Panchastikay Sangrah-Hindi (Punjabi transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 20 of 293

 

background image
ਪ੍ਰਸ਼੍ਨਃ– [੧] ਵ੍ਯਵਹਾਰਕੇ ਬਿਨਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ – ਵਹ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ? ਤਥਾ [੨]
ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਕੋ ਅਂਗੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ – ਵਹ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ?
ਉਤ੍ਤਰਃ– [੧] ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਸੇ ਤੋ ਆਤ੍ਮਾ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ ਭਿਨ੍ਨ, ਸ੍ਵਭਾਵੋਂਸੇ ਅਭਿਨ੍ਨ ਸ੍ਵਯਂਸਿਦ੍ਧ ਵਸ੍ਤੁ ਹੈ. ਉਸੇ
ਜੋ ਨ ਪਹਿਚਾਨੇੇ, ਉਨਸੇੇ ਐਸਾ ਹੀ ਕਹਤੇ ਰਹੇ ਤੋ ਵੇ ਨਹੀਂ ਸਮਝੇਂਗੇ. ਇਸਲਿਯੇ ਉਨ੍ਹੇਂ ਸਮਝਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ
ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੀ ਸਾਪੇਕ੍ਸ਼ਤਾ ਦ੍ਵਾਰਾ ਨਰ–ਨਾਰਕ–ਪ੍ਰੁਥ੍ਵੀਕਾਯਾਦਿਰੂਪ ਜੀਵਕੇ ਭੇਦ ਕਿਯੇ,
ਤਬ ‘ਮਨੁਸ਼੍ਯ ਜੀਵ ਹੈ,’ ਨਾਰਕੀ ਜੀਵ ਹੈ’ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ ਉਨ੍ਹੇਂ ਜੀਵਕੀ ਪਹਿਚਾਨ ਹੁਈ; ਅਥਵਾ ਅਭੇਦ
ਵਸ੍ਤੁਮੇਂ ਭੇਦ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਕਰਕੇ ਜ੍ਞਾਨ–ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਰੂਪ ਜੀਵਕੇ ਭੇਦ ਕਿਯੇ, ਤਬ ‘ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਜੀਵ ਹੈ,’
‘ਦੇਖਨੇਵਾਲਾ ਜੀਵ ਹੈ’ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ ਉਨ੍ਹੇਂਂ ਜੀਵਕੀ ਪਹਿਚਾਨ ਹੁਈ. ਔਰ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਤੋ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵ
ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ; ਕਿਨ੍ਤੁ ਉਸੇ ਜੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤੇ, ਉਨਸੇੇ ਐਸਾ ਹੀ ਕਹਤੇ ਰਹੇਂ ਤੋ ਵੇ ਨਹੀਂ ਸਮਝੇਂਗੇ ; ਇਸਲਿਯੇ
ਉਨ੍ਹੇਂ ਸਮਝਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ, ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸੇ ਤਤ੍ਤ੍ਵਾਰ੍ਥਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਜ੍ਞਾਨਪੂਰ੍ਵਕ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਮਿਟਾਨੇਕੀ ਸਾਪੇਕ੍ਸ਼ਤਾ
ਦ੍ਵਾਰਾ ਵ੍ਰਤ–ਸ਼ੀਲ–ਸਂਯਮਾਦਿਰੂਪ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯੇ, ਤਬ ਉਨ੍ਹੇਂ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵਕੀ ਪਹਿਚਾਨ ਹੁਈ.
ਇਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਅਨ੍ਯਤ੍ਰ ਭੀ ਵ੍ਯਵਹਾਰ ਬਿਨਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਨ ਹੋਨਾ ਸਮਝਨਾ.
