ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
[
੧੫
ਨ ਚੈਤਦਾਙ੍ਕਯਮ੍ ਪੁਦ੍ਗਲਾਦਨ੍ਯੇਸ਼ਾਮਮੂਰ੍ਤਰ੍ਰ੍ਤ੍ਵਾਦਵਿਭਾਜ੍ਯਾਨਾਂ ਸਾਵਯਵਤ੍ਵਕਲ੍ਪਨਮਨ੍ਯਾਯ੍ਯਮ੍. ਦ੍ਰਸ਼੍ਯਤ
ਏਵਾਵਿਭਾਜ੍ਯੇਪਿ ਵਿਹਾਯ–ਸੀਦਂ ਘਟਾਕਾਸ਼ਮਿਦਮਘਟਾਕਾਸ਼ਮਿਤਿ ਵਿਭਾਗਕਲ੍ਪਨਮ੍. ਯਦਿ ਤਤ੍ਰ ਵਿਭਾਗੋ ਨ
ਕਲ੍ਪੇਤ ਤਦਾ ਯਦੇਵ ਘਟਾਕਾਸ਼ਂ ਤਦੇਵਾਘਟਾਕਾਸ਼ਂ ਸ੍ਯਾਤ੍. ਨ ਚ ਤਦਿਸ਼੍ਟਮ੍. ਤਤਃ ਕਾਲਾਣੁਭ੍ਯੋਨ੍ਯਤ੍ਰ ਸਰ੍ਵੇਸ਼ਾਂ
ਕਾਯਤ੍ਵਾਖ੍ਯਂ ਸਾਵਯਵਤ੍ਵਮਵਸੇਯਮ੍. ਤ੍ਰੈਲੋਕ੍ਯਰੂਪੇਣ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਵਮਪਿ ਤੇਸ਼ਾਮਸ੍ਤਿਕਾਯਤ੍ਵਸਾਧਨਪਰਮੁਪਨ੍ਯਸ੍ਤਮ੍.
ਤਥਾ ਚ–ਤ੍ਰਯਾਣਾਮੂਰ੍ਧ੍ਵਾਧੋਮਧ੍ਯਲੋਕਾਨਾਮੁਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਵਨ੍ਤਸ੍ਤਦ੍ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਤ੍ਮਕਾ ਭਾਵਾ ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਤੇਸ਼ਾਂ ਮੂਲ–
-----------------------------------------------------------------------------
ਅਬ, [ਉਨ੍ਹੇਂ] ਕਾਯਤ੍ਵ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ ਉਸਕਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈਃ– ਜੀਵ, ਪੁਦ੍ਗਲ, ਧਰ੍ਮ,
ਅਧਰ੍ਮ, ਔਰ ਆਕਾਸ਼ ਯਹ ਪਦਾਰ੍ਥ ੧ਅਵਯਵੀ ਹੈਂ. ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨਾਮਕੇ ਉਨਕੇ ਜੋ ਅਵਯਵ ਹੈਂ ਵੇ ਭੀ ਪਰਸ੍ਪਰ
ਵ੍ਯਤਿਰੇਕਵਾਲੇ ਹੋਨੇਸੇ ੨ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਕਹਲਾਤੀ ਹੈ. ਉਨਕੇ ਸਾਥ ਉਨ [ਪਾਁਚ] ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੋਨੇਸੇ
ਕਾਯਤ੍ਵਸਿਦ੍ਧਿ ਘਟਿਤ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਪਰਮਾਣੁ [ਵ੍ਯਕ੍ਤਿ–ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ] ੩ਨਿਰਵਯਵ ਹੋਨੇਪਰ ਭੀ ਉਨਕੋ ਸਾਵਯਵਪਨੇਕੀ
ਸ਼ਕ੍ਤਿਕਾ ਸਦ੍ਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ਕਾਯਤ੍ਵਸਿਦ੍ਧਿ ੪ਨਿਰਪਵਾਦ ਹੈ. ਵਹਾਁ ਐਸੀ ਆਸ਼ਂਕਾ ਕਰਨਾ ਯੋਗ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ
ਪੁਦ੍ਗਲਕੇ ਅਤਿਰਿਕ੍ਤ ਅਨ੍ਯ ਪਦਾਰ੍ਥ ਅਮੂਰ੍ਤਪਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ੫ਅਵਿਭਾਜ੍ਯ ਹੋਨੇਸੇ ਉਨਕੇ ਸਾਵਯਵਪਨੇਕੀ ਕਲ੍ਪਨਾ
ਨ੍ਯਾਯ ਵਿਰੁਦ੍ਧ [ਅਨੁਚਿਤ] ਹੈ. ਆਕਾਸ਼ ਅਵਿਭਾਜ੍ਯ ਹੋਨੇਪਰ ਭੀ ਉਸਮੇਂ ‘ਯਹ ਘਟਾਕਾਸ਼ ਹੈ, ਯਹ ਅਘਟਾਕਾਸ਼
