੨੫੨
] ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ
[ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦ
ਦ੍ਵਿਵਿਧਂ ਕਿਲ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਮ੍–ਸੂਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਂ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਞ੍ਚੇਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਸੂਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਂ ਪ੍ਰਤਿਸੂਤ੍ਰਮੇਵ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਿਤਮ੍.
ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਂ ਤ੍ਵਿਦਂ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦ੍ਯਤੇ. ਅਸ੍ਯ ਖਲੁ ਪਾਰਮੇਸ਼੍ਵਰਸ੍ਯ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਸ੍ਯ, ਸਕਲਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ–
ਸਾਰਭੂਤਮੋਕ੍ਸ਼ਤਤ੍ਤ੍ਵਪ੍ਰਤਿਪਤ੍ਤਿਹੇਤੋਃ ਪਞ੍ਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਵਰੂਪਪ੍ਰਤਿਪਾਦਨੇਨੋਪਦਰ੍ਸ਼ਿਤਸਮਸ੍ਤਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵ–
ਭਾਵਸ੍ਯ, ਨਵਪਦਾਰ੍ਥਪ੍ਰਪਞ੍ਚਸੂਚਨਾਵਿਸ਼੍ਕ੍ਰੁਤਬਨ੍ਧਮੋਕ੍ਸ਼ਸਂਬਨ੍ਧਿਬਨ੍ਧਮੋਕ੍ਸ਼ਾਯਤਨਬਨ੍ਧਮੋਕ੍ਸ਼ਵਿਕਲ੍ਪਸ੍ਯ, ਸਮ੍ਯਗਾ–
ਵੇਦਿਤਨਿਸ਼੍ਚਯਵ੍ਯਵਹਾਰਰੂਪਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਸ੍ਯ, ਸਾਕ੍ਸ਼ਨ੍ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾਰਣਭੂਤਪਰਮਵੀਤਰਾਗਤ੍ਵਵਿਸ਼੍ਰਾਨ੍ਤਸਮਸ੍ਤਹ੍ਰੁਦਯਸ੍ਯ,
ਪਰਮਾਰ੍ਥਤੋ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਵਮੇਵ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਮਿਤਿ. ਤਦਿਦਂ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਵਂ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਿਸ਼੍ਚਯਾਵਿਰੋਧੇਨੈਵਾਨੁਗਮ੍ਯਮਾਨਂ
ਭਵਤਿ ਸਮੀਹਿਤਸਿਦ੍ਧਯੇ
ਸਰ੍ਵ
ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਸ੍ਵਰੂਪਕੇ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਨ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸਮਸ੍ਤ ਵਸ੍ਤੁਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯਾ ਗਯਾ ਹੈ, ਨਵ ਪਦਾਰ੍ਥਕੇ ਵਿਸ੍ਤ੍ਰੁਤ
ਕਥਨ ਦ੍ਵਾਰਾ ਜਿਸਮੇਂ ਬਨ੍ਧ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ [ਸ੍ਵਾਮੀ], ਬਨ੍ਧ–ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਆਯਤਨ [ਸ੍ਥਾਨ] ਔਰ ਬਨ੍ਧ–
ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਵਿਕਲ੍ਪ [ਭੇਦ] ਪ੍ਰਗਟ ਕਿਏ ਗਏ ਹੈਂ, ਨਿਸ਼੍ਚਯ–ਵ੍ਯਵਹਾਰਰੂਪ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਕਾ ਜਿਸਮੇਂ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਨਿਰੂਪਣ
ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ ਤਥਾ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਤ੍ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਕਾਰਣਭੂਤ ਪਰਮਵੀਤਰਾਗਪਨੇਮੇਂ ਜਿਸਕਾ ਸਮਸ੍ਤ ਹ੍ਰੁਦਯ ਸ੍ਥਿਤ ਹੈ–ਐਸੇ
ਇਸ ਸਚਮੁਚ ੩ਪਾਰਮੇਸ਼੍ਵਰ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾ, ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ ਵੀਤਰਾਗਪਨਾ ਹੀ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਹੈ.
