௮௬
ஜாநாதீத்யநந்யத்வேபி. யதா ப்ராஂஶோர்தேவதத்தஸ்ய ப்ராஂஶுர்கௌரித்யந்யத்வே ஸஂஸ்தாநஂ, ததா ப்ராஂஶோர்வ்ருக்ஷஸ்ய ப்ராஂஶுஃ ஶாகாபரோ மூர்தத்ரவ்யஸ்ய மூர்தா குணா இத்யநந்யத்வேபி. யதைகஸ்ய தேவதத்தஸ்ய தஶ காவ ஜாநாதீத்யநந்யத்வேபி. யதா ப்ராஂஶோர்தேவதத்தஸ்ய ப்ராஂஶுர்கௌரித்யந்யத்வே ஸஂஸ்தாநஂ, ததா ப்ராஂஶோர்வ்ருக்ஷஸ்ய ப்ராஂஶுஃ ஶாகாபரோ மூர்தத்ரவ்யஸ்ய மூர்தா குணா இத்யநந்யத்வேபி. யதைகஸ்ய தேவதத்தஸ்ய தஶ காவ இத்யந்யத்வே ஸஂக்யா, ததைகஸ்ய வ்ருக்ஷஸ்ய தஶ ஶாகாஃ ஏகஸ்ய த்ரவ்யஸ்யாநஂதா குணா இத்யநந்யத்வேபி. யதா கோஷ்டே காவ இத்யந்யத்வே விஷயஃ, ததா வ்ருக்ஷே ஶாகாஃ த்ரவ்யே குணா இத்யநந்யத்வேபி. ததோ ந வ்யபதேஶாதயோ த்ரவ்யகுணாநாஂ வஸ்துத்வேந பேதஂ ஸாதயஂதீதி.. ௪௬..
ணாணஂ தணஂ ச குவ்வதி தணிணஂ ஜஹ ணாணிணஂ ச துவிதேஹிஂ. பண்ணஂதி தஹ புதத்தஂ ஏயத்தஂ சாவி தச்சண்ஹூ.. ௪௭..
பணஂதி ததா ப்ருதக்த்வமேகத்வஂ சாபி தத்த்வஜ்ஞாஃ.. ௪௭..
----------------------------------------------------------------------------- காயேஂ, ஐஸே அந்யபநேமேஂ ஸஂக்யா ஹோதீ ஹை, உஸீ ப்ரகார ‘ஏக வ்ருக்ஷகீ தஸ ஶாகாயேஂ’, ‘ஏக த்ரவ்யகே அநந்த குண’ ஐஸே அநந்யபநேமேஂ பீ [ஸஂக்யா] ஹோதீ ஹை. ஜிஸ ப்ரகார ‘பாேே மேஂ காயேஂ’ ஐஸே அந்யபநேமேஂ விஷய [– ஆதார] ஹோதா ஹை, உஸீ ப்ரகார ‘வ்ருக்ஷமேஂ ஶாகாயேஂ’, ‘த்ரவ்யமேஂ குண’ ஐஸே அநந்யபநேமேஂ பீ [விஷய] ஹோதா ஹை. இஸலியே [ஐஸா ஸமஜநா சாஹியே கி] வ்யபதேஶ ஆதி, த்ரவ்ய–குணோஂமேஂ வஸ்துரூபஸே பேத ஸித்த நஹீஂ கரதே.. ௪௬..
அந்வயார்தஃ– [யதா] ஜிஸ ப்ரகார [தநஂ] தந [ச] ஔர [ஜ்ஞாநஂ] ஜ்ஞாந [தநிநஂ] [புருஷகோ] ‘தநீ’ [ச] ஔர [ஜ்ஞாநிநஂ] ‘ஜ்ஞாநீ’ [கரோதி] கரதே ஹைஂ– [த்விவிதாப்யாம் பணஂதி] ஐஸே தோ ப்ரகாரஸே கஹா ஜாதா ஹை, [ததா] உஸீ ப்ரகார [தத்த்வஜ்ஞாஃ] தத்த்வஜ்ஞ [ப்ருதக்த்வம்] ப்ருதக்த்வ [ச அபி] ததா [ஏகத்வம்] ஏகத்வகோ கஹதே ஹைஂ. --------------------------------------------------------------------------
தே ரீத தத்த்வஜ்ஞோ கஹே ஏகத்வ தேம ப்ருதக்த்வநே. ௪௭.