੮
] ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ
[ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦ
ਨਾਰਕਤਿਰ੍ਯਗ੍ਮਨੁਸ਼੍ਯਦੇਵਤ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਾਨਾਂ ਗਤੀਨਾਂ ਨਿਵਾਰਣਤ੍ਵਾਤ੍ ਪਾਰਤਂਕ੍ਰ੍ਯਨਿਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਲਕ੍ਸ਼ਣਸ੍ਯ ਨਿਰ੍ਵਾਣਸ੍ਯ
ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵੋਪਲਮ੍ਭਰੂਪਸ੍ਯ ਪਰਮ੍ਪਰਯਾ ਕਾਰਣਤ੍ਵਾਤ੍ ਸ੍ਵਾਤਂਕ੍ਰ੍ਯਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿਲਕ੍ਸ਼ਣਸ੍ਯ ਚ ਫਲਸ੍ਯ ਸਦ੍ਭਾਵਾਦਿਤਿ..
੨..
ਸਮਵਾਓ ਪਂਚਣ੍ਹਂ ਸਮਉ ਤ੍ਤਿ ਜਿਣੁਤ੍ਤਮੇਹਿਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਂ.
ਸੋ ਚੇਵ ਹਵਦਿ ਲੋਓ ਤਤ੍ਤੋ ਅਮਿਓ ਅਲੋਓ ਖਂ.. ੩..
ਸਮਵਾਦਃ ਸਮਵਾਯੋ ਵਾ ਪਂਚਾਨਾਂ ਸਮਯ ਇਤਿ ਜਿਨੋਤ੍ਤਮੈਃ ਪ੍ਰਜ੍ਞਪ੍ਤਮ੍.
ਸ ਚ ਏਵ ਭਵਤਿ ਲੋਕਸ੍ਤਤੋਮਿਤੋਲੋਕਃ ਖਮ੍.. ੩..
---------------------------------------------------------------------------------------------
[੧] ‘ਨਾਰਕਤ੍ਵ’ ਤਿਰ੍ਯਚਤ੍ਵ, ਮਨੁਸ਼੍ਯਤ੍ਵ ਤਥਾ ਦੇਵਤ੍ਵਸ੍ਵਰੂਪ ਚਾਰ ਗਤਿਯੋਂਕਾ ਨਿਵਾਰਣ’ ਕਰਨੇ ਕੇ
ਕਾਰਣ ਔਰ [੨] ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੀ ਉਪਲਬ੍ਧਿਰੂਪ ‘ਨਿਰ੍ਵਾਣਕਾ ਪਰਮ੍ਪਰਾਸੇ ਕਾਰਣ’ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ [੧]
ਪਰਤਂਤ੍ਰਤਾਨਿਵ੍ਰੁਤਿ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ ਔਰ [੨] ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰਤਾਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿ ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ –– ਐਸੇ ੧ਫਲ
ਸਹਿਤ ਹੈ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– ਵੀਤਰਾਗਸਰ੍ਵਜ੍ਞ ਮਹਾਸ਼੍ਰਮਣਕੇ ਮੁਖਸੇ ਨੀਕਲੇ ਹੁਏ ਸ਼ਬ੍ਦਸਮਯਕੋ ਕੋਈ ਆਸਨ੍ਨਭਵ੍ਯ ਪੁਰੁਸ਼
ਸੁਨਕਰ, ਉਸ ਸ਼ਬ੍ਦਸਮਯਕੇ ਵਾਚ੍ਯਭੂਤ ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸ੍ਵਰੂਪ ਅਰ੍ਥ ਸਮਯਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਔਰ ਉਸਮੇਂ ਆਜਾਨੇ
ਵਾਲੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧਜੀਵਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸ੍ਵਰੂਪ ਅਰ੍ਥਮੇਂ [ਪਦਾਰ੍ਥਮੇਂ] ਵੀਤਰਾਗ ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪ ਸਮਾਧਿ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸ੍ਥਿਤ ਰਹਕਰ ਚਾਰ
ਗਤਿਕਾ ਨਿਵਾਰਣ ਕਰਕੇ, ਨਿਰ੍ਵਾਣ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਕੇ, ਸ੍ਵਾਤ੍ਮੋਤ੍ਪਨ੍ਨ, ਅਨਾਕੁਲਤਾਲਕ੍ਸ਼ਣ, ਅਨਨ੍ਤ ਸੁਖਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ
ਕਰਤਾ ਹੈ. ਇਸ ਕਾਰਣਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਗਮਰੂਪ ਸ਼ਬ੍ਦਸਮਯ ਨਮਸ੍ਕਾਰ ਕਰਨੇ ਤਥਾ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨ ਕਰਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੈ..੨..
ਗਾਥਾ ੩
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਪਂਚਾਨਾਂ ਸਮਵਾਦਃ] ਪਾਁਚ ਅਸ੍ਤਿਕਾਯਕਾ ਸਮਭਾਵਪੂਰ੍ਵਕ ਨਿਰੂਪਣ [ਵਾ] ਅਥਵਾ [ਸਮਵਾਯਃ]
--------------------------------------------------------------------------
ਮੂਲ ਗਾਥਾਮੇਂ ‘ਸਮਵਾਓ’ ਸ਼ਬ੍ਦ ਹੈੇ; ਸਂਸ੍ਕ੍ਰੁਤ ਭਾਸ਼ਾਮੇਂ ਉਸਕਾ ਅਰ੍ਥ ‘ਸਮਵਾਦਃ’ ਭੀ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ ‘ ਸਮਵਾਯਃ’ ਭੀ
ਹੋਤਾ ਹੈ.
੧. ਚਾਰ ਗਤਿਕਾ ਨਿਵਾਰਣ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪਰਤਨ੍ਤ੍ਰਤਾਕੀ ਨਿਵ੍ਰੁਤਿ] ਔਰ ਨਿਰ੍ਵਾਣਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ੍ਵਤਨ੍ਤ੍ਰਤਾਕੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿ]
ਵਹ ਸਮਯਕਾ ਫਲ ਹੈ.
ਸਮਵਾਦ ਵਾ ਸਮਵਾਯ ਪਾਂਚ ਤਣੋ ਸਮਯ– ਭਾਖ੍ਯੁਂ ਜਿਨੇ;
ਤੇ ਲੋਕ ਛੇ, ਆਗਲ਼ ਅਮਾਪ ਅਲੋਕ ਆਭਸ੍ਵਰੂਪ ਛੇ. ੩.