੧੫੨
ਇਹ ਹਿ ਜੀਵੈਃ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਨਰਸਨਧ੍ਰਾਣਚਕ੍ਸ਼ੁਰ੍ਭਿਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੈਸ੍ਤਦ੍ਵਿਸ਼ਯਭੂਤਾਃ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਰਸਗਂਧਵਰ੍ਣਸ੍ਵਭਾਵਾ ਅਰ੍ਥਾ ਗ੍ਰੁਹ੍ਯਂਤੇ.ਃ. ਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਣ ਤੁ ਤ ਏਵ ਤਦ੍ਵਿਸ਼ਯਹੇਤੁਭੂਤਸ਼ਬ੍ਦਾਕਾਰਪਰਿਣਤਾ ਗ੍ਰੁਹ੍ਯਂਤੇ. ਤੇ ਕਦਾਚਿਤ੍ਸ੍ਥੂਲ– ਸ੍ਕਂਧਤ੍ਵਮਾਪਨ੍ਨਾਃ ਕਦਾਚਿਤ੍ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਤ੍ਵਮਾਪਨ੍ਨਾਃ ਕਦਾਚਿਤ੍ਪਰਮਾਣੁਤ੍ਵਮਾਪਨ੍ਨਾਃ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਗ੍ਰਹਣਯੋਗ੍ਯਤਾਸਦ੍ਭਾਵਾਦ੍ ਗ੍ਰੁਹ੍ਯਮਾਣਾ ਅਗ੍ਰੁਹ੍ਯਮਾਣਾ ਵਾ ਮੂਰ੍ਤਾ ਇਤ੍ਯੁਚ੍ਯਂਤੇ. ਸ਼ੇਸ਼ਮਿਤਰਤ੍ ਸਮਸ੍ਤਮਪ੍ਯਰ੍ਥਜਾਤਂ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਰਸ– ਗਂਧਵਰ੍ਣਾਭਾਵਸ੍ਵਭਾਵਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਗ੍ਰਹਣਯੋਗ੍ਯਤਾਯਾ ਅਭਾਵਾਦਮੂਰ੍ਤਮਿਤ੍ਯੁਚ੍ਯਤੇ. ਚਿਤ੍ਤਗ੍ਰਹਣਯੋਗ੍ਯਤਾਸਦ੍ਭਾਵ– ਭਾਗ੍ਭਵਤਿ ਤਦੁਭਯਮਪਿ, ਚਿਤਂ, ਹ੍ਯਨਿਯਤਵਿਸ਼ਯਮਪ੍ਰਾਪ੍ਯਕਾਰਿ ਮਤਿਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨਸਾਧਨੀਭੂਤਂ ਮੂਰ੍ਤਮਮੂਰ੍ਤਂ ਚ ਸਮਾਦਦਾਤੀਤਿ.. ੯੯..
-----------------------------------------------------------------------------
ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਮੂਰ੍ਤ ਔਰ ਅਮੂਰ੍ਤਕੇ ਲਕ੍ਸ਼ਣਕਾ ਕਥਨ ਹੈ.
