ਪੂਰ੍ਵਿਕਾਯਾਃ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਸਂਖ੍ਯਾਯਾਃ ਏਕੇਨ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੇਨੈਕਾਕਾਸ਼ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਤਿਵਰ੍ਤਿਤਦ੍ਗਤਿਪਰਿਣਾਮਾਵਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਮਯਪੂਰ੍ਵਿਕਾਯਾ ਕਾਲਸਂਖ੍ਯਾਯਾਃ ਐਕਨ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੇਨ ਪਦ੍ਵਿਵਰ੍ਤਿਜਘਨ੍ਯਵਰ੍ਣਾਦਿਭਾਵਾਵਬੋਧਪੂਰ੍ਵਿਕਾਯਾ ਭਾਵਸਂਖ੍ਯਾਯਾਃ ਪ੍ਰਵਿਭਾਗ– ਕਰਣਾਤ੍ ਪ੍ਰਵਿਭਕ੍ਤਾ ਸਂਖ੍ਯਾਯਾ ਅਪੀਤਿ.. ੮੦..
ਖਂਧਂਤਰਿਦਂ ਦਵ੍ਵਂ ਪਰਮਾਣੁ ਤਂ ਵਿਯਾਣਾਹਿ.. ੮੧..
ਸ੍ਕਂਧਾਂਤਰਿਤਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਪਰਮਾਣੁਂ ਤਂ ਵਿਜਾਨਿਹਿ.. ੮੧..
ਪਰਮਾਣੁਦ੍ਰਵ੍ਯੇ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਰਰੂਪਣਮੇਤਤ੍.
ਸਰ੍ਵਤ੍ਰਾਪਿ ਪਰਮਾਣੌ ਰਸਵਰ੍ਣਗਂਧਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਾਃ ਸਹਭੁਵੋ ਗੁਣਾਃ. ਤੇ ਚ ਕ੍ਰਮਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤੈਸ੍ਤਤ੍ਰ ਸ੍ਵਪਰ੍ਯਾਯੈਰ੍ਵਰ੍ਤਨ੍ਤੇ. ਤਥਾ ਹਿ– ਪਞ੍ਚਾਨਾਂ ਰਸਪਰ੍ਯਾਯਾਣਾਮਨ੍ਯਤਮੇਨੈਕੇਨੈਕਦਾ ਰਸੋ ਵਰ੍ਤਤੇ. -----------------------------------------------------------------------------
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਤਂ ਪਰਮਾਣੁਂ] ਵਹ ਪਰਮਾਣੁ [ਏਕਰਸਵਰ੍ਣਗਂਧ] ਏਕ ਰਸਵਾਲਾ, ਏਕ ਵਰ੍ਣਵਾਲਾ, ਏਕ ਗਂਧਵਾਲਾ ਤਥਾ [ਦ੍ਵਿਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੇ] ਦੋ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਵਾਲਾ ਹੈ, [ਸ਼ਬ੍ਦਕਾਰਣਮ੍] ਸ਼ਬ੍ਦਕਾ ਕਾਰਣ ਹੈ, [ਅਸ਼ਬ੍ਦਮ੍] ਅਸ਼ਬ੍ਦ ਹੈ ਔਰ [ਸ੍ਕਂਧਾਂਤਰਿਤਂ] ਸ੍ਕਨ੍ਧਕੇ ਭੀਤਰ ਹੋ ਤਥਾਪਿ [ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ] [ਪਰਿਪੂਰ੍ਣ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰ] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ ਐਸਾ [ਵਿਜਾਨੀਹਿ] ਜਾਨੋ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਪਰਮਾਣੁਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਗੁਣ–ਪਰ੍ਯਾਯ ਵਰ੍ਤਨੇਕਾ [ਗੁਣ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੋਨੇਕਾ] ਕਥਨ ਹੈ.
ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਪਰਮਾਣੁਮੇਂ ਰਸ–ਵਰ੍ਣ–ਗਂਧ–ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਸਹਭਾਵੀ ਗੁਣ ਹੋਤੇ ਹੈ; ਔਰ ਵੇ ਗੁਣ ਉਸਮੇਂ ਕ੍ਰਮਵਰ੍ਤੀ ਨਿਜ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂ ਸਹਿਤ ਵਰ੍ਤਤੇ ਹੈਂ. ਵਹ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰਃ– ਪਾਁਚ ਰਸਪਰ੍ਯਾਯੋਮੇਂਸੇ ਏਕ ਸਮਯ ਕੋਈ ਏਕ [ਰਸਪਰ੍ਯਾਯ] ਸਹਿਤ ਰਸ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ; ਪਾਁਚ ਵਰ੍ਣਪਰ੍ਯਾਯੋਂਮੇਂਸੇ ਏਕ ਸਮਯ ਕਿਸੀ ਏਕ [ਵਰ੍ਣਪਰ੍ਯਾਯ] ਸਹਿਤ ਵਰ੍ਣ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ ; --------------------------------------------------------------------------
ਤੇ ਸ਼ਬ੍ਦਹੇਤੁ, ਅਸ਼ਬ੍ਦ ਛੇ, ਨੇ ਸ੍ਕਂਧਮਾਂ ਪਣ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਛੇ. ੮੧.
੧੩੦