ਗਤਿਪਰਿਣਾਮਸ੍ਯ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਮ੍. ਕਿਂਤੁ ਸਲਿਲ–ਮਿਵ ਮਤ੍ਸ੍ਯਾਨਾਂ ਜੀਵਪੁਦ੍ਗਲਾਨਾਮਾਸ਼੍ਰਯਕਾਰਣਮਾਤ੍ਰਤ੍ਵੇਨੋਦਾਸੀਨ ਏਵਾਸੌ ਗਤੇਃ ਪ੍ਰਸਰੋ ਭਵਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਯਥਾ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਤਸ੍ਤੁਙ੍ਗੋਸ਼੍ਵਵਾਰਸ੍ਯ ਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਸ੍ਯ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤਾਵਲੋਕ੍ਯਤੇ ਨ ਤਥਾਧਰ੍ਮਃ. ਸ ਖਲੁ ਨਿਸ਼੍ਕ੍ਰਿਯਤ੍ਵਾਤ੍ ਨ ਕਦਾਚਿਦਪਿ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਮੇਵਾਪਦ੍ਯਤੇ. ਕੁਤੋਸ੍ਯ ਸਹਸ੍ਥਾਯਿਤ੍ਵੇਨ ਪਰੇਸ਼ਾਂ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਸ੍ਯ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਮ੍. ਕਿਂ ਤੁ ਪ੍ਰੁਥਿਵੀਵਤ੍ਤੁਰਙ੍ਗਸ੍ਯ ਜੀਵਪੁਦ੍ਗਲਾਨਾਮਾਸ਼੍ਰਯ– ਕਾਰਣਮਾਤ੍ਰਤ੍ਵੇਨੋਦਾਸੀਨ ਏਵਾਸੌ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਸ੍ਥਿਤੇਃ ਪ੍ਰਸਰੋ ਭਵਤੀਤਿ.. ੮੮.. ----------------------------------------------------------------------------- ਹੋਨੇਸੇ ਕਭੀ ਗਤਿਪਰਿਣਾਮਕੋ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ; ਤੋ ਫਿਰ ਉਸੇ [ਪਰਕੇ] ੧ਸਹਕਾਰੀਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਪਰਕੇ ਗਤਿਪਰਿਣਾਮਕਾ ਹੇਤੁਕਤ੍ਰੁਤ੍ਵ ਕਹਾਁਸੇ ਹੋਗਾ? [ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤਾ.] ਕਿਨ੍ਤੁ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਾਨੀ ਮਛਲਿਯੋਂਕਾ [ਗਤਿਪਰਿਣਾਮਮੇਂ] ਮਾਤ੍ਰ ਆਸ਼੍ਰਯਰੂਪ ਕਾਰਣਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਗਤਿਕਾ ਉਦਾਸੀਨ ਹੀ ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਹੈੇ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਧਰ੍ਮ ਜੀਵ–ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੀ [ਗਤਿਪਰਿਣਾਮਮੇਂ] ਮਾਤ੍ਰ ਆਸ਼੍ਰਯਰੂਪ ਕਾਰਣਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਗਤਿਕਾ ਉਦਾਸੀਨ ਹੀ ਪ੍ਰਸਾਰਕ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਗਤਿਪ੍ਰਸਾਰਕਾ ਉਦਾਸੀਨ ਹੀ ਨਿਮਿਤ੍ਤ] ਹੈ.
ਔਰ [ਅਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮੇਂ ਭੀ ਐਸਾ ਹੈ ਕਿ] – ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਤ ਅਸ਼੍ਵ ਸਵਾਰਕੇ [ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ] ਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਕਾ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਧਰ੍ਮ [ਜੀਵ– ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੇ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ ਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਕਾ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤਾ] ਨਹੀ ਹੈ. ਵਹ [ਅਧਰ੍ਮ] ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਨਿਸ਼੍ਕ੍ਰਿਯ ਹੋਨੇਸੇ ਕਭੀ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ ਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਕੋ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ; ਤੋ ਫਿਰ ਉਸੇ [ਪਰਕੇ] ੨ਸਹਸ੍ਥਾਯੀਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ ਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਕਾ ਹੇਤੁਕਤ੍ਰੁਤ੍ਵ ਕਹਾਁਸੇ ਹੋਗਾ? [ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤਾ.] ਕਿਨ੍ਤੁ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪ੍ਰੁਥ੍ਵੀ ਅਸ਼੍ਵਕੋ [ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ ਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਮੇਂ] ਮਾਤ੍ਰ ਆਸ਼੍ਰਯਰੂਪ ਕਾਰਣਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ ਸ੍ਥਿਤਿਕੀ ਉਦਾਸੀਨ ਹੀ ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਧਰ੍ਮ ਜੀਵ–ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੋ [ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ ਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਮੇਂ] ਮਾਤ੍ਰ ਆਸ਼੍ਰਯਰੂਪ ਕਾਰਣਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ ਸ੍ਥਿਤਿਕਾ ਉਦਾਸੀਨ ਹੀ ਪ੍ਰਸਾਰਕ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ–ਸ੍ਥਿਤਿਪ੍ਰਸਾਰਕਾ ਉਦਾਸੀਨ ਹੀ ਨਿਮਿਤ੍ਤ] ਹੈ.. ੮੮.. --------------------------------------------------------------------------
ਸ੍ਥਿਤਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇ ਵਾਲੇ ਜੀਵ–ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੇ ਸਾਥ ਸ੍ਥਿਤਿ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ, ਪਹਲੇਹੀ ਸ੍ਥਿਤ ਹੈੇ; ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਹ
ਸਹਸ੍ਥਾਯੀ ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਜੀਵ–ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੇ ਗਤਿਪੂਰ੍ਵਕ ਸ੍ਥਿਤਿਪਰਿਣਾਮਕਾ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ.]