[੨] ਯਹਾਁ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਨਰ–ਨਾਰਕਾਦਿ ਪਰ੍ਯਾਯਕੋ ਹੀ ਜੀਵ ਕਹਾ. ਇਸਲਿਯੇ ਕਹੀਂ ਉਸ ਪਰ੍ਯਾਯਕੋ ਹੀ
ਜੀਵ ਨ ਮਾਨ ਲੇਨਾ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਤੋ ਜੀਵ–ਪੁਦ੍ਗਲਕੇ ਸਂਯੋਗਰੂਪ ਹੈ. ਵਹਾਁ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪ੍ਰਥਕ ਹੈ;
ਉਸੀਕੋ ਜੀਵ ਮਾਨਨਾ. ਜੀਵਕੇ ਸਂਯੋਗਸੇ ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕਕੋ ਭੀ ਜੀਵ ਕਹਾ ਵਹ ਕਥਨਮਾਤ੍ਰ ਹੀ ਹੈ. ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ
ਸ਼ਰੀਰਾਦਿਕ ਜੀਵ ਨਹੀਂ ਹੋਤੇ. ਐਸਾ ਹੀ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ. ਡੂਸਰਭ, ਅਭੇਦ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਜ੍ਞਾਨ–ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਦਿ ਭੇਦ
ਕਿਯੇ ਇਸਲਿਯੇ ਕਹੀਂ ਉਨ੍ਹੇਂ ਭੇਦਰੂਪ ਹੀ ਨ ਮਾਨ ਲੇਨਾ; ਭੇਦ ਤੋ ਸਮਝਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਹੈ. ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਆਤ੍ਮਾ
ਅਭੇਦ ਹੀ ਹੈ; ਉਸੀਕੋ ਜੀਵਵਸ੍ਤੁ ਮਾਨਨਾ. ਸਂਜ੍ਞਾ–ਸਂਖ੍ਯਾਦਿ ਭੇਦ ਕਹੇ ਵੇ ਕਥਨਮਾਤ੍ਰ ਹੀ ਹੈ ; ਪਰਮਾਥਸੇ ਵੇ
ਪ੍ਰੁਥਕ– ਪ੍ਰੁਥਕ ਨਹੀਂ ਹੈਂ. ਐਸਾ ਹੀ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ. ਪੁਨਸ਼੍ਚ, ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਮਿਟਾਨੇਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਵ੍ਰਤ–
ਸ਼ੀਲ–ਸਂਯਮਾਦਿਕਕੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਕਹਾ ਇਸਲਿਯੇ ਕਹੀਂ ਉਨ੍ਹੀਂਕੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਨ ਮਾਨ ਲੇਨਾ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ
ਗ੍ਰਹਣ–ਤ੍ਯਾਗ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਹੋ ਤੋ ਆਤ੍ਮਾ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਕਰ੍ਤਾ–ਹਰ੍ਤਾ ਹੋ ਜਾਯੇ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਕੋਈ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਕਿਸੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ
ਆਧੀਨ ਨਹੀਂ ਹੈਂ. ਆਤ੍ਮਾ ਤੋ ਅਪਨੇ ਭਾਵ ਜੋ ਰਾਗਾਦਿਕ ਹੈ ਉਨ੍ਹੇਂ ਛੋੜਕਰ ਵੀਤਰਾਗੀ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ
ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਵੀਤਰਾਗਭਾਵ ਹੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਹੈ. ਵੀਤਰਾਗਭਾਵੋਂਕੋ ਔਰ ਵ੍ਰਤਾਦਿਕਕੋ ਕਦਾਚਿਤ੍ ਕਾਰ੍ਯਕਾਰਣਪਨਾ ਹੈ
ਇਸਲਿਯੇ ਵ੍ਰਤਾਦਿਕਕੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਕਹਾ ਕਿਨ੍ਤੁ ਵਹ ਕਥਨਮਾਤ੍ਰ ਹੀ ਹੈ. ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ ਬਾਹ੍ਯਕ੍ਰਿਯਾ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗ ਨਹੀਂ
ਹੈ. ਐਸਾ ਹੀ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ. ਇਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ, ਅਨ੍ਯਤ੍ਰ ਭੀ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਕੋ ਅਂਗੀਕਾਰ ਨ ਕਰਨੇਕਾ ਸਮਝ
ਲੇਨਾ.