ਸੋ ਇਸ ਵੀਤਰਾਗਪਨੇਕਾ ਵ੍ਯਵਹਾਰ–ਨਿਸ਼੍ਚਯਕੇ ਵਿਰੋਧ ਦ੍ਵਾਰਾ ਹੀ ਅਨੁਸਰਣ ਕਿਯਾ ਜਾਏ ਤੋ ਇਸ਼੍ਟਸਿਦ੍ਧਿ
ਹੋਤੀ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਅਨ੍ਯਥਾ ਨਹੀਂ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵ੍ਯਵਹਾਰ ਔਰ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕੀ ਸੁਸਂਗਤਤਾ ਰਹੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ
ਵੀਤਰਾਗਪਨੇਕਾ ਅਨੁਸਰਣ ਕਿਯਾ ਜਾਏ ਤਭੀ ਇਚ੍ਛਿਤਕੀ ਸਿਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ ਹੈ,
੨. ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ = ਪੁਰੁਸ਼–ਅਰ੍ਥ; ਪੁਰੁਸ਼–ਪ੍ਰਯੋਜਨ. [ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥਕੇ ਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਕਿਏ ਜਾਤੇ ਹੈਂਃ ਧਰ੍ਮ, ਅਰ੍ਥ, ਕਾਮ ਔਰ ਮੋਕ੍ਸ਼;
ਪਰਨ੍ਤੁ ਸਰ੍ਵ ਪੁਰੁਸ਼–ਅਰ੍ਥੋਂਮੇਂ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਹੀ ਸਾਰਭੂਤ [ਤਾਤ੍ਤ੍ਵਿਕ] ਪੁਰੁਸ਼–ਅਰ੍ਥ ਹੈ.]
-----------------------------------------------------------------------------
ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਦ੍ਵਿਵਿਧ ਹੋਤਾ ਹੈਃ ੧ਸੂਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਔਰ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ. ਉਸਮੇਂ, ਸੂਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਸੂਤ੍ਰਮੇਂ
[ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਗਾਥਾਮੇਂ] ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਿਤ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ ; ਔਰ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਅਬ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਿਤ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈਃ–
੨ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥੋਂਮੇਂ ਸਾਰਭੂਤ ਐਸੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ਤਤ੍ਤ੍ਵਕਾ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਨ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਜਿਸਮੇਂ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯ ਔਰ
੪ਅ
-------------------------------------------------------------------------
੧. ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਗਾਥਾਸੂਤ੍ਰਕਾ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਸੋ ਸੂਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਹੈ ਔਰ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਕਾ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਸੋੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯ ਹੈ.
੩. ਪਾਰਮੇਸ਼੍ਵਰ = ਪਰਮੇਸ਼੍ਵਰਕੇ; ਜਿਨਭਗਵਾਨਕੇ; ਭਾਗਵਤ; ਦੈਵੀ; ਪਵਿਤ੍ਰ.
੪. ਛਠਵੇਂ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਮੇਂ ਮੁਨਿਯੋਗ੍ਯ ਸ਼ੁਦ੍ਧਪਰਿਣਤਿਕਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਹੋਨਾ ਤਥਾ ਮਹਾਵ੍ਰਤਾਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਸ਼ੁਭਭਾਵੋਂਕਾ ਯਥਾਯੋਗ੍ਯਰੂਪਸੇ
ਹੋਨਾ ਵਹ ਨਿਸ਼੍ਚਯ–ਵ੍ਯਵਹਾਰਕੇ ਅਵਿਰੋਧਕਾ [ਸੁਮੇਲਕਾ] ਉਦਾਹਰਣ ਰ੍ਹੈ. ਪਾਁਚਵੇ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਮੇਂ ਉਸ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਕੇ ਯੋਗ੍ਯ
ਸ਼ੁਦ੍ਧਪਰਿਣਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਹੋਨਾ ਤਥਾ ਦੇਸ਼ਵ੍ਰਤਾਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਸ਼ੁਭਭਾਵੋਂਕਾ ਯਥਾਯੋਗ੍ਯਰੂਪਸੇ ਹੋਨਾ ਵਹ ਭੀ ਨਿਸ਼੍ਚਯ–ਵ੍ਯਵਹਾਰਕੇ
ਅਵਿਰੋਧਕਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ.