ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ] ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯ–ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਵਰ੍ਣਨ
ਪਾਣੇਹਿਂ ਚਦੁਹਿਂ ਜੀਵਦਿ ਜੀਵਿਸ੍ਸਦਿ ਜੋ ਹੁ ਜੀਵਿਦੋ ਪੁਵ੍ਵਂ. ਸੋ ਜੀਵੋ ਪਾਣਾ ਪੁਣ ਬਲਮਿਂਦਿਯਮਾਉ ਉਸ੍ਸਾਸੋ.. ੩੦..
ਸ ਜੀਵਃ ਪ੍ਰਾਣਾਃ ਪੁਨਰ੍ਬਲਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਾਯੁਰੁਚ੍ਛਵਾਸਃ.. ੩੦..
ਜੀਵਤ੍ਵਗੁਣਵ੍ਯਾਖ੍ਯੇਯਮ੍. ----------------------------------------------------------------------------- ਆਤ੍ਮਾ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ. ਐਸੀ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਦਸ਼ਾ ਇਸ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਇਸ ਕਾਲਮੇਂ [ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਇਸ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਇਸ ਕਾਲਮੇਂ ਜਨ੍ਮ ਲੇਨੇ ਵਾਲੇ ਜੀਵੋਂਕੋ ] ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤੀ ਤਥਾਪਿ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਤ੍ਵਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲੇ ਨਿਜ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਅਨੁਭਵ ਇਸ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮੇਂ ਇਸ ਕਾਲਮੇਂ ਭੀ ਹੋ ਸਕਤਾ ਹੈ.
ਯਹ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਹੋਨੇਸੇ ਯਹਾਁ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਸਿਦ੍ਧਿਕਾ ਵਿਸ੍ਤਾਰ ਨਹੀਂ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ; ਜਿਜ੍ਞਾਸੁਕੋ ਵਹ ਅਨ੍ਯ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੋਮੇਂ ਦੇਖ ਲੇਨਾ ਚਾਹਿਯੇ.. ੨੯..
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥਃ– [ਯਃ ਖਲੁ] ਜੋ [ਚਤੁਰ੍ਭਿਃ ਪ੍ਰਾਣੈਃ] ਚਾਰ ਪ੍ਰਾਣੋਂਸੇ [ਜੀਵਤਿ] ਜੀਤਾ ਹੈ, [ਜੀਵਿਸ਼੍ਯਤਿ] ਜਿਯੇਗਾ ਔਰ [ਜੀਵਿਤਃ ਪੂਰ੍ਵਮ੍] ਪੂਰ੍ਵਕਾਲਮੇਂ ਜੀਤਾ ਥਾ, [ਸਃ ਜੀਵਃ] ਵਹ ਜੀਵ ਹੈ; [ਪੁਨਃ ਪ੍ਰਾਣਾਃ] ਔਰ ਪ੍ਰਾਣ [ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮ੍] ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, [ਬਲਮ੍] ਬਲ, [ਆਯੁਃ] ਆਯੁ ਤਥਾ [ਉਚ੍ਛਵਾਸਃ] ਉਚ੍ਛ੍ਵਾਸ ਹੈ.
ਟੀਕਾਃ– ਯਹ, ਜੀਵਤ੍ਵਗੁਣਕੀ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾ ਹੈ.
ਪ੍ਰਾਣ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ, ਬਲ, ਆਯੁ ਔਰ ਉਚ੍ਛ੍ਵਾਸਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ. ਉਨਮੇਂ [–ਪ੍ਰਾਣੋਂਮੇਂ], ਚਿਤ੍ਸਾਮਾਨ੍ਯਰੂਪ ਅਨ੍ਵਯਵਾਲੇ ਵੇ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣ ਹੈ ਔਰ ਪੁਦ੍ਗਲਸਾਮਾਨ੍ਯਰੂਪ ਅਨ੍ਵਯਵਾਲੇ ਵੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣ ਹੈਂ. ਉਨ ਦੋਨੋਂ ਪ੍ਰਾਣੋਂਕੋ ਤ੍ਰਿਕਾਲ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨ–ਸਂਤਾਨਰੂਪਸੇ [ਅਟੂਟ ਧਾਰਾਸੇ] ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਸਂਸਾਰੀਕੋ ਜੀਵਤ੍ਵ ਹੈ. ਮੁਕ੍ਤਕੋ [ਸਿਦ੍ਧਕੋ] ਤੋ ਕੇਵਲ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣ ਹੀ ਧਾਰਣ ਹੋਨੇਸੇ ਜੀਵਤ੍ਵ ਹੈ ਐਸਾ ਸਮਝਨਾ.. ੩੦.. -------------------------------------------------------------------------- ਜਿਨ ਪ੍ਰਾਣੋਂਮੇਂ ਚਿਤ੍ਸਾਮਾਨ੍ਯਰੂਪ ਅਨ੍ਵਯ ਹੋਤਾ ਹੈ ਵੇ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣ ਹੈਂ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜਿਨ ਪ੍ਰਾਣੋਂਮੇਂ ਸਦੈਵ ‘ਚਿਤ੍ਸਾਮਾਨ੍ਯ,
‘ਪੁਦ੍ਗਲਸਾਮਾਨ੍ਯ, ਪੁਦ੍ਗਲਸਾਮਾਨ੍ਯ, ਪੁਦ੍ਗਲਸਾਮਾਨ੍ਯ ’ ਐਸੀ ਏਕਰੂਪਤਾ–ਸਦ੍ਰਸ਼ਤਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਵੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣ ਹੈਂ.]
ਜੇ ਚਾਰ ਪ੍ਰਾਣੇ ਜੀਵਤੋ ਪੂਰ੍ਵੇ, ਜੀਵੇ ਛੇ, ਜੀਵਸ਼ੇ,
ਤੇ ਜੀਵ ਛੇ; ਨੇ ਪ੍ਰਾਣ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ–ਆਯੁ–ਬਲ–ਉਚ੍ਛ੍ਵਾਸ ਛੇ. ੩੦.