ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
ਅਤ੍ਰਾਸਤ੍ਪ੍ਰਾਦੁਰ੍ਭਾਵਤ੍ਵਮੁਤ੍ਪਾਦਸ੍ਯ ਸਦੁਚ੍ਛੇਦਤ੍ਵਂ ਵਿਗਮਸ੍ਯ ਨਿਸ਼ਿਦ੍ਧਮ੍.
ਭਾਵਸ੍ਯ ਸਤੋ ਹਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਵਿਨਾਸ਼ਃ, ਅਭਾਵਸ੍ਯਾਸਤੋਨ੍ਯਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵੇਨੋਤ੍ਪਾਦਃ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਭਾਵਾਃ ਸਨ੍ਤਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਿ ਸਦੁਚ੍ਛੇਦਮਸਦੁਤ੍ਪਾਦਂ ਚਾਨ੍ਤਰੇਣੈਵ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯੇਸ਼ੁ ਵਿਨਾਸ਼ਮੁਤ੍ਪਾਦਂ ਚਾਰਭਨ੍ਤੇ. ਯਥਾ ਹਿ ਘ੍ਰੁਤੋਤ੍ਪਤੌ ਗੋਰਸਸ੍ਯ ਸਤੋ ਨ ਵਿਨਾਸ਼ਃ ਨ ਚਾਪਿ ਗੋਰਸਵ੍ਯਤਿਰਿਕ੍ਤਸ੍ਯਾਰ੍ਥਾਨ੍ਤਰਸ੍ਯਾਸਤਃ ਉਤ੍ਪਾਦਃ ਕਿਨ੍ਤੁ ਗੋਰਸਸ੍ਯੈਵ ਸਦੁਚ੍ਛੇਦਮਸਦੁਤ੍ਪਾਦਂ ਚਾਨੁਪਲਭ–ਮਾਨਸ੍ਯ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਰਸਗਨ੍ਧਵਰ੍ਣਾਦਿਸ਼ੁ ਪਰਿਣਾਮਿਸ਼ੁ ਗੁਣੇਸ਼ੁ ਪੂਰ੍ਵਾਵਸ੍ਥਯਾ ਵਿਨਸ਼੍ਯਤ੍ਸੂਤ੍ਤਰਾਵਸ੍ਥਯਾ ਪ੍ਰਾਦਰ੍ਭਵਤ੍ਸੁ ਨਸ਼੍ਯਤਿ ਚ ਨਵਨੀਤਪਰ੍ਯਾਯੋ ਘਤ੍ਰੁਪਰ੍ਯਾਯ ਉਤ੍ਪਦ੍ਯਤੇ, ਤਥਾ ਸਰ੍ਵਭਾਵਾਨਾਮਪੀਤਿ.. ੧੫..
-----------------------------------------------------------------------------
ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ ਉਤ੍ਪਾਦਮੇਂ ਅਸਤ੍ਕੇ ਪ੍ਰਾਦੁਰ੍ਭਾਵਕਾ ਔਰ ਵ੍ਯਯਮੇਂ ਸਤ੍ਕੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾ ਨਿਸ਼ੇਧ ਕਿਯਾ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਉਤ੍ਪਾਦ ਹੋਨੇਸੇ ਕਹੀਂ ਅਸਤ੍ਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ ਔਰ ਵ੍ਯਯ ਹੋਨੇਸੇ ਕਹੀਂ ਸਤ੍ਕਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ––ਐਸਾ ਇਸ ਗਾਥਾਮੇਂ ਕਹਾ ਹੈ].
ਭਾਵਕਾ–ਸਤ੍ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ–ਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪਸੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਭਾਵਕਾ –ਅਸਤ੍ ਅਨ੍ਯਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ –ਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪਸੇ ਉਤ੍ਪਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਪਰਨ੍ਤੁ ਭਾਵ–ਸਤ੍ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂ, ਸਤ੍ਕੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਔਰ ਅਸਤ੍ਕੇ ਉਤ੍ਪਾਦ ਬਿਨਾ ਹੀ, ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯੋਂਮੇਂ ਵਿਨਾਸ਼ ਔਰ ਉਤ੍ਪਾਦ ਕਰਤੇ ਹੈਂ. ਜਿਸਪ੍ਰਕਾਰ ਘੀਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿਮੇਂ ਗੋਰਸਕਾ–ਸਤ੍ਕਾ–ਵਿਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਥਾ ਗੋਰਸਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਪਦਾਰ੍ਥਾਨ੍ਤਰਕਾ–ਅਸਤ੍ਕਾ–ਉਤ੍ਪਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਗੋਰਸਕੋ ਹੀ, ਸਤ੍ਕਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਔਰ ਅਸਤ੍ਕਾ ਉਤ੍ਪਾਦ ਕਿਯੇ ਬਿਨਾ ਹੀ, ਪੂਰ੍ਵ ਅਵਸ੍ਥਾਸੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇ ਵਾਲੇ ਔਰ ਉਤ੍ਤਰ ਅਵਸ੍ਥਾਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇ ਵਾਲੇ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼–ਰਸ–ਗਂਧ–ਵਰ੍ਣਾਦਿਕ ਪਰਿਣਾਮੀ ਗੁਣੋਂਮੇਂ ਮਕ੍ਖਨਪਰ੍ਯਾਯ ਵਿਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੀ ਹੈ ਤਥਾ ਘੀਪਰ੍ਯਾਯ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਤੀ ਹੈ; ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਸਰ੍ਵ ਭਾਵੋਂਕਾ ਭੀ ਵੈਸਾ ਹੀ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸਮਸ੍ਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੋ ਨਵੀਨ ਪਰ੍ਯਾਯਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿਮੇਂ ਸਤ੍ਕਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਥਾ ਅਸਤ੍ਕਾ ਉਤ੍ਪਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸਤ੍ਕਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਔਰ ਅਸਤ੍ਕਾ ਉਤ੍ਪਾਦ ਕਿਯੇ ਬਿਨਾ ਹੀ, ਪਹਲੇਕੀ [ਪੁਰਾਨੀ] ਅਵਸ੍ਥਾਸੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਔਰ ਬਾਦਕੀ [ਨਵੀਨ] ਅਵਸ੍ਥਾਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਪਰਿਣਾਮੀ ਗੁਣੋਂਮੇਂ ਪਹਲੇਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਵਿਨਾਸ਼ ਔਰ ਬਾਦਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ].. ੧੫.. -------------------------------------------------------------------------- ਪਰਿਣਾਮੀ=ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਵਾਲੇ; ਪਰਿਣਾਮਵਾਲੇ. [ਪਰ੍ਯਾਯਾਰ੍ਥਿਕ ਨਯਸੇ ਗੁਣ ਪਰਿਣਾਮੀ ਹੈਂ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ.]