੧੪੦
੧. ਸਹਕਾਰੀ=ਸਾਥਮੇਂ ਕਾਰ੍ਯ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਾਥਮੇਂ ਗਤਿ ਕਰਨੇਵਾਲਾ. ਧ੍ਵਜਾਕੇ ਸਾਥ ਪਵਨ ਭੀ ਗਤਿ ਕਰਤਾ ਹੈ
ਇਸਲਿਯੇ ਯਹਾਁ ਪਵਨਕੋ [ਧ੍ਵਜਾਕੇ] ਸਹਕਾਰੀਕੇ ਰੂਪਮੇਂ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤਾ ਕਹਾ ਹੈ; ਔਰ ਜੀਵ–ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੇ ਸਾਥ ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯ
ਗਮਨ ਨ ਕਰਕੇ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਹਕਾਰੀ ਨ ਬਨਕਰ], ਮਾਤ੍ਰ ਉਨ੍ਹੇੇਂ [ਗਤਿਮੇਂ] ਆਸ਼੍ਰਯਰੂਪ ਕਾਰਣ ਬਨਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ
ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕੋ ਉਦਾਸੀਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਕਹਾ ਹੈ. ਪਵਨਕੋ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤਾ ਕਹਾ ਉਸਕਾ ਯਹ ਅਰ੍ਥ ਕਭੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਨਾ ਕਿ
ਪਵਨ ਧ੍ਵਜਾਓਂਕੋ ਗਤਿਪਰਿਣਾਮ ਕਰਾਤਾ ਹੋਗਾ. ਉਦਾਸੀਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੋ ਯਾ ਹੇਤੁਕਰ੍ਤਾ ਹੋ– ਦੋਨੋਂ ਪਰਮੇਂ ਅਕਿਂਚਿਤ੍ਕਰ ਹੈਂ.
ਉਨਮੇਂ ਮਾਤ੍ਰ ਉਪਰੋਕ੍ਤਾਨੁਸਾਰ ਹੀ ਅਨ੍ਤਰ ਹੈ. ਅਬ ਅਗਲੀ ਗਾਥਾਕੀ ਟੀਕਾਮੇਂ ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਕਹੇਂਗੇ ਕਿ ‘ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ
ਸਮਸ੍ਤ ਗਤਿਸ੍ਥਿਤਿਮਾਨ ਪਦਾਰ੍ਥ ਅਪਨੇ ਪਰਿਣਾਮੋਂਸੇ ਹੀ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਗਤਿਸ੍ਥਿਤਿ ਕਰਤੇ ਹੈ.’ਇਸਲਿਯੇ ਧ੍ਵਜਾ, ਸਵਾਰ
ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਸਬ, ਅਪਨੇ ਪਰਿਣਾਮੋਂਸੇ ਹੀ ਗਤਿਸ੍ਥਿਤਿ ਕਰਤੇ ਹੈ, ਉਸਮੇਂ ਧਰ੍ਮ ਤਥਾ ਪਵਨ, ਔਰ ਅਧਰ੍ਮ ਤਥਾ ਅਸ਼੍ਵ
ਅਵਿਸ਼ੇਸ਼ਰੂਪਸੇ ਅਕਿਂਚਿਤ੍ਕਰ ਹੈਂ ਐਸਾ ਨਿਰ੍ਣਯ ਕਰਨਾ.]
੨. ਸਹਸ੍ਥਾਯੀ=ਸਾਥਮੇਂ ਸ੍ਥਿਤਿ [ਸ੍ਥਿਰਤਾ] ਕਰਨੇਵਾਲਾ. [ਅਸ਼੍ਵ ਸਵਾਰਕੇ ਸਾਥ ਸ੍ਥਿਤਿ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਯਹਾਁ