੪੬
] ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ
[ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦ
ਸਤ੍ਯਪਰ੍ਯਾਯਜਾਤਮੁਚ੍ਛਿਨਤ੍ਤਿ, ਨਾਸਦੁਤ੍ਪਾਦਯਤਿ ਯਦਾ ਤੁ ਦ੍ਰਵ੍ਯਗੁਣਤ੍ਵੇਨ ਪਰ੍ਯਾਯਮੁਖ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਵਿਵਕ੍ਸ਼੍ਯਤੇ ਤਦਾ
ਪ੍ਰਾਦੁਰ੍ਭਵਤਿ, ਵਿਨਸ਼੍ਯਤਿ, ਸਤ੍ਪਰ੍ਯਾਯਜਾਤਮਤਿਵਾਹਿਤਸ੍ਵਕਾਲਮੁਚ੍ਛਿਨਤ੍ਤਿ, ਅਸਦੁਪਸ੍ਥਿਤ–ਸ੍ਵਕਾਲਮੁਤ੍ਪਾਦ
ਯਤਿ ਚੇਤਿ. ਸ ਖਲ੍ਵਯਂ ਪ੍ਰਸਾਦੋਨੇਕਾਨ੍ਤਵਾਦਸ੍ਯ ਯਦੀਦ੍ਰਸ਼ੋਪਿ ਵਿਰੋਧੋ ਨ ਵਿਰੋਧਃ..੨੧..
ਇਤਿ ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯਸਾਮਾਨ੍ਯਪ੍ਰਰੂਪਣਾ.
ਜੀਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਕਾਯਾ ਆਯਾਸਂ ਅਤ੍ਥਿਕਾਇਯਾ ਸੇਸਾ.
ਅਮਯਾ ਅਤ੍ਥਿਤ੍ਤਮਯਾ ਕਾਰਣਭੁਦਾ ਹਿ ਲੋਗਸ੍ਸ.. ੨੨..
ਜੀਵਾਃ ਪੁਦ੍ਗਲਕਾਯਾ ਆਕਾਸ਼ਮਸ੍ਤਿਕਾਯੌ ਸ਼ੇਸ਼ੌ.
ਅਮਯਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਮਯਾਃ ਕਾਰਣਭੂਤਾ ਹਿ ਲੋਕਸ੍ਯ.. ੨੨..
-----------------------------------------------------------------------------
ਜਬ ਜੀਵ, ਪਰ੍ਯਾਯਕੀ ਗੌਣਤਾਸੇ ਔਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਮੁਖ੍ਯਤਾਸੇ ਵਿਵਕ੍ਸ਼ਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ ਵਹ [੧] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ
ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, [੨] ਵਿਨਸ਼੍ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, [੩] ਕ੍ਰਮਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਸੇ ਵਰ੍ਤਨ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ ਇਸਲਿਯੇ ਸਤ੍ [–ਵਿਦ੍ਯਮਾਨ]
ਪਰ੍ਯਾਯਸਮੂਕੋੇ ਵਿਨਸ਼੍ਟ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ ਔਰ [੪] ਅਸਤ੍ਕੋ [–ਅਵਿਦ੍ਯਮਾਨ ਪਰ੍ਯਾਯਸਮੂਹਕੋ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਨਹੀਂ
ਕਰਤਾ; ਔਰ ਜਬ ਜੀਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਗੌਣਤਾਸੇ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯਕੀ ਮੁਖ੍ਯਤਾਸੇ ਵਿਵਕ੍ਸ਼ਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ ਵਹ [੧]
ਉਪਜਤਾ ਹੈ, [੨] ਵਿਨਸ਼੍ਟ ਹੋਤਾ ਹੈ, [੩] ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਕਾਲ ਬੀਤ ਗਯਾ ਹੈ ਐਸੇ ਸਤ੍ [–ਵਿਦ੍ਯਮਾਨ]
ਪਰ੍ਯਾਯਸਮੂਹਕੋ ਵਿਨਸ਼੍ਟ ਕਰਤਾ ਹੈ ਔਰ [੪] ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਕਾਲ ਉਪਸ੍ਥਿਤ ਹੁਆ ਹੈ [–ਆ ਪਹੁਁਚਾ ਹੈ] ਐਸੇ
ਅਸਤ੍ਕੋ [–ਅਵਿਦ੍ਯਮਾਨ ਪਰ੍ਯਾਯਸਮੂਹਕੋ] ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਕਰਤਾ ਹੈ.
ਵਹ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਅਨੇਕਾਨ੍ਤਵਾਦਕਾ ਹੈ ਕਿ ਐਸਾ ਵਿਰੋਧ ਭੀ [ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ] ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੈ.. ੨੧..
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਪ੍ਰਰੂਪਣਾ ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੁਈ.
ਗਾਥਾ ੨੨
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਜੀਵਾਃ] ਜੀਵ, [ਪੁਦ੍ਗਲਕਾਯਾਃ] ਪੁਦ੍ਗਲਕਾਯ, [ਆਕਾਸ਼ਮ੍] ਆਕਾਸ਼ ਔਰ [ਸ਼ੇਸ਼ੌ
ਅਸ੍ਤਿਕਾਯੌ] ਸ਼ੇਸ਼ ਦੋ ਅਸ੍ਤਿਕਾਯ [ਅਮਯਾਃ] ਅਕ੍ਰੁਤ ਹੈਂ, [ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਮਯਾਃ] ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਮਯ ਹੈਂ ਔਰ [ਹਿ]
ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ [ਲੋਕਸ੍ਯ ਕਾਰਣਭੂਤਾਃ] ਲੋਕਕੇ ਕਾਰਣਭੂਤ ਹੈਂ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ [ਇਸ ਗਾਥਾਮੇਂ], ਸਾਮਾਨ੍ਯਤਃ ਜਿਨਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ [ਪਹਲੇ] ਕਹਾ ਗਯਾ ਹੈ ਐਸੇ ਛਹ
ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਮੇਂਸੇ ਪਾਁਚਕੋ ਅਸ੍ਤਿਕਾਯਪਨਾ ਸ੍ਥਾਪਿਤ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ.
--------------------------------------------------------------------------
ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਪੁਦ੍ਦਗਲਕਾਯ, ਨਭ ਨੇ ਅਸ੍ਤਿਕਾਯੋ ਸ਼ੇਸ਼ ਬੇ
ਅਣੁਕ੍ਰੁਤਕ ਛੇ, ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਮਯ ਛੇ, ਲੋਕਕਾਰਣਭੂਤ ਛੇ. ੨੨.