ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
ਅਗੁਰੁਲਹੁਗੋ ਅਮੁਤ੍ਤੋ ਵਟ੍ਟਣਲਕ੍ਖੋ ਯ ਕਾਲੋ ਤ੍ਤਿ.. ੨੪..
ਅਗੁਰੁਲਘੁਕੋ ਅਮੂਰ੍ਤੋ ਵਰ੍ਤਨਲਕ੍ਸ਼ਣਸ਼੍ਚ ਕਾਲ ਇਤਿ.. ੨੪..
-----------------------------------------------------------------------------
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਕਾਲਃ ਇਤਿ] ਕਾਲ [ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਲ] [ਵ੍ਯਪਗਤਪਞ੍ਚਵਰ੍ਣਰਸਃ] ਪਾਁਚ ਵਰ੍ਣ ਔਰ ਪਾਁਚ ਰਸ ਰਹਿਤ, [ਵ੍ਯਪਗਤਦ੍ਵਿਗਨ੍ਧਾਸ਼੍ਟਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਃ ਚ] ਦੋ ਗਂਧ ਔਰ ਆਠ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਰਹਿਤ, [ਅਗੁਰੁਲਘੁਕਃ ] ਅਗੁਰੁਲਘੁ, [ਅਮੂਰ੍ਤਃ] ਅਮੂਰ੍ਤ [ਚ] ਔਰ [ਵਰ੍ਤਨਲਕ੍ਸ਼ਣਃ] ਵਰ੍ਤਨਾਲਕ੍ਸ਼ਣਵਾਲਾ ਹੈ.
ਭਾਵਾਰ੍ਥਃ– ਯਹਾਁ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਲਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਕਹਾ ਹੈ.
ਲੋਕਾਕਾਸ਼ਕੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਮੇਂ ਏਕ–ਏਕ ਕਾਲਾਣੁ [ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ] ਸ੍ਥਿਤ ਹੈ. ਵਹ ਕਾਲਾਣੁ [ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ] ਸੋ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਲ ਹੈ. ਅਲੋਕਾਕਾਸ਼ਮੇਂ ਕਾਲਾਣੁ [ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ] ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਵਹ ਕਾਲ [ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਲ] ਵਰ੍ਣ–ਗਂਧ–ਰਸ–ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਰਹਿਤ ਹੈ, ਵਰ੍ਣਾਦਿ ਰਹਿਤ ਹੋਨੇਸੇ ਅਮੂਰ੍ਤ ਹੈ ਔਰ ਅਮੂਰ੍ਤ ਹੋਨੇਸੇ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮ, ਅਤਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜ੍ਞਾਨਗ੍ਰਾਹ੍ਯ ਹੈ. ਔਰ ਵਹ ਸ਼ਟ੍ਗੁਣਹਾਨਿਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਸਹਿਤ ਅਗੁਰੁਲਘੁਤ੍ਵਸ੍ਵਭਾਵਵਾਲਾ ਹੈ. ਕਾਲਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਵਰ੍ਤਨਾਹੇਤੁਤ੍ਵ ਹੈ; ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼ੀਤਰੁਤੁਮੇਂ ਸ੍ਵਯਂ ਅਧ੍ਯਯਨਕ੍ਰਿਯਾ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਪੁਰੁਸ਼ਕੋ ਅਗ੍ਨਿ ਸਹਕਾਰੀ [–ਬਹਿਰਂਗ ਨਿਮਿਤ੍ਤ] ਹੈ ਔਰ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸ੍ਵਯਂ ਘੁਮਨੇ ਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾ ਕਰਤੇ ਹੁਏ ਕੁਮ੍ਭਾਰਕੇ ਚਾਕਕੋ ਨੀਚੇਕੀ ਕੀਲੀ ਸਹਕਾਰੀ ਹੈ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਪਰਿਣਾਮਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਜੀਵ– ਪੁਦ੍ਗਲਾਦਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੋ [ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ] ਕਾਲਾਣੁਰੂਪ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਲ ਬਹਿਰਂਗ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈ.
ਪ੍ਰਸ਼੍ਨਃ– ਅਲੋਕਮੇਂ ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈ ਵਹਾਁ ਆਕਾਸ਼ਕੀ ਪਰਿਣਤਿ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੋ ਸਕਤੀ ਹੈ? -------------------------------------------------------------------------- ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰੁਤਚਦ੍ਰਾਚਾਰ੍ਯਦੇਵਨੇ ਇਸ ੨੪ਵੀਂ ਗਾਥਾਕੀ ਟੀਕਾ ਲਿਖੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਸਲਿਏ ਅਨੁਵਾਦਮੇਂ ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਕੇ ਬਾਦ ਤੁਰਨ੍ਤ
ਰਸਵਰ੍ਣਪਂਚਕ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼–ਅਸ਼੍ਟਕ, ਗਂਧਯੁਗਲ ਵਿਹੀਨ ਛੇ,
ਛੇ ਮੂਰ੍ਤਿਹੀਨ, ਅਗੁਰੁਲਘੁਕ ਛੇ, ਕਾਲ਼ ਵਰ੍ਤਨਲਿਂਗ ਛੇ. ੨੪.