[ ਪਟਾਕਾਸ਼] ਹੈ’ ਐਸੀ ਵਿਭਾਗਕਲ੍ਪਨਾ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟਿਗੋਚਰ ਹੋਤੀ ਹੀ ਹੈ. ਯਦਿ ਵਹਾਁ [ਕਥਂਚਿਤ੍] ਵਿਭਾਗਕੀ
ਕਲ੍ਪਨਾ ਨ ਕੀ ਜਾਯੇ ਤੋ ਜੋ ਘਟਾਕਾਸ਼ ਹੈੇ ਵਹੀ [ਸਰ੍ਵਥਾ] ਅਘਟਾਕਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਯੇਗਾ; ਔਰ ਵਹ ਤੋ ਈਸ਼੍ਟ
[ਮਾਨ੍ਯ] ਨਹੀਂ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਕਾਲਾਣੁਓਂਕੇ ਅਤਿਰਿਕ੍ਤ ਅਨ੍ਯ ਸਰ੍ਵਮੇਂ ਕਾਯਤ੍ਵ ਨਾਮਕਾ ਸਾਵਯਵਪਨਾ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ
ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ.
--------------------------------------------------------------------------
੧. ਅਵਯਵੀ=ਅਵਯਵਵਾਲਾ; ਅਂਸ਼ਵਾਲਾ; ਅਂਸ਼ੀ; ਜਿਨਕੇੇ ਅਵਯਵ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍] ਏਕਸੇ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਦੇਸ਼] ਹੋਂ ਐਸੇ.
੨. ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਪਰਸ੍ਪਰ ਵ੍ਯਤਿਰੇਕ ਹੈ. ਵਹ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਮੇਂ ਭੀ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਏਕ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੂਸਰੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਰੂਪ ਨ
ਹੋਨੇਸੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਮੇਂ ਪਰਸ੍ਪਰ ਵ੍ਯਤਿਰੇਕ ਹੈੇ; ਇਸਲਿਯੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਭੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਕਹਲਾਤੀ ਹੈ.
੩. ਨਿਰਵਯਵ=ਅਵਯਵ ਰਹਿਤ; ਅਂਸ਼ ਰਹਿਤ ; ਨਿਰਂਸ਼; ਏਕਸੇ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਹਿਤ.
੪. ਨਿਰਪਵਾਦ=ਅਪਵਾਦ ਰਹਿਤ. [ਪਾਁਚ ਅਸ੍ਤਿਕਾਯੋਂਕੋ ਕਾਯਪਨਾ ਹੋਨੇਮੇਂ ਏਕ ਭੀ ਅਪਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ [ਉਪਚਾਰਸੇ]
ਪਰਮਾਣੁਕੋ ਭੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿ–ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਅਵਯਵ–ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹੈਂ.]
੫. ਅਵਿਭਾਜ੍ਯ=ਜਿਨਕੇ ਵਿਭਾਗ ਨ ਕਿਯੇ ਜਾ ਸਕੇਂ ਐਸੇ.