੬੮
] ਪਂਚਾਸ੍ਤਿਕਾਯਸਂਗ੍ਰਹ
[ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਨ੍ਦਕੁਨ੍ਦ
ਸਿਦ੍ਧਾਨਾਂ ਜੀਵਤ੍ਵਦੇਹਮਾਤ੍ਰਤ੍ਵਵ੍ਯਵਸ੍ਥੇਯਮ੍.
ਸਿਦ੍ਧਾਨਾਂ ਹਿਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਾਤ੍ਮਕੋ ਮੁਖ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵੋ ਨਾਸ੍ਤਿ. ਨ ਚ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਯ
ਸਰ੍ਵਥਾਭਾਵੋਸ੍ਤਿ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਾਤ੍ਮਕਸ੍ਯ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਯ ਮੁਖ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਸਦ੍ਭਾਵਾਤ੍. ਨ ਚ ਤੇਸ਼ਾਂ ਸ਼ਰੀਰੇਣ ਸਹ
ਨੀਰਕ੍ਸ਼ੀਰਯੋਰਿਵੈਕ੍ਯੇਨ ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਃ, ਯਤਸ੍ਤੇ ਤਤ੍ਸਂਪਰ੍ਕਹੇਤੁਭੂਤਕਸ਼ਾਯਯੋਗਵਿਪ੍ਰਯੋਗਾਦਤੀ–
ਤਾਨਂਤਰਸ਼ਰੀਰਮਾਤ੍ਰਾਵਗਾਹਪਰਿਣਤਤ੍ਵੇਪ੍ਯਤ੍ਯਂਤਭਿਨ੍ਨਦੇਹਾਃ. ਵਾਚਾਂ ਗੋਚਰਮਤੀਤਸ਼੍ਚ ਤਨ੍ਮਹਿਮਾ, ਯਤਸ੍ਤੇ
ਲੌਕਿਕਪ੍ਰਾਣਧਾਰਣਮਂਤਰੇਣ ਸ਼ਰੀਰਸਂਬਂਧਮਂਤਰੇਣ ਚ ਪਰਿਪ੍ਰਾਪ੍ਤਨਿਰੁਪਾਧਿਸ੍ਵਰੂਪਾਃ ਸਤਤਂ ਪ੍ਰਤ–ਪਂਤੀਤਿ..੩੫..
ਣ ਕੁਦੋਚਿ ਵਿ ਉਪ੍ਪਣ੍ਣੋ ਜਮ੍ਹਾ ਕਜ੍ਜਂ ਣ ਤੇਣ ਸੋ ਸਿਦ੍ਧੋ.
ਉਪ੍ਪਾਦੇਦਿ ਣ ਕਿਂਚਿ ਵਿ ਕਾਰਣਮਵਿ ਤੇਣ ਣ ਸ ਹੋਦਿ.. ੩੬..
-----------------------------------------------------------------------------
ਟੀਕਾਃ– ਯਹ ਸਿਦ੍ਧੋਂਕੇ [ਸਿਦ੍ਧਭਗਵਨ੍ਤੋਂਕੇ] ਜੀਵਤ੍ਵ ਔਰ ਦੇਹਪ੍ਰਮਾਣਤ੍ਵਕੀ ਵ੍ਯਵਸ੍ਥਾ ਹੈ.
ਸਿਦ੍ਧੋਂਕੋ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣਕੇ ਧਾਰਣਸ੍ਵਰੂਪ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵ ਮੁਖ੍ਯਰੂਪਸੇ ਨਹੀਂ ਹੈ; [ਉਨ੍ਹੇਂ]
ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਸਰ੍ਵਥਾ ਅਭਾਵ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਕੇ ਧਾਰਣਸ੍ਵਰੂਪ ਜੀਵਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਮੁਖ੍ਯਰੂਪਸੇ
ਸਦ੍ਭਾਵ ਹੈ. ਔਰ ਉਨ੍ਹੇਂ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਸਾਥ, ਨੀਰਕ੍ਸ਼ੀਰਕੀ ਭਾਁਤਿ, ਏਕਰੂਪ ੧ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ
ਸ਼ਰੀਰਸਂਯੋਗਸੇ ਹੇਤੁਭੂਤ ਕਸ਼ਾਯ ਔਰ ਯੋਗਕਾ ਵਿਯੋਗ ਹੁਆ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਵੇ ੨ਅਤੀਤ ਅਨਨ੍ਤਰ ਸ਼ਰੀਰਪ੍ਰਮਾਣ
ਅਵਗਾਹਰੂਪ ਪਰਿਣਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਅਤ੍ਯਂਤ ਦੇਹਰਹਿਤ ਹੈਂ. ਔਰ ੩ਵਚਨਗੋਚਰਾਤੀਤ ਉਨਕੀ ਮਹਿਮਾ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ
ਲੌਕਿਕ ਪ੍ਰਾਣਕੇ ਧਾਰਣ ਬਿਨਾ ਔਰ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਬਿਨਾ, ਸਂਪੂਰ੍ਣਰੂਪਸੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਿਯੇ ਹੁਏ ਨਿਰੁਪਾਧਿ ਸ੍ਵਰੂਪ
ਦ੍ਵਾਰਾ ਵੇ ਸਤਤ ਪ੍ਰਤਪਤੇ ਹੈਂ [–ਪ੍ਰਤਾਪਵਨ੍ਤ ਵਰ੍ਤਤੇ ਹੈਂ].. ੩੫..
--------------------------------------------------------------------------
੧. ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ = ਵਰ੍ਤਨ; ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ.
੨. ਅਤੀਤ ਅਨਨ੍ਤਰ = ਭੂਤ ਕਾਲਕਾ ਸਬਸੇ ਅਨ੍ਤਿਮ; ਚਰਮ. [ਸਿਦ੍ਧਭਗਵਨ੍ਤੋਂਕੀ ਅਵਗਾਹਨਾ ਚਰਮਸ਼ਰੀਰਪ੍ਰਮਾਣ ਹੋਨੇ ਕੇ
ਕਾਰਣ ਉਸ ਅਨ੍ਤਿਮ ਸ਼ਰੀਰਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਲੇਕਰ ਉਨ੍ਹੇਂ ‘ਦੇਹਪ੍ਰਮਾਣਪਨਾ’ ਕਹਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ ਤਥਾਪਿ, ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਵੇ
ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਦੇਹਰਹਿਤ ਹੈਂ.]
੩. ਵਚਨਗੋਚਰਾਤੀਤ = ਵਚਨਗੋਚਰਤਾਕੋ ਅਤਿਕ੍ਰਾਨ੍ਤ ; ਵਚਨਵਿਸ਼ਯਾਤੀਤ; ਵਚਨ–ਅਗੋਚਰ.
ਊਪਜੇ ਨਹੀਂ ਕੋ ਕਾਰਣੇ ਤੇ ਸਿਦ੍ਧ ਤੇਥੀ ਨ ਕਾਰ੍ਯ ਛੇ,
ਉਪਜਾਵਤਾ ਨਥੀ ਕਾਂਈ ਪਣ ਤੇਥੀ ਨ ਕਾਰਣ ਪਣ ਠਰੇ. ੩੬.