கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
யதா ஹி ஜலராஶேர்ஜலராஶித்வேநாஸதுத்பாதஂ ஸதுச்சேதஂ சாநநுபவதஶ்சதுர்ப்யஃ ககுப்விபாகேப்யஃ க்ரமேண வஹமாநாஃ பவமாநாஃ கல்லோலாநாமஸதுத்பாதஂ ஸதுச்சேதஂ ச குர்வந்தி, ததா ஜீவஸ்யாபி ஜீவத்வேந ஸதுச்சேதமஸதுத்பத்திஂ சாநநுபவதஃ க்ரமேணோதீயமாநாஃ நாரகதிர்யங்மநுஷ்யதேவநாமப்ரக்ருதயஃ ஸதுச்சேதமஸதுத்பாதஂ ச குர்வஂதீதி.. ௫௫..
ஜுத்தா தே ஜீவகுணா பஹுஸு ய அத்தேஸு விச்சிண்ணா.. ௫௬..
யுக்தாஸ்தே ஜீவகுணா பஹுஷு சார்தேஷு விஸ்தீர்ணாஃ.. ௫௬..
-----------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– ஜீவகோ ஸத் பாவகே உச்சேத ஔர அஸத் பாவகே உத்பாதமேஂ நிமித்தபூத உபாதிகா யஹ ப்ரதிபாதந ஹை.
ஜிஸ ப்ரகார ஸமுத்ரரூபஸே அஸத்கே உத்பாத ஔர ஸத்கே உச்சேதகா அநுபவ ந கரநேவாலே ஐஸே ஸமுத்ரகோ சாரோஂ திஶாஓஂமேஂஸே க்ரமஶஃ பஹதீ ஹுஈ ஹவாஏ கல்லோலோஂஸம்பந்தீ அஸத்கா உத்பாத ஔர ஸத்கா உச்சேத கரதீ ஹைஂ [அர்தாத் அவித்யமாந தரஂககே உத்பாதமேஂ ஔர வித்யமாந தரஂககே நாஶமேஂ நிமித்த பநதீ ஹை], உஸீ ப்ரகார ஜீவரூபஸே ஸத்கே உச்சேத ஔர அஸத்கே உத்பாத அநுபவ ந கரநேவாலே ஐஸே ஜீவகோ க்ரமஶஃ உதயகோ ப்ராப்த ஹோநே வாலீ நாரக–திர்யஂச–மநுஷ்ய–தேவ நாமகீ [நாமகர்மகீ] ப்ரக்ருதியா [பாவோஂஸம்பந்தீ, பர்யாயோஂஸம்பந்தீ] ஸத்கா உச்சேத ததா அஸத்கா உத்பாத கரதீ ஹைஂ [அர்தாத் வித்யமாந பர்யாயகே நாஶமேஂ ஔர அவித்யமாந பர்யாயகே உத்பாதமேஂ நிமித்த பநதீ ஹைஂ].. ௫௫..
அந்வயார்தஃ– [உதயேந] உதயஸே யுக்த, [உபஶமேந] உபஶமஸே யுக்த, [க்ஷயேண] க்ஷயஸே யுக்த, [த்வாப்யாஂ மிஶ்ரிதாப்யாஂ] க்ஷயோபஶமஸே யுக்த [ச] ஔர [பரிணாமேந யுக்தாஃ] பரிணாமஸே யுக்த–[தே] ஐஸே [ஜீவகுணாஃ] [பாச] ஜீவகுண [–ஜீவகே பாவ] ஹைஂ; [ச] ஔர [பஹுஷு அர்தேஷு விஸ்தீர்ணாஃ] உந்ஹேஂ அநேக ப்ரகாரோஂமேஂ விஸ்த்ருத கியா ஜாதா ஹை. --------------------------------------------------------------------------
தே பாஂச ஜீவகுண ஜாணவா; பஹு பேதமாஂ விஸ்தீர்ண சே. ௫௬.