ਇਸ ਲੋਕਮੇਂ ਜੀਵੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਨੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, ਰਸਨੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, ਧ੍ਰਾਣੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਔਰ ਚਕ੍ਸ਼ੁਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਨਕੇ [–ਉਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਂਕੇ] ਵਿਸ਼ਯਭੂਤ, ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼–ਰਸ–ਗਂਧ–ਵਰ੍ਣਸ੍ਵਭਾਵਵਾਲੇ ਪਦਾਰ੍ਥ [–ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼, ਰਸ, ਗਂਧ ਔਰ ਵਰ੍ਣ ਜਿਨਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਐਸੇ ਪਦਾਰ੍ਥ] ਗ੍ਰਹਣ ਹੋਤੇ ਹੈਂ [–ਜ੍ਞਾਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ]; ਔਰ ਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਦ੍ਵਾਰਾ ਵਹੀ ਪਦਾਰ੍ਥ ਉਸਕੇ [ਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰੈਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੇ] ੧ਵਿਸ਼ਯਹੇਤੁਭੂਤ ਸ਼ਬ੍ਦਾਕਾਰ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੁਏ ਗ੍ਰਹਣ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਵੇ [ਵੇ ਪਦਾਰ੍ਥ], ਕਦਾਚਿਤ੍ ਸ੍ਥੂਲਸ੍ਕਨ੍ਧਪਨੇਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੁਏ, ਕਦਾਚਿਤ੍ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਤ੍ਵਕੋ [ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਸ੍ਕਂਧਪਨੇਕੋ] ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੁਏ ਔਰ ਕਦਾਚਿਤ੍ ਪਰਮਾਣੁਪਨੇਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੁਏ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਗ੍ਰਹਣ ਹੋਤੇ ਹੋਂ ਯਾ ਨ ਹੋਤੇ ਹੋਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਗ੍ਰਹਣ ਹੋਨੇਕੀ ਯੋਗ੍ਯਤਾਕਾ [ਸਦੈਵ] ਸਦ੍ਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਮੂਰ੍ਤ’ ਕਹਲਾਤੇ ਹੈਂ.
ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼–ਰਸ–ਗਂਧ–ਵਰ੍ਣਕਾ ਅਭਾਵ ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਐਸਾ ਸ਼ੇਸ਼ ਅਨ੍ਯ ਸਮਸ੍ਤ ਪਦਾਰ੍ਥਸਮੂਹ ਇੀਨਦ੍ਰਯੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਗ੍ਰਹਣ ਹੋਨੇਕੀ ਯੋਗ੍ਯਤਾਕੇ ਅਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ‘ਅਮੂਰ੍ਤ’ ਕਹਲਾਤਾ ਹੈ.
ਵੇ ਦੋਨੋਂ [–ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ ਦੋਨੋਂ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਪਦਾਰ੍ਥ] ਚਿਤ੍ਤ ਦ੍ਵਾਰਾ ਗ੍ਰਹਣ ਹੋਨੇਕੀ ਯੋਗ੍ਯਤਾਕੇ ਸਦ੍ਭਾਵਵਾਲੇ ਹੈਂ; ਚਿਤ੍ਤ– ਜੋ ਕਿ ੨ ਅਨਿਯਤ ਵਿਸ਼ਯਵਾਲਾ, ੩ਅਜ੍ਜਾਪ੍ਯਕਾਰੀ ਔਰ ਮਤਿਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨਕੇ ਸਾਧਨਭੂਤ [–ਮਤਿਜ੍ਞਾਨ ਤਥਾ ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ] ਹੈ ਵਹ–ਮੂਰ੍ਤ ਤਥਾ ਅਮੂਰ੍ਤਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਤਾ ਹੈ [–ਜਾਨਤਾ ਹੈ].. ੯੯..
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਚੂਲਿਕਾ ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੁਈ. -------------------------------------------------------------------------- ੪. ਉਨ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼–ਰਸ–ਗਂਧ–ਵਰ੍ਣਸਵਭਾਵਵਾਲੇ ਪਦਾਰ੍ਥੋਹਕੋ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੋ] ਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰੈਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕੇ ਵਿਸ਼ਯ ਹੋਨੇਮੇਂ ਹੇਤੁਭੂਤ
ਹੈਂ.
੫. ਅਨਿਯਤ=ਅਨਿਸ਼੍ਚਿਤ. [ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਾਁਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਮੇਂਸੇ ਪ੍ਰਤਯੇਕ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਾ ਵਿਸ਼ਯ ਨਿਯਤ ਹੈ ਉਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਨਕਾ
੬. ਅਜ੍ਜਾਪ੍ਯਕਾਰੀ=ਜ੍ਞੇਯ ਵਿਸ਼ਯੋਂਕਾ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਕਿਯੇ ਬਿਨਾ ਕਾਰ੍ਯ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਯਜਾਨਨੇਵਾਲਾ. [ਮਨ ਔਰ ਚਕ੍ਸ਼ੁ ਅਜ੍ਜਾਪ੍ਯਕਾਰੀ