ਸ਼ਤਾਦ੍ਬੀਮੇਂ ਹੋ ਗਯੇ) ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵ ਹੈ. ਜਿਸ– ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਸ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕੇ ਮੂਲ ਕਰ੍ਤਾ ਅਲੌਕਿਕ ਪੁਰੁਸ਼ ਹੈਂ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਸਕੇ ਟੀਕਾਕਾਰ ਭੀ ਮਹਾਸਮਰ੍ਥ ਆਚਾਰ੍ਯ ਹੈਂ; ਉਨ੍ਹੋਂਨੇ ਸਮਯਸਾਰਕੀ ਤਥਾ ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰਕੀ ਟੀਕਾ ਭੀ ਲਿਖੀ ਹੈ ਔਰ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸਾਰ, ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥਸਿਦ੍ਧਯੁਪਾਯ ਆਦਿ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ ਗ੍ਰਂਥ ਭੀ ਰਚੇ ਹੈਂ. ਉਨਕੀ ਟੀਕਾਓਂ ਜੈਸੀ ਟੀਕਾ ਅਭੀ ਤਕ ਅਨ੍ਯ ਕਿਸੀ ਜੈਨ ਗ੍ਰਂਥਕੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖੀ ਗਯੀ ਹੈ. ਉਨਕੀ ਟੀਕਾਐਂ ਪਢਨੇਵਾਲੇ ਉਨਕੀ ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਰਸਿਕਤਾ, ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵ, ਪ੍ਰਖਰ ਵਿਦ੍ਵਤ੍ਤਾ, ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਰੂਪਕੀ ਨ੍ਯਾਯਸੇ ਸਿਦ੍ਧ ਕਰਨੇਕੀ ਅਸਾਧਾਰਣ ਸ਼ਕ੍ਤਿ, ਜਿਨਸ਼ਾਸਨਕਾ ਸਾਤਿਸ਼ਯ ਅਗਾਧ ਜ੍ਞਾਨ, ਨਿਸ਼੍ਚਯ–ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾ ਸਂਧਿਬਦ੍ਧ ਨਿਰੂਪਣ ਕਰਨੇਕੀ ਵਿਰਲ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਤ੍ਤਮ ਕਾਵ੍ਯਸ਼ਕ੍ਤਿਕੀ ਸਮ੍ਪੂਣਰ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਹੋ ਜਾਤੀ ਹੈ. ਅਤਿ ਸਂਕ੍ਸ਼ੇਪਮੇਂ ਗਂਭੀਰ ਰਹਸ੍ਯ ਭਰ ਦੇਨੇਕੀ ਉਨਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਵਿਦ੍ਵਾਨੋਂਕੋ ਆਸ਼੍ਚਰ੍ਯਚਕਿਤ ਕਰ ਦੇਤੀ ਹੈ. ਉਨਕੀ ਦੈਵੀ ਟੀਕਾਐਂ ਸ਼੍ਰੁਤਕੇਵਲੀਕੇ ਵਚਨ ਸਮਾਨ ਹੈਂ. ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮੂਲ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾਰਨਕੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਅਨੁਭਵ– ਯੁਕ੍ਤਿ ਆਦਿ ਸਮਸ੍ਤ ਸਮ੍ਰੁਦ੍ਧਿਸੇ ਸਮ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੈਂ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਟੀਕਾਕਾਰਕੀ ਟੀਕਾਐਂ ਭੀ ਉਨ–ਉਨ ਸਰ੍ਵ ਸਮ੍ਰੁਦ੍ਧਿਯੋਂਸੇ ਵਿਭੂਸ਼ਿਤ ਹੈਂ. ਸ਼ਾਸਨਮਾਨ੍ਯ ਭਗਵਾਨ ਕੁਦਕੁਨ੍ਦਾਚਾਰ੍ਯਦੇਨੇ ਇਸ ਕਲਿਕਾਲਮੇਂ ਜਗਦ੍ਗੁਰੁ ਤੀਰ੍ਥਂਕਰਦੇਵ ਜੈਸਾ ਕਾਰ੍ਯ ਕਿਯਾ ਹੈ ਔਰ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਂਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਨੇ ਵ–ਮਾਨੋਂ ਵੇ ਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦਭਗਵਾਨਕੇ ਹ੍ਰੁਦਯਮੇਂ ਪ੍ਰਵਿਸ਼੍ਟ ਹੋ ਗਯੇ ਹੋਂ