੫੦
] ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ
[ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦ
ਸਮਓ ਣਿਮਿਸੋ ਕਟ੍ਠਾ ਕਲਾ ਯ ਣਾਲੀ ਤਦੋ ਦਿਵਾਰਤ੍ਤੀ.
ਮਾਸੋਦੁਅਯਣਸਂਵਚ੍ਛਰੋ ਤ੍ਤਿ ਕਾਲੋ ਪਰਾਯਤ੍ਤੋ.. ੨੫..
ਸਮਯੋ ਨਿਮਿਸ਼ਃ ਕਾਸ਼੍ਠਾ ਕਲਾ ਚ ਨਾਲੀ ਤਤੋ ਦਿਵਾਰਾਤ੍ਰ.
ਮਾਸਰ੍ਤ੍ਵਯਨਸਂਵਤ੍ਸਰਮਿਤਿ ਕਾਲਃ ਪਰਾਯਤ੍ਤ.. ੨੫..
ਅਤ੍ਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲਸ੍ਯ ਕਥਂਚਿਤ੍ਪਰਾਯਤ੍ਤਤ੍ਵਂ ਦ੍ਯੋਤਿਤਮ੍.
ਪਰਮਾਣੁਪ੍ਰਚਲਨਾਯਤ੍ਤਃ ਸਮਯਃ. ਨਯਨਪੁਟਘਟਨਾਯਤ੍ਤੋ ਨਿਮਿਸ਼ਃ. ਤਤ੍ਸਂਖ੍ਯਾਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਃ ਕਾਸ਼੍ਠਾ ਕਲਾ ਨਾਲੀ
-----------------------------------------------------------------------------
ਉਤ੍ਤਰਃ– ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਲਟਕਤੀ ਹੁਈ ਲਮ੍ਬੀ ਡੋਰੀਕੋ, ਲਮ੍ਬੇ ਬਾਁਸਕੋ ਯਾ ਕੁਮ੍ਹਾਰਕੇ ਚਾਕਕੋ ਏਕ ਹੀ
ਸ੍ਥਾਨ ਪਰ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਕਰਨੇ ਪਰ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਚਲਨ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਨੋਜ੍ਞ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਨੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਸ਼ਯਕਾ ਅਥਵਾ
ਰਸਨੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਸ਼ਯਕਾ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਏਕ ਹੀ ਭਾਗਮੇਂ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਸੁਖਾਨੁਭਵ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਔਰ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਰ੍ਪਦਂਸ਼ ਯਾ ਵ੍ਰਣ [ਘਾਵ] ਆਦਿ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਏਕ ਹੀ ਭਾਗਮੇਂ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ
ਦੁਃਖਵੇਦਨਾ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਾਲਦ੍ਰਵ੍ਯ ਲੋਕਾਕਾਸ਼ਮੇਂ ਹੀ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਆਕਾਸ਼ਮੇਂ ਪਰਿਣਤਿ
ਹੋਤੀ ਹੈ ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਆਕਾਸ਼ ਅਖਣ੍ਡ ਏਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ.
ਯਹਾਁ ਯਹ ਬਾਤ ਮੁਖ੍ਯਤਃ ਧ੍ਯਾਨਮੇਂ ਰਖਨਾ ਚਾਹਿਯੇ ਕਿ ਕਾਲ ਕਿਸੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੋ ਪਰਿਣਮਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ,
ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਸ੍ਵਤਂਤ੍ਰਤਾਸੇ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੋ ਵਹ ਬਾਹ੍ਯਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰ ਹੈ .
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਲਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯਾ ਗਯਾ.. ੨੪..
ਗਾਥਾ ੨੫
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਸਮਯਃ] ਸਮਯ, [ਨਿਮਿਸ਼ਃ] ਨਿਮੇਸ਼, [ਕਾਸ਼੍ਠਾ] ਕਾਸ਼੍ਠਾ, [ਕਲਾ ਚ] ਕਲਾ, [ਨਾਲੀ]
ਘੜੀ, [ਤਤਃ ਦਿਵਾਰਾਤ੍ਰਃ] ਅਹੋਰਾਤ੍ਰ, [–ਦਿਵਸ], [ਮਾਸਰ੍ਤ੍ਵਯਨਸਂਵਤ੍ਸਰਮ੍] ਮਾਸ, ਰੁਤੁ, ਅਯਨ ਔਰ ਵਰ੍ਸ਼
– [ਇਤਿ ਕਾਲਃ] ਐਸਾ ਜੋ ਕਾਲ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲ] [ਪਰਾਯਤ੍ਤਃ] ਵਹ ਪਰਾਸ਼੍ਰਿਤ ਹੈ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹਾਁ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲਕਾ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਪਰਾਸ਼੍ਰਿਤਪਨਾ ਦਰ੍ਸ਼ਾਯਾ ਹੈ.
ਪਰਮਾਣੁਕੇ ਗਮਨਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਸਮਯ ਹੈ; ਆਂਖਕੇ ਮਿਚਨੇਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਨਿਮੇਸ਼ ਹੈ; ਉਸਕੀ [–ਨਿਮੇਸ਼ਕੀ]
ਅਮੁਕ ਸਂਖ੍ਯਾਸੇ ਕਾਸ਼੍ਠਾ, ਕਲਾ ਔਰ ਘੜੀ ਹੋਤੀ ਹੈ; ਸੂਰ੍ਯਕੇ ਗਮਨਕੇ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਅਹੋਰਾਤ੍ਰ ਹੋਤਾ ਹੈ; ਔਰ
ਉਸਕੀ [–ਅਹੋਰਾਤ੍ਰਕੀ] ਅਮੁਕ ਸਂਖ੍ਯਾਸੇ ਮਾਸ, ਰੁਤੁ, ਅਯਨ ਔਰ ਵਰ੍ਸ਼ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. –ਐਸਾ ਵ੍ਯਵਹਾਰਕਾਲ