ਉਭਾਭ੍ਯਾਮਸ਼ੂਨ੍ਯਸ਼ੂਨ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍, ਸਹਾਵਾਚ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍, ਭਙ੍ਗਸਂਯੋਗਾਰ੍ਪਣਾਯਾਮਸ਼ੂਨ੍ਯਾਵਾਚ੍ਯਤ੍ਵਾਤ੍, ਸ਼ੂਨ੍ਯਾਵਾਚ੍ਯ–ਤ੍ਵਾਤ੍,
ਗੁਣਪਞ੍ਜਯੇਸੁ ਭਾਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਵਏ ਪਕੁਵ੍ਵਂਤਿ.. ੧੫..
ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯੇਸ਼ੁ ਭਾਵਾ ਉਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਾਨ੍ ਪ੍ਰਕੁਰ੍ਵਨ੍ਤਿ.. ੧੫..
----------------------------------------------------------------------------- ਪਰਰੂਪਾਦਿਸੇ] ਏਕਹੀ ਸਾਥ ‘ਅਵਾਚ੍ਯ’ ਹੈ, ਭਂਗੋਂਕੇ ਸਂਯੋਗਸੇ ਕਥਨ ਕਰਨੇ ਪਰ [੫] ‘ਅਸ਼ੂਨ੍ਯ ਔਰ ਅਵਾਚ੍ਯ’ ਹੈ, [੬] ‘ਸ਼ੂਨ੍ਯ ਔਰ ਅਵਾਚ੍ਯ’ ਹੈ, [੭] ‘ਅਸ਼ੂਨ੍ਯ, ਸ਼ੂਨ੍ਯ ਔਰ ਅਵਾਚ੍ਯ’ ਹੈ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– [੧] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਸ੍ਵਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ‘ਹੈ’. [੨] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ‘ਨਹੀਂ ਹੈ’. [੩] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਸ੍ਵਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਔਰ ਪਰਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ‘ਹੈ ਔਰ ਨਹੀਂ ਹੈ’. [੪] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਯੁਗਪਦ੍ ਸ੍ਵਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਔਰ ਪਰਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ‘ਅਵਕ੍ਤਵ੍ਯ ਹੈ’. [੫] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਸ੍ਵਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਔਰ ਯੁਗਪਦ੍ ਸ੍ਵਪਰਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ‘ਹੈ ਔਰ ਅਵਕ੍ਤਵ੍ਯ ਹੈੇ’. [੬] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ, ਔਰ ਯੁਗਪਦ੍ ਸ੍ਵਪਰਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ‘ਨਹੀਂ ਔਰ ਅਵਕ੍ਤਵ੍ਯ ਹੈ’. [੭] ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਸ੍ਵਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ, ਪਰਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਔਰ ਯੁਗਪਦ੍ ਸ੍ਵਪਰਚਤੁਸ਼੍ਟਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ‘ਹੈ, ਨਹੀਂ ਹੈ ਔਰ ਅਵਕ੍ਤਵ੍ਯ ਹੈ’. – ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਯਹਾਁ ਸਪ੍ਤਭਂਗੀ ਕਹੀ ਗਈ ਹੈ.. ੧੪..
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਭਾਵਸ੍ਯ] ਭਾਵਕਾ [ਸਤ੍ਕਾ] [ਨਾਸ਼ਃ] ਨਾਸ਼ [ਨ ਅਸ੍ਤਿ] ਨਹੀਂ ਹੈ [ਚ ਏਵ] ਤਥਾ [ਅਭਾਵਸ੍ਯ] ਅਭਾਵਕਾ [ਅਸਤ੍ਕਾ] [ਉਤ੍ਪਾਦਃ] ਉਤ੍ਪਾਦ [ਨ ਅਸ੍ਤਿ] ਨਹੀਂ ਹੈ; [ਭਾਵਾਃ] ਭਾਵ [ਸਤ੍ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂ] [ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਸ਼ੁ] ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯੋਂਮੇਂ [ਉਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਾਨ੍] ਉਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯ [ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰ੍ਵਨ੍ਤਿ] ਕਰਤੇ ਹੈਂ. -------------------------------------------------------------------------- ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਸ੍ਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰ, ਸ੍ਵਕਾਲ ਔਰ ਸ੍ਵਭਾਵਕੋ ਸ੍ਵਚਤੁਸ਼੍ਟਯ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ . ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਨਿਜ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੇ
ਅਪਨੀ ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਪਰ੍ਯਾਯ; ਸ੍ਵਭਾਵ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਨਿਜਗੁਣ– ਸ੍ਵਸ਼ਕ੍ਤਿ.
‘ਭਾਵੋ’ ਕਰੇ ਛੇ ਨਾਸ਼ ਨੇ ਉਤ੍ਪਾਦ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਮਾਂ. ੧੫.
੩੪