ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪੂਰ੍ਵਕ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪ੍ਰਪਂਚਵਰ੍ਣਨ
ਇਹ ਹਿ ਸ੍ਵਭਾਵਪ੍ਰਾਤਿਕੂਲ੍ਯਾਭਾਵਹੇਤੁਕਂ ਸੌਖ੍ਯਮ੍. ਆਤ੍ਮਨੋ ਹਿ ਦ੍ਰਸ਼ਿ–ਜ੍ਞਪ੍ਤੀ ਸ੍ਵਭਾਵਃ. ਤਯੋਰ੍ਵਿਸ਼ਯਪ੍ਰਤਿਬਨ੍ਧਃ ਪ੍ਰਾਤਿਕੂਲ੍ਯਮ੍. ਮੋਕ੍ਸ਼ੇ ਖਲ੍ਵਾਤ੍ਮਨਃ ਸਰ੍ਵਂ ਵਿਜਾਨਤਃ ਪਸ਼੍ਯਤਸ਼੍ਚ ਤਦਭਾਵਃ. ਤਤਸ੍ਤਦ੍ਧੇਤੁਕਸ੍ਯਾਨਾਕੁਲਤ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਸ੍ਯ ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੁਖਸ੍ਯ ਮੋਕ੍ਸ਼ੇਨੁਭੂਤਿਰਚਲਿਤਾਸ੍ਤਿ. ਇਤ੍ਯੇਤਦ੍ਭਵ੍ਯ ਏਵ ਭਾਵਤੋ ਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਤਤਃ ਸ ਏਵ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਾਰ੍ਹਃ. ਨੈਤਦਭਵ੍ਯਃ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਤ੍ਤੇ, ਤਤਃ ਸ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਾਨਰ੍ਹ ਏਵੇਤਿ. ਅਤਃ ਕਤਿਪਯੇ ਏਵ ਸਂਸਾਰਿਣੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਾਰ੍ਹਾ ਨ ਸਰ੍ਵ ਏਵੇਤਿ.. ੧੬੩.. -----------------------------------------------------------------------------
ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਸੌਖ੍ਯਕਾ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾਕਾ ਅਭਾਵ ਹੈ. ਆਤ੍ਮਾਕਾ ‘ਸ੍ਵਭਾਵ’ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ
ਦ੍ਰਸ਼ਿ–ਜ੍ਞਪ੍ਤਿ [ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨ] ਹੈ. ਉਨ ਦੋਨੋਂਕੋ ਵਿਸ਼ਯਪ੍ਰਤਿਬਨ੍ਧ ਹੋਨਾ ਸੋ ‘ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾ’ ਹੈ. ਮੋਕ੍ਸ਼ਮੇਂ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਆਤ੍ਮਾ ਸਰ੍ਵਕੋ ਜਾਨਤਾ ਔਰ ਦੇਖਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ਉਸਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋਤਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮੇਂ ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋਤਾ ਹੈ]. ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਕਾ ਅਭਾਵ ਜਿਸਕਾ ਕਾਰਣ ਹੈ ਐਸੇ
ਅਨਾਕੁਲਤਾਲਕ੍ਸ਼ਣਵਾਲੇ ਪਰਮਾਰ੍ਥ–ਸੁਖਕੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮੇਂ ਅਚਲਿਤ ਅਨੁਭੂਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ. –ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭਵ੍ਯ ਜੀਵ ਹੀ ਭਾਵਸੇ ਜਾਨਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਵਹੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੈ; ਅਭਵ੍ਯ ਜੀਵ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ, ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਅਯੋਗ੍ਯ ਹੀ ਹੈ.
ਇਸਸੇ [ਐਸਾ ਕਹਾ ਕਿ] ਕਤਿਪਯ ਹੀ ਸਂਸਾਰੀ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੈਂ, ਸਰ੍ਵ ਨਹੀਂ.. ੧੬੩..
-------------------------------------------------------------------------
੪
੫
੧. ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾ = ਵਿਰੁਦ੍ਧਤਾ; ਵਿਪਰੀਤਤਾ; ਊਲਟਾਪਨ.
੨. ਵਿਸ਼ਯਪ੍ਰਤਿਬਨ੍ਧ = ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਰੁਕਾਵਟ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਮਰ੍ਯਾਦਿਤਪਨਾ. [ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਵਿਸ਼ਯਮੇਂ ਮਰ੍ਯਾਦਿਤਪਨਾ ਹੋਨਾ ਵਹ ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾ ਹੈ.]
੩. ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਸੁਖਕਾ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਤਾਕਾ ਅਭਾਵ ਹੈ.
੪. ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਸੁਖਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਅਥਵਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਅਨਾਕੁਲਤਾ ਹੈ.
੫. ਸ਼੍ਰੀ ਜਯਸੇਨਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕ੍ਰੁਤ ਟੀਕਾਮੇਂ ਕਹਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਉਸ ਅਨਨ੍ਤ ਸੁਖਕੋ ਭਵ੍ਯ ਜੀਵ ਜਾਨਤੇ ਹੈ, ਉਪਾਦੇਯਰੂਪਸੇ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਤੇ ਹੈਂ ਔਰ ਅਪਨੇ–ਅਪਨੇ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਾਨੁਸਾਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤੇ ਹੈਂ.’