ਅਭਿਗਚ੍ਛਦੁ ਅਜ੍ਜੀਵਂ ਣਾਣਂਤਰਿਦੇਹਿਂ ਲਿਂਗੇਹਿਂ.. ੧੨੩..
ਅਭਿਗਚ੍ਛਤ੍ਵਜੀਵਂ ਜ੍ਞਾਨਾਂਤਰਿਤੈਰ੍ਲਿਙ੍ਗੈਃ.. ੧੨੩..
ਜੀਵਾਜੀਵਵ੍ਯਾਖਯੋਪਸਂਹਾਰੋਪਕ੍ਸ਼ੇਪਸੂਚਨੇਯਮ੍. -----------------------------------------------------------------------------
ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– ਸ਼ਰੀਰ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, ਮਨ, ਕਰ੍ਮ ਆਦਿ ਪੁਦ੍ਗਲ ਯਾ ਅਨ੍ਯ ਕੋਈ ਅਚੇਤਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਕਦਾਪਿ ਜਾਨਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਦੇਖਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸੁਖਕੀ ਇਚ੍ਛਾ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ, ਦੁਃਖਸੇ ਡਰਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਿਤ–ਅਹਿਤਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ ਯਾ ਉਨਕੇ ਫਲਕੋ ਨਹੀਂ ਭੋਗਤੇ; ਇਸਲਿਯੇ ਜੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਔਰ ਦੇਖਤਾ ਹੈ, ਸੁਖਕੀ ਇਚ੍ਛਾ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਦੁਃਖਸੇ ਭਯਭੀਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਸ਼ੁਭ–ਅਸ਼ੁਭ ਭਾਵੋਂਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ ਔਰ ਉਨਕੇ ਫਲਕੋ ਭੋਗਤਾ ਹੈ, ਵਹ, ਅਚੇਤਨ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਸਾਥ ਰਹਨੇ ਪਰ ਭੀ ਸਰ੍ਵ ਅਚੇਤਨ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾਓਂਸੇ ਬਿਲਕੁਲ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਪ੍ਰਕਾਰਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾਏਁ ਕਰਨੇਵਾਲਾ, ਏਕ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਪਦਾਰ੍ਥ ਹੈ. ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਜੀਵ ਨਾਮਕਾ ਚੈਤਨ੍ਯਸ੍ਵਭਾਵੀ ਪਦਾਰ੍ਥਵਿਸ਼ੇਸ਼–ਕਿ ਜਿਸਕਾ ਜ੍ਞਾਨੀ ਸ੍ਵਯਂ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਵਹ–ਅਪਨੀ ਅਸਾਧਾਰਣ ਕ੍ਰਿਯਾਓਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਅਨੁਮੇਯ ਭੀ ਹੈ.. ੧੨੨..
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਏਵਮ੍] ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ [ਅਨ੍ਯੈਃ ਅਪਿ ਬਹੁਕੈਃ ਪਰ੍ਯਾਯੈਃ] ਅਨ੍ਯ ਭੀ ਬਹੁਤ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਂ ਦ੍ਵਾਰਾ [ਜੀਵਮ੍ ਅਭਿਗਮ੍ਯ] ਜੀਵਕੋ ਜਾਨਕਰ [ਜ੍ਞਾਨਾਂਤਰਿਤੈਃ ਲਿਙ੍ਗੈਃ] ਜ੍ਞਾਨਸੇ ਅਨ੍ਯ ਐਸੇ [ਜੜ] ਲਿਂਗੋਂਂ ਦ੍ਵਾਰਾ [ਅਜੀਵਮ੍ ਅਭਿਗਚ੍ਛਤੁ] ਅਜੀਵ ਜਾਨੋ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਜੀਵ–ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਕੇ ਉਪਸਂਹਾਰਕੀ ਔਰ ਅਜੀਵ–ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਕੇ ਪ੍ਰਾਰਮ੍ਭਕੀ ਸੂਚਨਾ ਹੈ. --------------------------------------------------------------------------
੧੮੨