ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
[
੨੯
ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਾਸ੍ਤ੍ਵਨ੍ਵਯਵ੍ਯ–ਤਿਰੇਕਿਤ੍ਵਾਦ੍ਧ੍ਰੌਵ੍ਯੋਤ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਨਾਸ਼ਾਨ੍ ਸੁਚਯਨ੍ਤਿ, ਨਿਤ੍ਯਾਨਿਤ੍ਯਸ੍ਵਭਾਵਂ ਪਰਮਾਰ੍ਥਂ
ਸਚ੍ਚੋਪਲਕ੍ਸ਼ਯਨ੍ਤੀਤਿ..੧੦..
ਉਪ੍ਪਤ੍ਤੀ ਵ ਵਿਣਾਸੋ ਦਵ੍ਵਸ੍ਸ ਯ ਣਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਥਿ ਸਬ੍ਭਾਵੋ.
ਵਿਗਮੁਪ੍ਪਾਦਧਵਤ੍ਤਂ ਕਰੇਂਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਜ੍ਜਾਯਾ.. ੧੧..
ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿਰ੍ਵੋ ਵਿਨਾਸ਼ੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਚ ਨਾਸ੍ਤ੍ਯਸ੍ਤਿ ਸਦ੍ਭਾਵਃ.
ਵਿਗਮੋਤ੍ਪਾਦਧੁਵ੍ਰਤ੍ਵਂ ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਯੈਵ ਪਰ੍ਯਾਯਾਃ.. ੧੧..
ਅਤ੍ਰੋਭਯਨਯਾਭ੍ਯਾਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਪ੍ਰਵਿਭਕ੍ਤਮ੍.
-----------------------------------------------------------------------------
ਵ੍ਯਤਿਰੇਕਵਾਲੀ ਹੋਨੇਸੇ [੧] ਧ੍ਰੌਵ੍ਯਕੋ ਔਰ ਉਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਕੋ ਸੂਚਿਤ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਤਥਾ [੨]
ਨਿਤ੍ਯਾਨਿਤ੍ਯਸ੍ਵਭਾਵਵਾਲੇ ਪਾਰਮਾਰ੍ਥਿਕ ਸਤ੍ਕੋ ਬਤਲਾਤੇ ਹੈਂ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਤੀਨ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈਂਃ ਸਤ੍ ਉਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯ ਔਰ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯੇਂ. ਯੇ ਤੀਨੋਂ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਪਰਸ੍ਪਰ
ਅਵਿਨਾਭਾਵੀ ਹੈਂ; ਜਹਾਁ ਏਕ ਹੋ ਵਹਾਁ ਸ਼ੇਸ਼ ਦੋਨੋਂ ਨਿਯਮਸੇ ਹੋਤੇ ਹੀ ਹੈਂ.. ੧੦..
ਗਾਥਾ ੧੧
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਚ] ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ [ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿਃ] ਉਤ੍ਪਾਦ [ਵਾ] ਯਾ [ਵਿਨਾਸ਼ਃ] ਵਿਨਾਸ਼ [ਨ ਅਸ੍ਤਿ]
ਨਹੀਂ ਹੈ, [ਸਦ੍ਭਾਵਃ ਅਸ੍ਤਿ] ਸਦ੍ਭਾਵ ਹੈ. [ਤਸ੍ਯ ਏਵ ਪਰ੍ਯਾਯਾਃ] ਉਸੀਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ [ਵਿਗਮੋਤ੍ਪਾਦਧ੍ਰੁਵਤ੍ਵਂ]
ਵਿਨਾਸ਼, ਉਤ੍ਪਾਦ ਔਰ ਧ੍ਰੁਵਤਾ [ਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਿ] ਕਰਤੀ ਹੈਂ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ ਦੋਨੋੇਂ ਨਯੋਂ ਦ੍ਵਾਰਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਵਿਭਕ੍ਤ ਕਿਯਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਦੋ ਨਯੋਂਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ
ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਲਕ੍ਸ਼ਣਕੇ ਦੋ ਵਿਭਾਗ ਕਿਯੇ ਗਯੇ ਹੈਂ].
ਸਹਵਰ੍ਤੀ ਗੁਣੋਂ ਔਰ ਕ੍ਰਮਵਰ੍ਤੀ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੇ ਸਦ੍ਭਾਵਰੂਪ, ਤ੍ਰਿਕਾਲ–ਅਵਸ੍ਥਾਯੀ [ ਤ੍ਰਿਕਾਲ ਸ੍ਥਿਤ
ਰਹਨੇਵਾਲੇ], ਅਨਾਦਿ–ਅਨਨ੍ਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਔਰ ਉਤ੍ਪਾਦ ਉਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਉਸੀਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੇ–
--------------------------------------------------------------------------
ਨਹਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਨੋ ਉਤ੍ਪਾਦ ਅਥਵਾ ਨਾਸ਼ ਨਹਿ, ਸਦ੍ਭਾਵ ਛੇ;
ਤੇਨਾ ਜ ਜੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਤੇ ਉਤ੍ਪਾਦ–ਲਯ–ਧ੍ਰੁਵਤਾ ਕਰੇ. ੧੧.